ontdekkingstheater in de polder

‘ZO HEB IK ALMERE NOG NIET
GEZIEN’
GRASDUINEN - de kennismaking met theater- & productiehuis BonteHond
Begin maart 2005 werd bekend: Almere krijgt een eigen (jeugd)theater & productiehuis, geleid door
theatermaker Noël Fischer en artistiek producent Joop Kuyvenhoven. Gericht op beeldend, fysiek theater
in visueel sterke voorstellingen, speels, direct en muzikaal, met een belangrijke rol voor beweging en
mime. Een echt huis, waar makers een plek kunnen vinden, warmbloedig, eigenzinnig en beweeglijk.
Enerzijds de ruimte biedend aan grotere (familie-)voorstellingen voor in de schouwburg, veelal in regie
van Noël Fischer. Anderzijds bestemd voor kleinere, meerjarige projecten op locatie of voor scholen, met
jonge makers die het traject van gastregies, studioprojecten en werkplaatsen al hebben doorlopen, en
met ervaren makers die nieuwsgierig zijn of hun theatertaal ook werkt voor een jonger publiek . Open
voor contacten over de grenzen van disciplines, van het jeugdtheater, van de provincie, van het land
heen. Maar met een duidelijke basis binnen de gemeente Almere en de provincie Flevoland.
TER KENNISMAKING OP ONDERZOEK UIT
Begin september 2005 heeft het huis zijn deuren geopend met GRASDUINEN: een kennismakingsproject voor
nieuwe makers. Aan de hand van de vragen Wat is je eerste associatie, welke beelden zie je voor je bij Urk,
Lelystad, Dronten, Almere, Zeewolde, Emmeloord, Flevoland? De Zuiderzee heeft er zijn geschiedenis, maar
hebben de bewoners al een historie? werden zij uitgedaagd om met een plan te komen, om vervolgens korte tijd
- met acteurs, camera of bakfiets en liefst op locatie - intensief aan de slag te gaan. En het onderzoek in het
voorjaar en de zomer van 2006 eventueel voort te zetten in een volledige productie. Vier mensen zijn
uitgenodigd: Lieke Benders, Alexandra Broeder, Gienke Deuten en Boukje Schweigman. Ze zijn geselecteerd op
basis van de keuzes die ze in hun theater maken en de richting die ze met hun werk opgaan. Joop Kuyvenhoven:
'We hebben een hele open uitnodiging gestuurd, voor een onderzoeksproject dat puur ter kennismaking zou
dienen. Bij wie sluit dit aan? Wie heeft er zin in?' Een kennismaking met Flevoland, Almere, met Joop en Noël, in
een project waar de makers korte tijd alle ruimte krijgen om ideeën te verzamelen, te onderzoeken en misschien - een begin te maken met de uitwerking ervan. Het resultaat mag uiteindelijk gepresenteerd worden in
iedere mogelijke en gewenste vorm. Joop: 'En doordat we zoveel ruimte geven, komt er misschien wel veel meer
uit, dan als alles van tevoren duidelijk zou zijn vastgelegd.'
TOEGANKELIJK THEATER VOOR EEN JONG PUBLIEK
1
De reden dat het theater- & productiehuis zich richt op beeldend, fysiek theater, is op de eerste plaats de door
Joop en Noël gedeelde passie ervoor. Daarbij vinden ze beide dat een dergelijke, in hun ogen zeer toegankelijke
theatervorm, goed aansluit bij een stad als Almere - waar het theater nog maar weinig geschiedenis heeft. Joop: '
Mede daarom willen we ook niet direct het theater in en is het werken op locatie één van onze speerpunten. We
horen overal dat de mensen hier niet zo makkelijk in beweging zijn te krijgen.' Noël Fischer: 'Maar we moeten
niet meteen te sterk focussen. Men weet in Almere zelf niet eens wat er past en ik heb er ook nog helemaal geen
helder beeld van. Ik ben echter wel van mening dat er een enorm, jong potentieel publiek is.' Om een goede
indruk van Almere te krijgen, loopt ze veel door de stad. Tevens heeft Noël vooraf een lange lijst gemaakt met
alle vooroordelen en meningen die ze in gesprekken over de stad met andere mensen tegenkwam. 'Men heeft
meestal niet een heel positief beeld van Almere, maar is ergens ook gefascineerd. Het is een rare stad. Er kan
heel veel.' Joop: 'Ik ervaar absoluut geen beperkend gevoel. Het vooroordeel dat mensen uit Almere alles gek
vinden is niet waar.' Hij pakt dagelijks de fiets om nieuwe plekken te ontdekken en ook de vier makers zijn er op
de fiets, te voet en met de motor op uit getrokken. Zichzelf verbazend over de huizen, het water, de mensen, de
schoonheid, de opbouw van de stad. Welke indrukken deden zij op? Welke vragen en ideeën ontstonden op
deze manier? Hoe hebben ze het aangepakt en wat heeft het opgeleverd? Hoe kijken Joop en Noël naar hun
eerste project? En wat kan het betekenen voor de toekomst?
