Deelnemersinformatie-onderzoek NODFoodFigures

Uitnodiging voor deelname aan het onderzoek naar de gezondheidseffecten van de dieetbehandeling
op initiatief van het Netwerk Orthomoleculair Diëtisten.
Inleiding
In 2014 start het Netwerk Orthomoleculaire Diëtisten een onderzoek naar de gezondheidseffecten van de
dieetbehandeling en voedingsbegeleiding. De effectiviteitsmeting is opgezet in samenwerking met FoodFigures
en klinisch epidemioloog Fleur Kortekaas.
Het onderzoek heeft ten doel de effecten van de behandeling van diëtisten en andere behandelaars die
voedingstherapie of dieetbehandelingen gebruiken in hun praktijk te meten.
Dietisten (DCN/NVD), (para)medici en HBO therapeuten kunnen de voordelen van hun handelen nu zichtbaar
maken door zich aan te melden voor het onderzoek.
Cliënten uit de praktijk zullen, nadat ze toestemming hebben gegeven, worden uitgenodigd om deel te nemen
aan het onderzoek. De uitnodiging gaat via de mail die het programma van FoodFigures aangestuurd wordt.
Hen wordt drie keer gevraagd gegevens te verstrekken door het invullen van gestandaardiseerde vragenlijsten.
De effectiviteitsmeting is opgezet door diëtisten met een eigen praktijk. Zij hebben daarom als een van de
randvoorwaarden opgesteld, dat de tijdsinvestering voor zowel diëtist als cliënt minimaal is.
Hieronder vindt u een uitgebreide toelichting over het doel en de opzet van het onderzoek.
In verband met de leesbaarheid van de tekst hebben we gekozen voor de termen diëtist en dieetbehandeling.
Deze termen kunnen aangepast worden aan de beroepsgroep en voedingstherapie.
Uitgebreide toelichting
Gezondheidseffecten van de dieetbehandeling: het onderzoek in vogelvlucht
Het NOD heeft samen met klinisch epidemiologe Fleur Kortekaas en FoodFigures een duurzame monitor
gebouwd waardoor onderzoek naar gezondheidseffecten van de dieetbehandeling mogelijk is. Een monitor is
een systeem waarin gegevens van de behandeling gekoppeld worden aan gegevens van de cliënt.
Het onderzoek meet de effecten van geïndividualiseerde dieetbehandeling ten aanzien van verandering van
klachten, voedingsgedrag, leefstijl, kwaliteit van voeding en kwaliteit van leven.
Alle nieuwe cliënten ouder dan 13 jaar, die zelfstandig vragenlijsten kunnen invullen, worden gevraagd deel te
nemen in deze monitor. Gedurende de periode van maximaal een jaar zullen op drie momenten cliënt- en
behandelgegevens worden verzameld.
Profilering en professionalisering
Het meten van de effectiviteit van de dieetbehandeling heeft prioriteit (NVD, 2013; Weijs, 2012).
Effectmetingen liggen ten grondslag aan het aantonen van de meerwaarde van de (dieet)behandeling bij
zorgverzekeraars en andere belanghebbenden (Lammers & Kok, 2012; Weijs, 2012). Daarnaast zijn
effectmetingen de basis voor evaluatie van de doelmatigheid van de begeleiding van de behandelaar. Tevens
dient evaluatie als instrument om kwaliteit van zorg aan de patiënt te optimaliseren.
Wijzigingen in het zorgstelsel vragen van (para)medici nieuwe kwaliteiten zoals ondernemerschap,
bedrijfsvoering binnen een collectief verzekeringssysteem, positionering en onderhandelingsvaardigheden.
Ondernemerschap houdt ook in dat de behandelaar zich meer dan voorheen zal moeten profileren ten
opzichte van potentiële cliënten. In het kader van marktwerking en de daaruit voortvloeiende concurrentie is
het nodig de kwaliteit en de meerwaarde van de diëtetische-en voedingsinterventie duidelijk te maken (NVD,
2013)).
Wie zijn wij?
Het NOD netwerk is een netwerk van de Vereniging van Diëtisten (NVD) gespecialiseerd in orthomoleculaire
dieetbegeleiding volgens de richtlijnen Goede Voeding en (tijdelijke) voedingssuppletie een centrale plek heeft
(www.orthomoleculairdietisten.nl). Bij het netwerk zijn momenteel 58 leden aangesloten.
Aan het onderzoek is een werkgroep van leden verbonden bestaande uit Louise Witteman, Lia van der Geest,
Janny Meijles, Bianca van den Heuvel en Hanneke Achterberg – allen gespecialiseerd dietist-..
