pgo-leidraad anw – v4a

PGO-LEIDRAAD ANW – V4A
Module
Groepsleden
Artikel (titel)
Module 2
Voorzitter: Carlijn van Herpt
Notulist: Vivian Allis
Internetartikel
Onderwerp: ‘Biosfeer’
Overige:
Bibi van Eijk
‘Wat is platentektoniek?’
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen.

Viskeus: taai, vloeibaar, stroperig.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel.
Wat is platentektoniek?
3. Analyseer het artikel / de rode draad.
De lithosfeer bestaat uit platen die zijn samengesteld uit continentale korst en oceanische korst en ze
zijn constant in beweging. Er zijn nu zeven grote platen en een aantal kleinere. Sommige gaan uit
elkaar terwijl andere juist tegen elkaar botsen. Miljoenen jaren geleden vormden alle continentale
platen één geheel, later Pangea genoemd.
De platen van de lithosfeer drijven op een mantel van een heet, stroperig geheel en blijven door de
stroming in die mantel, zelf ook continu in beweging. Dit verschijnsel van drijvende platen noemen
we platentektoniek.
Boven zo'n warmer opstijgend gedeelte van de mantel worden twee platen uit elkaar geduwd en kan
één oudere plaat zelfs openbreken. Op deze 'open plekken' kan vervolgens gesmolten gesteente
(magma) vanuit de bovenste mantellaag omhoog wellen, waardoor vulkanen op de aardkorst
ontstaan. Wanneer twee platen met continentale korst op elkaar botsen kunnen zich grote
bergketens vormen omdat de gesteenten worden samengedrukt en omhoog geperst.
Wanneer een oceanische plaat en een continentale plaat botsen, wordt de zware oceanische plaat
onder de andere geduwd en duikt naar beneden. Hier ontstaan veel aardbevingen.
4. Orden de ideeën uit de analyse van het probleem.
Alle alinea’s hebben tussenkopjes in deze tekst waardoor deze vraag niet van toepassing is bij dit
artikel.
5. Formuleer leerdoelen.
1.
2.
3.
4.
Hoe ontstaat gebergte?
Hoe ontstaan aardbevingen?
Hoe ontstaan vulkanen?
Zullen de continenten in de toekomst ook weer één continent vormen?
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________
6. Beantwoord je leerdoelen.
1.
2.
3.
4.
Dit leerdoel wordt beantwoord in het artikel ‘
Dit leerdoel wordt beantwoord in het artikel ‘
Dit leerdoel wordt beantwoord in het artikel ‘Ontstaan vulkanen’.
N.v.t.
7. Schrijf een korte samenvatting van de ‘oplossing’ van dit probleem.
Onder de lithosfeer ligt de aardmantel. Deze bestaat niet uit starre gesteenten maar uit een heet,
zeer viskeus, stroperig geheel. Door de hitte van de aardlagen eronder ontstaan trage
convectiestromen in de mantellaag. De platen van de lithosfeer drijven op die mantel en blijven door
de stroming daarin, zelf ook continu in beweging. Dit verschijnsel van drijvende platen noemen we
platentektoniek.
Platentektoniek kan zorgen voor het ontstaan van vulkanen, gebergten en aardbevingen.
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________