EEN STAD ZONDER GESCHIEDENIS
Om een indruk te krijgen van de sfeer die Almere en omgeving ademt, van dat wat Flevoland in zich heeft, zijn
de makers ieder voor zich op onderzoek uitgegaan. Boukje Schweigman trok op de motor de polder in, Lieke
Benders filmde Almere, Gienke Deuten verkende het gebied rond het productiehuis aan de Olstgracht; allen op
zoek naar het verhaal dat de stad en de provincie hun vertelt. Alexandra Broeder is de enige die in eerste
instantie niet vanuit de omgeving is vertrokken. 'Over het feit dat het project in Almere zou plaatsvinden, had ik
eigenlijk nog niet zo nagedacht. Maar mijn beeldende uitgangspunt sluit aan bij wat Joop en Noël willen en ik
wilde heel graag op locatie werken.'
Eén van de basisvragen van het project blijkt het verhaal van Almere en Flevoland in één zin te verwoorden:
hebben de bewoners al een historie? En in het verlengde daarvan: heeft de stad, dit gebied, deze provincie al
een historie? Het antwoord hierop in hun ogen: nee. Boukje Schweigman: 'Samen met vormgever Menno Vinke
ben ik door Flevoland gereden. Ik was echt verbaasd over al het groen en het water; er zijn hier prachtige oerHollandse landschappen. Maar toch, dit land heeft geen geschiedenis. Hoe kán dat? Ik heb geen idee.' Lieke
Benders en Gienke Deuten hebben zich tot de stad beperkt, maar ook daar ontbreekt het in hun ogen aan een
eigen identiteit. Gienke Deuten: 'Ik vind Almere echt afschuwelijk. Alles is hier nieuw.' Afschuwelijk of niet, het
blijkt een fascinerende gedachte, die uiteindelijk een belangrijke, bepalende rol heeft gespeeld in de vier
onderling zo verschillende onderzoeken.
LIEKE BENDERS - ODE AAN DE PIONIER
'Een ode aan Almere. Een ode aan de burgerlijkheid. Een ode aan het leven. Je zou in feite overal een ode aan
kunnen maken,' zo vertelt Lieke Benders. Ter kennismaking met Almere, heeft zij een dag lang met een
filmcamera door de stad gelopen. 'Ik heb alles gefilmd wat me opviel en mensen aangesproken met de vraag of
2
ze wisten waar het nieuwe theater komt. Niemand kon me dat vertellen. Er wordt hier zoveel gebouwd, dat
niemand meer weet wat of waar.' Een verdere verdieping in de ontwikkeling van Almere, vertelt het verhaal van
het hotel zonder lift dat niemand wil exploiteren; het poppodium dat op de groei van de stad is gebouwd maar zo
weinig bezoekers trok, dat het na drie maanden weer is gesloten; en de theaterinstellingen die moeizaam voet
aan de grond krijgen. Lieke: 'Over alle fouten die hier zijn gemaakt, kun je je heel boos maken. Maar er heeft
wel ooit iemand het lef gehad om met deze plannen te beginnen. Het is ontzettend moeilijk om vanuit het
niets een stad te bouwen. Ik heb bewondering voor dat durven creëren, het fouten durven maken, het pionieren.
Daarom zijn wij het pionieren gaan onderzoeken en alle vragen en fantasieën die je daarbij hebt. Wat is
pionieren? Welke pioniers zijn er? Welke vormen van pionieren zijn er?'