De organisatie van het onderzoek is in handen van het NOD. Het NOD netwerk herkent de prioriteit van
effectmetingen en heeft daarom in 2013 - op eigen initiatief en op basis van eigen middelen - onderzoek
opgezet met als doel het aantonen van de waarde van de NOD diëtist. Het netwerk zoekt actief samenwerking
met meer netwerken van (para)medici, diëtisten en therapeuten.
Analyse
De coördinatie van het verzamelen van de gegevens uit het onderzoek en de technische realisatie van het
verzamelen van alle gegevens is in handen van FoodFigures. Een online-tool voor verzameling van gegevens
De data-analyse van de dieet- en cliëntgegevens uit FoodFigures wordt verzorgd door zelfstandig epidemioloog
Fleur Kortekaas (www.fleurkortekaashealth.nl). Zij is gespecialiseerd in het vakgebied voeding en gezondheid.
Doel van het onderzoek
Dit praktijkonderzoek heeft tot doel transparantie en inzicht te geven in de dieetbegeleiding van de diëtist ten
behoeve van de evaluatie van de behandeling wat bijdraagt aan optimalisatie van de dieetbegeleiding van de
cliënt.
Het onderzoek heeft mede ten doel in kaart te brengen:
-de haalbaarheid van continue gestandaardiseerde registratie van de behandeling in het routinematig meten;
-een duurzame monitoring op te zetten;
-lange termijn effecten van dieetbegeleiding;
Onderzoeksvraag
Wat zijn de (korte termijn) effecten van geïndividualiseerde dieet/voedingsbegeleiding op klachten,
voedingsgedrag, leefstijl en kwaliteit van leven bij cliënten van de behandelaar?
Wat wordt er gemeten?
De behandeling door middel van voeding (en suppletie) is gericht op het blijvend en duurzaam herstellen van
de gezondheid door voedingsinterventie en gezondheidsbevorderend gedrag. De doelmatigheid van de
behandelaar wordt in kaart gebracht door gevalideerde vragenlijsten aan de patiënt voor te leggen. Daarin
wordt het volgende gemeten:
1. Verandering in de voor de patiënt belangrijkste klacht
2. Verandering in gezond gedrag
3. Verandering in kwaliteit van de voeding
4. Verandering in kwaliteit van leven
5. Client tevredenheid
6. Gebruik van medicatie
Het effect van de dieetbehandeling zal op basis van deze indicatoren worden opgesteld.
Op welke momenten wordt er gemeten en bij wie?
De diëtist voert – na aanmelding van de nieuwe cliënt- op drie momenten gegevens over de behandeling in
FoodFigures: tijdens de intake, tijdens het tweede of het derde consult en bij de eindmeting (het vierde of het
vijfde consult). De gegevens worden ingevoerd in het elektronische systeem van FoodFigures. Variabelen die
ingevoerd worden zijn persoonsgegevens, ICF- Diëtetiek indicatiecodes en dietistische behandeldoelen. Per
indicatie is één objectieve parameter als indicator voor het verloop van de indicatie vastgesteld, deze
parameter wordt ingevoerd indien beschikbaar. Daarnaast wordt een VAS score van de ernst van de indicatie
geïnventariseerd. Het voorschrift van type voedingssupplement wordt eveneens meegenomen in de
inventarisatie.
Duur: drie meetmomenten in een behandelperiode binnen het tijdsbestek van één jaar
Indicator voor de mate van dieetbegeleiding is het aantal consulten. Er is expliciet niet gekozen voor het meten
op vaste tijdstippen, omdat de koppeling van de meting aan het consult het mogelijk maakt beter de
doelmatigheid van de dieetbegeleiding te onderzoeken.
Setting: de (eerstelijns) praktijk
Heb je vragen over de effectmeting. Neem gerust contact op via [email protected]
Referenties:
Bogers, R. P., Van Assema, P., Kester, A. D., Westerterp, K. R., & Dagnelie, P. C. (2004). Reproducibility, validity,
and responsiveness to change of a short questionnaire for measuring fruit and vegetable intake. Am J
Epidemiol, 159(9), 900-909.
Lammers, M, & Kok, L. (2012). Kosten-batenanalyse diëtetiek. Amsterdam: SEO Economisch Onderzoek
Universiteit van Amsterdam.
NVD. (2013). Trends in de beroepsuitoefening, onderwijs en onderzoek van diëtisten. Concept beroepsprofiel
dietist. Nederlandse Vereniging van Dietisten. Houten.
Paterson, C. (1996). Measuring outcomes in primary care: a patient generated measure, MYMOP, compared
with the SF-36 health survey. BMJ, 312(7037), 1016-1020.
Paterson, C., & Britten, N. (2000). In pursuit of patient-centred outcomes: a qualitative evaluation of the
'Measure Yourself Medical Outcome Profile'. J Health Serv Res Policy, 5(1), 27-36.
Paterson, C., Langan, C. E., McKaig, G. A., Anderson, P. M., Maclaine, G. D., