Antwoorden 3e Merewade Wetenschapsquiz editie 2006 Vraag 1. De discussie of sommige planeten nog steeds planeet mogen heten laten we even rusten. Ons zonnestelsel bestaat dan uit negen planeten. Vanaf de zon gezien zijn dit Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Neptunus en Pluto. Is Mercurius de heetste planeet? a. Ja, want deze staat het dichtst bij de zon. b. Nee, dat is op Venus, want die staat twee keer zover weg, maar is drie keer zo groot. c. Ja, want het oppervlak is donker en absorbeert daardoor veel warmte. d. Nee, want Mercurius heeft geen atmosfeer. 1d. Mercurius staat het dichtste bij de zon, maar op zijn buurplaneet Venus is het nog veel heter omdat het wolkendek daar de warmte tegenhoudt Vraag 2. Kan een dag ergens langer duren dan een jaar? a. Ja, bij de planeten die niet om hun as draaien. b. Nee, maar het aantal dagen in een jaar kan wel verschillen. c. Ja, dat hangt er van af hoe snel hij om de zon heen draait. d. Nee, want de planeten draaien allemaal in dezelfde richting om de zon. 2c. Een dag is de tijd die een planeet erover doet om om zijn eigen as te draaien, en in een jaar cirkelt hij een keer om de zon. Venus draait langzamer om zijn as maar heel snel om de zon. Een dag op Venus duurt 243 dagen op aarde, maar een jaar slechts 225 dagen op aarde. Vraag 3. Was er al vanaf het begin leven op aarde? a. Ja, maar dat heeft zich later pas ontwikkeld. b. Nee, de temperatuur was toen te hoog en er was nog geen zuurstof. c. Ja, alleen dat zat toen nog diep in de aarde in de vorm van micro-organismen. d. Nee, toen was er nog geen water. 3b. Niet waar. Toen de aarde ontstond, was het er ontzettend heet en was er nog geen zuurstof. In de loop van miljoenen jaren koelde de aarde af, vormde zich een oceaan en ontstond er zuurstof. Het eerste leven op aarde verscheen ongeveer 3 miljard jaar geleden Vraag 4. Waarom is het zo koud op de polen? a. Doordat de zonnestralen er alleen maar heel erg schuin op vallen. b. Doordat sneeuw en ijs de zonnestralen reflecteren. c. Doordat de aarde hier langzamer draait, duurt het langer voordat er zon is. d. Doordat er zelden wolken zijn die de warmte als een deken afdekken. 4a. Dit komt doordat de zonnestralen er alleen maar heel erg schuin op vallen. Daardoor zijn ze verspreid en heel zwak. Op de polen stormt het vaak en er ligt een dik pak ijs en sneeuw Vraag 5. Hoe komt het dat het strand van zand is? a. In de ijstijd zijn gesteente door de grote druk van het ijs fijngeperst tot korrels zand. b. Zandkorrels zijn lichter dan stenen en worden daardoor wel door de stroming meegenomen. c. Het strandzand is afkomstig van duinzand wat door wind en water meegevoerd wordt richting zee. d. Zand zijn eigenlijk stukjes gesteente en schelp die door de wind en het water fijngemalen zijn. 5d. Zand bestaat uit kleine stukjes gesteente en schelp die door de wind en het water fijngemalen zijn. Het is meestal geel of wit. Maar waar vulkanen of steenkoollagen in de buurt zijn, is het ook wel eens zwart Vraag 6. Wat is de langste rivier van de wereld? a. De Rijn. b. De Volga. c. De Nijl. d. De Amazone. 6c. Welke is het langst, de Nijl of de Amazone? De Nijl in Oost-Afrika is met 6671 km de langste rivier in de wereld. Maar de Amazone is met al zijn bochten maar 300 km korter. Vraag 7. Mensen hebben moeite een olifant te horen? a. Klopt, olifanten kunnen de roep van een andere olifant op kilometers afstand horen, doordat de grote oren meer van het geluid opvangen. b. Klopt, veel van de geluiden van olifanten is te laag voor het menselijk oor. c. Klopt niet, het getetter kan echter te schel zijn om alles nog te kunnen horen. d. Klopt niet, maar we kunnen de meeste geluiden niet zelf maken. 7b. Ongeveer tweederde van de geluiden die olifanten maken is te laag voor het menselijk oor. Dit zijn infrasone geluiden. Daartoe horen meer dan 20 verschillende laagrommelende geluiden die krachtig genoeg zijn om te communiceren met olifanten die 5 kilometer ver weg zijn Vraag 8. Staan er voetstappen op de maan? a. Ja, omdat er geen atmosfeer op de maan is, is er ook geen wind. b. Nee, sporen op de maan worden door ruimtewind (beter bekend als zonnewind) weggevaagd. c. Nee, want de astronauten hadden rechthoekige blokken lood onder hun schoenen. d. Nee, doordat bewezen is dat er nooit mensen op de maan zijn geweest. 8a. Er staan voetstappen op de maandag Waar, er is geen atmosfeer op de maan en dus ook geen wind. Bandensporen en voetstappen zullen dus honderden jaren in het stof te zien blijven Vraag 9. ’s Avonds op een heldere nacht, zonder teveel lichtvervuiling, wordt de hemel goed gevuld met sterren. Lang niet alle sterren zijn zichtbaar met het blote oog. Hoeveel sterren zijn er op zo’n heldere nacht ongeveer met het blote oog te zien? a. minder dan 1500. b. ongeveer 2500. c. ongeveer 7500. d. meer dan 10.000. 9b. Aan de hemel zijn ongeveer 2500 sterren te zien en als het helder is zie je die zelfs zonder telescoop Vraag 10. Saturnus is na Jupiter de grootste planeet. De Aarde past zo’n 740 keer in Saturnus. Men beweert dat als er een oceaan bestond die groot genoeg was, de planeet Saturnus erop zou blijven drijven. a. Waar want Saturnus is lichter dan de Aarde. b. Waar, Saturnus is zwaarder dan de Aarde, maar omdat Saturnus voornamelijk uit gas en vloeistof bestaat, drijft het op water. c. Niet waar, als Saturnus kleiner was geweest echter wel. d. Niet waar, Saturnus staat zo ver van de zon, dat alles kouder is en dus ingekrompen tot een grotere dichtheid dan de dichtheid van water. 10b. Saturnus is licht genoeg om te blijven drijven. In totaliteit is de massa van Saturnus wel groter. Saturnus bestaat uit vloeistof en gas met een kleine, stenen kern. Als er een oceaan bestond die groot genoeg was, zou de planeet erop blijven drijven. Dit komt dus doordat de dichtheid kleiner is. (Ter illustratie: Olie drijft op water, ook als je veel meer olie dan water hebt) Vraag 11. Op een kleuren-tv staan soms vier gekleurde bolletjes. Rood, groen, blauw en geel. Geel betekent dat er teletekst op zit. Rood, groen en blauw zijn de enige kleuren die de tv kan leveren. Een combinatie van deze kleuren levert een eventuele andere kleur op. Met welke combinatie van kleuren wordt de kleur geel gemaakt? a. Rood en groen. b. Rood, groen en een beetje blauw. c. Groen en blauw. d. Blauw en rood. 11a. Lichtkleuren zijn: Rood (R), Groen (G), Blauw (B) Pigmentkleuren zijn: Cyaan (C), Magenta (M), Geel = Yellow (Y) De mengelingen en het resultaat is: R+G=Y C+M=B R+B=M C+Y=G G+B=C M+Y=R R + G + B = wit C + M + Y = zwart Vraag 12. Het grootste deel van de aarde is bedekt met water. De grootste wateren heten oceanen. Hoeveelste deel van de aarde beslaat de grootste oceaan op zijn breedste punt? a. 1/5 deel van de aarde. b. 1/4 deel van de aarde. c. 1/3 deel van de aarde. d. 1/2 deel van de aarde. 12 d. De Grote Oceaan is de grootste oceaan. Deze bedekt al 1/3 van de aarde. Op het breedste punt – tussen Panama en Maleisië – beslaat hij al bijna de helft van de wereld (zie onderstaande figuur)