Samen met actrice Eva Zwart is ze op alle mogelijke plekken geweest. Uitgangspunt was in eerste instantie een
trappenhuis, vanwege de grote hoeveelheid aan trappen en hoogbouw in Almere. 'We hebben op allerlei
manieren in het trappenhuis gewerkt. Wat ik oorspronkelijk voor ogen had is het gebouw tot leven te laten komen
aan de hand van de verschillende elementen: aarde, water, licht. Zo zou één verdieping in bloei komen te staan,
een andere zou moeten overstromen. Dit was echter te veelomvattend. Vervolgens hebben we dan ook getracht
"de pionier" een meer concrete vorm te geven. Zo ging Eva bijvoorbeeld jong het flatgebouw in en kwam ze er
oud weer uit - want ook de jonge, levenslustige pionier wordt oud - en waren er "de zes vluchtpogingen van de
pionier" - gebaseerd op de groeistuipen van het pionier zijn. Want als de keuze eenmaal is gemaakt, kan hij niet
meer terug. Hij sterft nog liever.'
Nu werken Lieke en Eva niet meer alleen in het trappenhuis, maar ook aan het water, dichtbij de plek waar het
nieuwe theater wordt gebouwd - daarbij geholpen door twee muzikanten uit Almere: Jolle Roelofs en Daniël van
de Zee. Hier zijn ze vertrokken vanuit de basis van het pionieren: het kind dat met krijt op de tegels een eigen
wereld schept, ongehinderd door wat wel of niet écht kan. 'In onze ogen is dit de meest pure vorm van
ontdekken. Alles is mogelijk. Gekoppeld aan de slogan ALLES KAN IN ALMERE, staat dit voor ons voor de
poging van de Almerenaar er iets van te maken. De kindertekening als vlucht in de fantasie, maar het gaat nooit
zoals je het fantaseert. Hierdoor kunnen de gemaakte fouten worden vergeven. Dit maakt het weer menselijk. En
dat is waar het voor ons om gaat: de kleine pionier en de strijd die dat oplevert.'
Dat het nooit gaat zoals in je dromen, wordt getoond bij het trappenhuis. Een energieke vrouw op haar balkon,
klaar voor de wereld, maar als zelfs de geraniums geen uitzicht meer bieden lijkt er weinig anders te resten dan
de schreeuw om hulp. Of weer een nieuwe poging om de top te bereiken. Het spel van Eva wordt ondersteund
door informatieve teksten over Almere, zoals het aantal inwoners dat de stad in 2020 zal tellen. Maar dat het
pionieren ondanks alles de moeite uiteindelijk wel degelijk waard is, lijkt de boodschap van het slotlied: 'Oh lief
Almere, leven moest je leren. En wie wil er nu beweren, dat je nog steeds een dorp bent. Oh lief Almere.'
Gezongen, geschreven en gespeeld door twee echte Almerenaren: de kleine pioniers en hun eigen strijd.
GIENKE DEUTEN - TERUG NAAR DE OERSTATUS?
Gienke heeft zich op een heel andere manier door de omgeving laten inspireren. 'Dichtbij het kantoor van het
productiehuis bevindt zich een uitgebreid amusementscomplex: Dooworld, met een casino, een gamehall,
bowlingbanen en een tuin met water dat 's winters kan worden opgevroren om dienst te doen als ijsbaan. Dat is
zo'n bizarre plek. Een gebied dat geheel is vormgegeven en ingericht op mij als klant. Ik moet een bepaald
3
gedrag vertonen, maar omdat ik daar persoonlijk eigenlijk niets te doen heb, voel ik mij ontheemd.' In Almere
gaat ze door op een thema dat in meer van haar producties terugkomt: het idee dat hoe meer de mens
zichzelf ontwikkelt, hoe primitiever hij wordt. 'Ik ben van mening dat de mens nu in een primitieve staat
verkeert, een oerstatus. Hij heeft voor alles een oplossing, maar is niet meer zelfredzaam, is zijn ambachten
verloren en heeft zichzelf daardoor overbodig gemaakt. Wat ik wil onderzoeken is hoe de indeling van en het
nadenken over de ruimte, zoals dat hier is gedaan, ter discussie kan worden gesteld.' In het basisidee voor haar
onderzoek nodigt een suppoost - gespeeld door Frank Wijnstra - daartoe telkens een kleine groep van ongeveer
tien mensen uit om met hem mee te gaan voor "een kijkje in de keuken van Almere". Onderweg pikt hij twee
mensen op: een meisje - Ytsje Rosier - dat boven een gokkast in slaap is gevallen en een jongen - Jan-Joost
Alberts - die zijn dagen slijt achter de computers in de gamehall. Ze zijn niet meer in staat zin te geven en
moeten opnieuw leren communiceren, moeten weer leren mens te worden. Door hen los te maken van de hun
bekende, virtuele wereld en hen bij elkaar te brengen, kunnen ze zich niet langer verschuilen en worden ze
gedwongen de ander te zien.
