EXPERT MEETING

Het Studiegenootschap Canada
Jean Monnet European Centre of Excellence
“European Centre for the Interdisciplinary Assessment of Initiatives for Public Governance”
De Katholieke Universiteit Nijmegen
UITNODIGING
EXPERT MEETING
MEDIA IN DYNAMISCHE INTERACTIE MET OVERHEID
MARKT EN BURGERS
Interdisciplinaire evaluatie van initiatieven
van verantwoordelijkheid en verantwoording in de media
in België, Canada en Nederland
Antwerpen - vrijdag 28 maart 2003
De kritiek op het primaat van de vrije communicatiemarkt barst zowel in de VS, Canada en
West-Europa reeds los in de jaren veertig van de vorige eeuw. Er zijn de traditionele
pleidooien voor persvrijheid; daarnaast vestigt de Amerikaanse Hutchins Commission in haar
rapport “A Free and Responsible Press” (1947) de aandacht op de maatschappelijke
verantwoordelijkheid van de pers. De sociale verantwoordelijkheidstheorie van de pers, zoals
verwoord door Hutchins, stelt dat media-eigendom een public trust is. Deze gedachtengang
zou vanaf de jaren vijftig veel aan invloed winnen, zowel bij de pers, als bij de jonge omroep.
De ideeën van de Amerikaanse commissie werden ook in West-Europa positief onthaald
vanuit de behoefte aan een meer ‘progressieve’ politiek en als verweer tegen de
persconcentraties in de jaren zestig, waardoor toen ook al mediamoguls en -monopolies
dreigden te ontstaan.
De laatste jaren zien we dat het absolute geloof in de vrije markt opnieuw ter discussie staat.
Daarbij wordt overigens niet enkel gepleit voor een terugkeer naar een controlerende overheid
als centrale contextbrenger in de complexe ‘ecologie’ van communicatiebeleid, maar worden
mogelijke oplossingen veeleer gezocht in meer verantwoordelijkheid van de media-actoren
zelf (mediabedrijven en -organisaties, burgers, toezichthoudende raden en commissies) en in
zelfregulering binnen de mediaprofessie. Zo is er veel belangstelling voor ‘maatschappelijk
verantwoord ondernemen’ en kenmerken van ‘good corporate governance’, waarbij niet
alleen enkel het belang van de aandeelhouder wordt gediend, maar ook andere
maatschappelijke belangen een rol spelen in beleid. Het nemen van maatschappelijke
verantwoordelijkheid door ondernemingen wordt hierbij aangevuld met het afleggen van
verantwoording aan de samenleving: dat wil zeggen naast ‘responsibility’, speelt ook
‘accountability’.
Kortom, structurele veranderingen in het medialandschap, zoals toename van concurrentie en
commercialisering, zorgen ervoor dat de actualiteit en urgentie van noties van sociale
mediaverantwoordelijkheid toenemen. Analoog hieraan blijkt ook binnen het bedrijfsleven en
de overheid de discussie over maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven en
organisaties een centraal punt van zorg: hiervan getuigt het relatief nieuwe begrip ‘good
governance’. Tijdens de expert meeting is het de bedoeling dat een aantal experts concrete
uitwerkingen van sociale verantwoordelijkheid op het niveau van mediaorganisaties, de
individuele mediaprofessional, de participerende burger en de interveniërende, controlerende
overheid naar voren brengen. Verscheidene voorbeelden van best practices in Canada,
Vlaanderen en Nederland zullen worden gepresenteerd. Gedacht wordt aan
verantwoordingsmechanismen zoals een contract tussen de overheid en de omroep, een
ombudsman, vormen van zelfregulering, toezichtsorganen, vormen van publieksconsultatie,
en de professie op zoek naar de burgers (bv. ‘civic journalism’).
Hoewel de centrale aandacht gericht is op de media, zullen ook experts uit andere sectoren
criteria voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en mechanismen voor het afleggen van
verantwoording presenteren. Het is de bedoeling dat de toepasbaarheid van dergelijke
initiatieven voor de media wordt geëvalueerd. Na een serie statements en keynote-speeches
van uitgenodigde sprekers uit België, Canada en Nederland, zal aansluitend een debat worden
georganiseerd waaraan ook het publiek zal kunnen participeren.
Sprekers zijn (onder meer): Jo Bardoel (Katholieke Universiteit Nijmegen), Petty Bozonelos
(Ryerson University, Toronto), Leen d’Haenens (Katholieke Universiteit Nijmegen), Per
Jauert (University of Kopenhagen), Lou Lichtenberg (Bedrijfsfonds voor de Pers), Bart Pattyn
(Katholieke Universiteit Leuven), Marc Raboy (Université de Montréal), David Taras
(University of Calgary), Luc Van Liedekerke (Katholieke Universiteit Leuven), Hans
Verstraeten (Universiteit Gent), Christina von Wackerbart (VRT).
Voor verdere informatie, contacteer Jo Bardoel ([email protected]
[email protected]) of Leen d’Haenens ([email protected]).
of
Aanmeldingen
via
e-mail
aan
Susanne
Samuelsz,
Secretariaat
Vakgroep
Communicatiewetenschap, Katholieke Universiteit Nijmegen ([email protected]).