Control/Query - HL7 Nederland

11.
Patient Referral
11.1 INTRODUCTION
De specificaties in dit hoofdstuk hebben betrekking op de berichtenuitwisseling tussen de
zorgverleners in een zorgcircuit. Een zorgcircuit zoals hier bedoeld behoeft niet nadrukkelijk in te
houden dat er sprake moet zijn van enig formeel organisatorisch verband tussen de deelnemers
(personen, instellingen, verzekeraars, etc.) zoals in de USA veelal het geval is (de bekende managed
care varianten zoals HMO's, PPO's, PHO's, etc.)
De berichtensets kunnen ook worden gebruikt voor de individuele communicatie tussen zorgverleners
en betrokken derden, al dan niet binnen een bepaalde regio.
In ons land is dit hoofdstuk van toepassing op de communicatie tussen bijvoorbeeld instellingen en
huisartsen, verzekeraars, 1e lijns zorgorganisaties en thuiszorgorganisaties. Het betreft hier derhalve
de ook wel als "externe communicatie" aangeduide gegevensuitwisseling.
De structuur van de specificaties is bewust algemeen gehouden, aangezien er grote verschillen bestaan
tussen de informatiesystemen van de zorgverleners, instellingen en andere organisaties, die onderling
informatie inzake patiënten of cliënten willen uitwisselen. Van de belangrijkste problemen, die de
externe communicatie tussen verwijzers bemoeilijken kunnen worden genoemd :











verschillen in de identificatiewijze van patiënten (nummeringsystemen)
verschillen in de procedures voor aanloggen, autorisatie en toegang van applicaties en
gegevensverzamelingen
onbekendheid met de zoekwijze en zoekstructuren van applicaties
verschillen in de gebruikersinterfaces van de verschillende applicaties
onbekendheid van externe gebruikers met de omgang met een applicatie
inzicht in de status, compleetheid en actualiteit van de verkregen informatie
de formele overdracht van de behandelverantwoordelijkheid tussen verwijzers
de financiële afwikkeling van door derden uitgevoerde (deel-)activiteiten
de regeling voor de verwerking van wijzigingen, cancels en aanvullende gegevens
de geldigheidsperiode van gegevens
de beheer- en bewaarverantwoordelijkheden van gegevens tussen verwijzers onderling tijdens
de verschillende behandelperioden en de overdrachtmomenten daarbij
Deze verschillen bemoeilijken zowel het verzenden van berichten aan derden, in zodanige vorm dat
deze berichten aan de ontvangstzijde automatisch kunnen worden verwerkt, als het raadplegen door
externen van gegevensverzamelingen.
Health Level Seven, Version 2.3 © 1998. All rights reserved.
Implementatie Gids NL.
Pagina 1 van 4
04 dec '98
Chapter 11: Patient Referral NL
Zoals bekend wordt verondersteld, wordt in ons land voor de externe communicatie tussen
instellingen en de 1e lijns zorg op vrij grote schaal gebruik gemaakt van Edifact of Edifact-achtige
berichtenstructuren, over het algemeen met een typisch batchmatig karakter. Beseft moet echter
worden, dat de wijze waarop de externe communicatie in HL7 vorm wordt gegeven qua karakter en
specificaties primair zijn gebaseerd op interactieve communicatievormen (waarbij batchmatige
communicatie een optie is).
Dit uitgangspunt betekent, dat de HL7 structuur voor met name de externe communicatie een
complexe materie vormt, die alleen via een uitvoerige analyse van de situatie, waarin de
berichtencommunicatie zal plaatsvinden, goed kan worden ingevuld.
Verwacht mag worden dat de snelle toename van het gebruik van internet-, intranet- en extranetmogelijkheden, alsmede de snelle opkomst van “de facto” standaardisatie van de gebruikersinterfaces
ertoe zal leiden dat een groot deel van de hiervoor genoemde problemen en belemmeringen zal
verdwijnen.
Het begrip "verwijzers" heeft in dit verband de betekenis van "entiteiten" .Dit begrip behoeft derhalve
niet noodzakelijkerwijs betrekking te hebben op personen, doch kan ook betrekking hebben op
organisatorische eenheden of zelfs applicaties, zoals bijvoorbeeld een onderzoek- of behandelafdeling
of een deelsysteem aldaar. Niettemin zijn de berichtenspecificaties in dit hoofdstuk opgesteld vanuit
het gezichtspunt van degene die de zorg verleent (de "provider"), hetgeen inhoudt dat altijd
gerefereerd wordt aan degene die op enig moment de zorgverantwoordelijkheid draagt. Het mag
duidelijk zijn dat bijzondere aandacht moet worden besteed aan het vaststellen van formele regelingen
tussen verwijzers, waarin wordt vastgelegd wanneer en volgens welke procedure de
behandelverantwoordelijkheid ontstaat en wordt overgedragen aan een andere zorgverlener.
Immers, met de (gehele of gedeeltelijke) overgang of overdracht van de behandelverantwoordelijkheid
tussen verwijzers, wordt in principe ook de verantwoordelijkheid voor de alle of een gedeelte van de
patiënt- en behandelgegevens gegevens overgedragen (Zie ook hoofdstuk 9 : medical records /
information management). In dergelijke situaties zal de rol van een applicatie dynamisch wijzigen van
"leidend" (en dus verantwoordelijkheid voor de gegevensverzameling en wijzigingen, updates en
cancels daarvan) in passief. Dit kan zelfs patientgebonden zijn, hetgeen de situatie complex maakt.