'Dit idee heeft zich gedurende de onderzoeksperiode verder ontwikkeld,' legt Gienke uit. 'De suppoost is een
soort engel, een gids geworden die het publiek meeneemt voor een klein onderzoek naar het succes van zijn
ontwerp: klopt het wat ik voor de mens bedacht heb?' Op rolschaatsen, met ghettoblaster en op zijn hoofd
een helrode bouwhelm, legt hij uit dat hij Almere heeft geschapen naar zijn ideaalbeeld van een stad. En of het
publiek - getooid met gele bouwhelm, als op een ware bouwplaats - hem maar wil volgen om te zien in hoeverre
zijn plannen zijn geslaagd. Einddoel is een cafeetje waar het meisje al voor zich uitstarend aan de bar hangt. De
jongen komt iets later binnenvallen, krampachtig bewegend: 'fight, fight, fight'. Lichamelijk contact wordt snel
gemaakt, maar daadwerkelijke interactie lijkt onmogelijk. Niets weerhoudt de gastheer er echter van zijn project
als geslaagd te bestempelen. Al liefdesliedjes kwelend, geeft hij zich over aan een innige omhelsing met "zijn
mensen". Zijn droom is werkelijkheid geworden.
Gienke: 'Ik wil geen waardeoordeel vormen, maar denk wel dat de manier waarop hier is nagedacht over
de ruimte, en de plek die de mens daarbinnen inneemt, heel duidelijk van deze tijd is. In plaats van denken
vanuit een organische behoefte, wordt er gedacht vanuit een concept, een ideologie, waardoor een connectie
met de tastbare omgeving in mijn ogen verloren gaat. En dan is het de vraag of dat ons verrijkt of dat we onszelf
hiermee de beleving ontnemen.'
BOUKJE SCHWEIGMAN - WAT MAAKT GESCHIEDENIS?
Waar Gienke de toeschouwer confronteert met dat wat haar tegenstaat in Almere - hoewel vervolgens naar een
universeler niveau gebracht, - is Boukje juist vertrokken vanuit dat wat ze mooi vindt aan de stad. 'Ik vind het
leuker om mensen mee te nemen naar de mooie plekjes. Er is hier ook heel veel schoonheid.' Wat haar echter
opvalt aan de polder is het feit dat, hoe oer-Hollands ook, het land (nog) geen geschiedenis heeft. 'Hoe kan dat?
Wat is dat toch? Dit land is wel volwassen, maar heeft geen geschiedenis.' Zodoende ontstond het idee een
voorstelling te maken over "de man zonder geschiedenis". Deze man zou het publiek door het land zonder
geschiedenis leiden; in een rijdende kubus in de achterbak van een wagen, langs zijn bijzondere plekken. De
mensen brengen, met hun komst, de geschiedenis naar de man.
Dit bleek praktisch echter niet haalbaar, waardoor is uitgeweken naar het water. Samen met vormgever Menno
4
Vinke en acteur David van Griethuysen is een vlot gebouwd met daarop een grote lichtdichte houten kubus, met
kijkgaten in de wanden, en in de vloer van de kubus een vierkante opening naar het water. Om vervolgens aan
het werk te gaan aan de hand van de vraag: wat maakt een herinnering? Boukje: 'Wat zijn triggers van de
persoonlijke herinnering? Wij wilden op zoek naar elementen - geuren, geluiden - die bij iedereen iets
oproepen. En in het verlengde daarvan: hoe stuur je die ervaring, het waarnemen, het kijken? We wilden het
kijken zelf centraal stellen. Want hoe je kijkt, bepaalt wie je bent. Er worden dagelijks zoveel indrukken
opgedaan, dat een schifting noodzakelijk is. De keuzes die worden gemaakt, bepalen de persoonlijkheid.'
In praktijk is het - vanwege de beperkte tijd die er beschikbaar was - een onderzoek geworden naar de
mogelijkheden die het werken op het water biedt. Dit spreidt zich uit over twee thema's: wat is er mogelijk
met het vierkante gat in de vloer van de kubus, met daaronder het water; en wat is er mogelijk met het kijken
vanuit de kubus, door de gaten in de wanden? David van Griethuysen speelt een belangrijke rol in het onderzoek
naar dat wat er onder water kan: het creëren van kleine luchtbellen door met een stok de bodem aan te raken of
grote luchtbellen door een vaas onder water te drukken en weer omhoog te laten; het maken van donkere
wolken door de bodem om te woelen of witte wolken door onder water met haarlak te spuiten. Gekleed in een
duikpak wordt hij een soort onderwatermens - voorbij zwemmend, verdwijnend, verschijnend, onder water
pratend. Het tweede deel van het onderzoek betreft de mogelijkheden van het kijken vanuit de kubus, op en over
het water. Met behulp van spiegeltjes die kunnen draaien, doorzichtige kunststofplaatjes, holle en bolle
oppervlakken, kan de manier waarop naar buiten wordt gekeken worden gemanipuleerd: de horizon draait, het
water stroomt tegelijkertijd twee verschillende kanten op. De kubus kan dienst doen als camera obscura, door
licht te laten vallen door een smalle kijklijn in één van de wanden. Daarnaast kan de kubus varen, waarbij de
tegenstelling tussen stad en natuur vervreemdend werkt. Boukje: 'Doel in Almere is de toeschouwer door een
ander venster naar de eigen stad te laten kijken. Dan is de wereld opeens heel anders.'
ALEXANDRA BROEDER - DE SPANNENDE GRENS TUSSEN KIND EN VOLWASSENE
Net als Gienke, gaat Alexandra in Almere direct door op een thema en een werkwijze die ze in eerdere
producties heeft ingezet: het werken met kinderen. Gebaseerd op de sfeer die voor haar spreekt uit de foto's in
het boek IMMEDIATE FAMILY van Sally Mann, wilde zij op locatie aan de slag. 'Wat ik voor ogen heb is een bos
of een landgoed; een geheimzinnige, verlaten plek met een camping of een woonwagenkamp waar alleen maar
kinderen zijn.' In eerste instantie werd ze dan ook niet zozeer aangetrokken door de op Almere en Flevoland
gerichte onderzoeksvraag, alswel door de mogelijkheden en vrijheid die er haar werden geboden. Toch heeft de
stad uiteindelijk behoorlijk invloed gehad op de ontwikkeling van haar project. 'Ik maak voorstellingen met
kinderen. Het is alleen een stuk ingewikkelder om hier kinderen te vinden die mee willen doen, dan in
bijvoorbeeld Amsterdam. Het grootste deel van de tijd die ik voor het onderzoek had staan, is opgegaan aan het
zoeken naar kinderen. Maar ook dat maakt deel uit van de start van een productiehuis: het uitvinden van hoe
zoiets werkt in een stad, hoe Almere wat dat betreft in elkaar zit. Dan draag je dus toch aan de opzet bij.'
Uiteindelijk heeft ze vijf kinderen gevonden, waar ze een aantal dagen mee aan het werk is geweest: Sam van de
Boogaard, Lieke Fasol, Mariska Fernhout, Myrthe Hogeboom en Daniella Morcus. 'Mijn doel was vooraf om aan
de hand van interviews antwoord te krijgen op de vraag: hoe is het om kind te zijn? Als volwassene projecteer
je zoveel dingen op kinderen. Dat gebied tussen kind en volwassene blijft spannend. Wat je wilt vertellen
5
verandert ook als je volwassen thema's door kinderen laat spelen. Maar waar ik in eerdere voorstellingen
kinderen vaak in een cynische wereld heb gezet, wilde ik nu werken vanuit een melancholische invalshoek, de
zachtere, verdrietige kant, vanuit de nostalgie. De laatste tijd duizelt het me vaak dat de dingen van vroeger er
nooit meer zullen zijn. Ik wil proberen het gevoel van kind zijn te achterhalen: hoe was het dan toen je kind was?'