Het is derhalve van groot belang om allereerst organisatorisch en procedureel een stevige basis te
leggen en formele consensus te bereiken tussen de betrokken, alvorens berichtenstructuren te
ontwerpen.
De berichttypen in dit hoofdstuk hebben zowel betrekking hebben op het verstrekken van informatie
(unsolicited update) als op het opvragen van informatie (query). Berichten kunnen een order betreffen
die door een externe verwijzer worden aangevraagd of geplaatst bij een andere verwijzer (instelling,
persoon, etc.), in welk geval de betreffende aanvraag- en uitslagensegmenten uit het hoofdstuk Orders
onderdeel kunnen zijn van externe berichten. (ORC, OBR en OBX segmenten).
Aangezien HL7 is gericht op de communicatie tussen applicaties, betekent dit dat de eerder genoemde
regeling van organisatorische en procedurele aspekten bepalend is voor de rol die de betrokken
applikaties van de verschillende verwijzers zullen hebben.
Page 2 van 4
04 dec '98
Health Level Seven, Version 2.3 © 1998. All rights reserved.
Implementatie Gids NL.
Chapter 11: Patient Referral NL
Dit laatste is vervolgens bepalend voor onder meer de vraag welke applikatie op welk moment voor
welke patiënt in welke periode en onder welke voorwaarden "leidend" (beherend) is of passief. Dit
laatste is van belang om te kunnen vaststellen wanneer sprake is van "unsolicited updates" (die alleen
worden verzonden door het leidende systeem) en wanneer sprake is van "queries" (die van toepassing
zijn voor de passieve applikaties en geen wijzigingen van gegevens bij het leidende systeem kunnen
veroorzaken)
De aard van de externe communicatie kan tot gevolg hebben dat de rol van eenzelfde applikatie op
verschillende momenten dan weer leidend en dan weer passief kan zijn.
Dit maakt het berichtenschema weliswaar complex, doch dit behoeft voor degenen die dergelijke
problemen ervaren als uitdagingen allerminst een beletsel te zijn om een start te maken!
De specificaties in dit hoofdstuk zijn gebaseerd op een viertal "rollen" die de verschillende applikaties
van verwijzers kunnen innemen, te weten :
-
-
-
beherend ofwel "leidend", in welk geval alle mutaties in de gegevensverzamelingen van
deze applikatie uitsluitend door de applikatie zelf worden afgehandeld;
(de "referred-to provider application role")
ondersteunend, in welk geval een applikatie kan samenwerken met een leidende
applikatie en zelfs bepaalde gegevensverzamelingen daarmee kan delen, doch waarbij de
leidende applikatie altijd het gezag behoud over updates
(de "refering provider application role")
vragend, in welk geval een applikatie alleen gegevens kan opvragen bij een leidende
applikatie via een query
informatief, in welk geval een applikatie min of meer pro forma op de hoogte wordt
gehouden door de leidende applikatie en waarbij dus feitelijk sprake is van
eenrichtingsverkeer vanuit de leidende applikatie.
Opgemerkt wordt dat eenzelfde applikatie - zowel gelijktijdig als achtereenvolgens - een of meerdere
van de hiervoor genoemde rollen kan vervullen. Het mag duidelijk zijn dat het van groot belang is om
in het ontwerp van de berichtenstructuur na te gaan hoe deze rollen worden gedefinieerd en in welke
situaties welke applicatierollen van toepassing zijn.
Health Level Seven, Version 2.3 © 1998. All rights reserved.
Implementatie Gids NL.
Pagina 3 van 4
04 dec '98
Chapter 11: Patient Referral NL
11.2 OPMERKINGEN EN IMPLEMENTATIERICHTLIJNEN
NEDERLAND
Bij de specificaties in dit hoofdstuk worden de volgende opmerkingen gemaakt :
1.
Nadrukkelijk wordt geadviseerd om grote aandacht te besteden aan het organisatorisch en
procedureel ontwerpen van de structuur van de berichtencommunicatie tussen de betrokken
verwijzers, alvorens de berichtspecificaties zelf te ontwerpen.
2.
Gelet op de omvangrijke en complexe wet- en regelgeving in ons land rond
privacybescherming, gegevensoverdracht aan derden, inzagerecht, beroepsgroepen regelingen
(we zijn daarin redelijk uniek, zowel in positieve als negatieve zin) verdient het aanbeveling om
voortdurend op de hoogte te zijn van de stand van zaken.
3.
De specificaties in dit hoofdstuk zijn in principe als basis toepasbaar voor ons land, doch er
zullen op diverse plaatsen uitbreidingen noodzakelijk zijn welke verband houden met de eerder
genoemde wet- en regelgeving.
4.
De Stichting HL7 Nederland stelt zich gezien de complexiteit van de organisatorische en
procedurele omgeving terughoudend op om richtlijnen te geven voor de implementatie van dit
onderdeel. Ook stelt de Stichting zich terughoudend op ten aanzien van het ondernemen van
initiatieven om duidelijkheid te verkrijgen in deze materie, aangezien daartoe met een groot
aantal partijen langdurig en intensief overleg gevoerd zou moeten worden. Daarvoor ontbreekt
binnen de Stichting de tijd.
5.
Instellingen die hun externe communicatie willen baseren op de specificaties in dit hoofdstuk
worden verzocht om de Technische Commissie daarvan in kennis te stellen, opdat gevolgd kan
worden hoe een en ander vorm wordt gegeven en daarover in enige vorm nadere informatie aan
de leden kan worden verspreid.
Page 4 van 4
04 dec '98
Health Level Seven, Version 2.3 © 1998. All rights reserved.
Implementatie Gids NL.