Uiteindelijk bleek de tijd echter te kort en heeft het onderzoek zich geconcentreerd rond de vraag hoe deze
kinderen aankijken tegen de wereld en tegen het groter en ouder worden. Op een houten vlonder, aan een
strandje omzoomd door gras laten de kinderen het publiek voor even delen in hun visie op het leven. Zo stellen
vier van hen niet bang te zijn dat er een aanslag of een grote ramp in Almere zal gebeuren, al denkt één meisje
van wel. 'Ik ga altijd van het ergste uit.' Een ander meisje laat weten helemaal niet bang te zijn voor de dood: 'Ik
heb nog heel veel te doen. En het is veel te leuk met mijn vriendinnen en op school.' De enige jongen van de vijf,
uit zijn frustraties over de manier waarop er in Almere wordt gebouwd. 'Zie je dat roze gebouw? Daar zit een
cafeetje met een terrasje ervoor, waar je over het water uit kon kijken. Nu hebben ze er een woontoren met
parkeergarage voor gezet. Nou, die auto's zullen een mooi uitzicht hebben.' Mini-portretten in prachtige beelden,
van jonge kinderen die even snel verdwijnen als ze gekomen zijn. 'Een kennismaking met deze vijf kinderen
uit Almere,' zoals Alexandra het zelf omschrijft. 'Ik had wel dieper willen gaan, maar hoop hiermee in ieder geval
een basis te leggen voor de toekomst. Ik heb ze nu gevonden en dan zullen we wel kijken hoe het verder gaat.'
EEN ECHT HUIS, EEN ECHTE NAAM
En 14 oktober 2005 was het dan zover: het huis opende haar deuren voor de eerste keer voor publiek, met een
wandelroute langs de vier onderzoeken én de bekendmaking van de officiële naam: BonteHond. Vernoemd
naar een karakter uit het werk van Bredero, Amsterdams schrijver voor het volk uit eind 16e, begin 17e eeuw;
een luis in de pels, die af en toe echter ook graag eens geaaid mag worden. Joop: 'Wat wij in beweging
willen brengen? We willen talent opsporen. Samenwerken met andere productiehuizen, werkplaatsen en
gezelschappen. De makers moeten een binding krijgen met het publiek, in volwaardige voorstellingen.
GRASDUINEN is alvast een voorproefje; een verkenning van het gebied.' Het lijkt een goede eerste zet: de
buren kwamen vragen wat er allemaal gebeurde; bewoners sloten op eigen initiatief aan bij de route langs de
projecten; zowel de politie, als de lokale omroep nam contact op met de haven om meer te weten te komen over
de varende kubus. Noël: 'Er is heel veel gebeurd de afgelopen zes weken en ik ben best trots dat we al zover
zijn. Mijn statement: we moeten hier aarden, wortelen. Wij moeten het publiek leren kennen, maar de mensen
moeten ons ook leren kennen. Dus gaan we hier werken, het gras zaaien. Geef ons de ruimte en de tijd om
ons te ontwikkelen.' En trots mag BonteHond zijn. Want het is een mooi geheel geworden, verrassend en
uiteenlopend, mede afgaand op de reacties van publiek en omgeving. Een toeschouwer: 'Geweldig begin. Zo heb
ik Almere nog niet gezien.' En hoewel alle vier projecten zich binnen een straal van tien minuten lopen van het
productiehuis bevinden, worden vier zeer verschillende kanten van en blikken op de omgeving gegeven. 'Wow,
het is leuk en spannend in Almere! Bedankt!'
DURFT BONTEHOND EEN ECHTE BONTE HOND TE ZIJN?
De kunst lijkt nu deze lijn vast te houden en de spannende en vooral veelbelovende naam eer aan te doen.
Almere en omgeving moeten BonteHond de tijd geven, maar BonteHond moet die tijd - en de vrijheid die
6
daarmee gepaard gaat - ook durven nemen. Beginnen met een schone lei biedt heel veel mogelijkheden.
De keuze van de artistieke leiding voor dit openingsproject, is een goede geweest. Een levendige, intieme
kennismaking met de stad, een verrassende, kleinschalige kennismaking met het huis. De ruimte die er werd
geboden werkte inspirerend, al bleek het feit dat het project werd afgesloten met een presentatie toch enigszins
op de zenuwen te werken. Terwijl de artistieke leiding vooraf een duidelijk positie innam: geen pers, geen
recensies, gun ons het voordeel van de twijfel, dit is een eerste kennismaking. Veilig, maar jammer dat u het
gemist heeft, omdat het resultaat er mocht zijn - en een eerste presentatie verwachtingen wekt, gewenst of niet.
De toekomst zal, als alles naar wens verloopt, "volwaardige" voorstellingen brengen, waaronder: het
gymzaalproject BBenB van Loes Hegger dat gratis gaat worden aangeboden aan de scholen in Flevoland; een
grotezaal-locatie-productie in regie van Ingrid Kuypers, waarvoor de Metropole in Almere geheel zal worden
omgebouwd; de eerste landelijke reisvoorstelling GROENER GRAS van Noël over een voetbalelftal; en een
GRASDUINEN II - op onderzoek in de provincie. Wie van de vier makers van de eerste GRASDUINEN het
onderzoek begin 2006 voort zullen zetten in een daadwerkelijke productie, wordt binnenkort duidelijk. Na de
presentaties volgen er stevige besprekingen, om vervolgens te kijken wie verder wil in deze nieuwe omgeving en
hoe dat er dan uit gaat zien. Gienke: 'Want wil ik hier investeren? Ben ik hier wel geschikt voor? Voel ik me hier
thuis? Al denk ik wel dat mijn laagdrempelige, absurdistische theater hier past.' Noël: 'In de komende jaren
willen we kansen creëren, het gebied ontdekken en de fundamenten van het huis bouwen. Er is hier niet
zoveel theatergeschiedenis, dus het zou mooi zijn als we hier een klimaat kunnen kweken waarin theater kan
floreren. Met veel mensen, op veel plekken; dat brengt beweging, brengt mensen hier naartoe, rekt het hier op.
Het zou mooi zijn als hier over vier jaar een huis uit de klei is getrokken, als er dan een kleine familie staat, een
open structuur. Want dat kun je en dat ben je niet alleen.' Joop: 'Het liefst geven we dan ook zoveel mogelijk
mensen de ruimte, maar we gaan in ieder geval met twee projecten door. GRASDUINEN staat eigenlijk gelijk
aan een goed verhaal of een doordachte aanvraag. En dat het leven brengt is mooi meegenomen.'
Het brengen van leven is echter de kern van het geheel. Op het eerste gezicht lijkt er niet zoveel in Almere te
gebeuren, dus wil BonteHond zijn bestaansrecht vinden, dan zal het leven moeten brengen met onverwachte
projecten, inderdaad op locatie. Leven op straat, in de parken, langs het water, op alledaagse, anonieme
plekken. Theater waar het niet verwacht wordt en dat op het eerste gezicht misschien wel geen theater lijkt,
laagdrempelig en toegankelijk. GRASDUINEN lijkt namelijk niet alleen een kennismaking te zijn geweest voor
het productiehuis zelf, maar ook voor de omgeving; een nieuwe manier van kijken naar de stad. En is dat niet
theater in zijn meest pure vorm? Een nieuwe, andere manier van kijken naar de wereld om ons heen, de straten
waar we lopen, de huizen waar we wonen, de dingen die er gebeuren. En zouden dan niet juíst dit soort
kleinschalige projecten van nieuwe makers voor een jong publiek, vooral ook voor een ouder, breder publiek
toegankelijk moeten zijn? Nou wordt in het beleidsplan 2005-2008 al duidelijk aangegeven dat onder de vleugels
van BonteHond theater zal worden gemaakt voor kinderen én volwassenen. En lijken de projecten die de
komende tijd op het programma staan, in eerste instantie te breken met het afstandelijke, ontoegankelijke,
conventionele beeld dat men hier van theater lijkt te hebben. De familievoorstellingen zullen zich echter op de
eerste plaats in het theater afspelen; de kleinere projecten lijken vooral bestemd te zijn voor de schoolgaande
jeugd uit heel Flevoland. Het is de bedoeling dat deze wijzen van theatermaken en presenteren elkaar uiteindelijk
7
versterken, maar op dit moment ziet het er naar uit dat juíst met de kleinere, spannende, verrassende projecten
een eerste brug kan worden geslagen tussen het dagelijkse leven en het theater; een stevige, blijvende
verbinding tussen theater en omgeving, tussen BonteHond en Almere, tussen BonteHond en Flevoland. Een
brug die noodzakelijk lijkt om in de polder, om in deze stad zonder theatergeschiedenis, gras te kunnen zaaien
én te oogsten.
© Annemarie Wenzel
Amsterdam, 14 november 2005
8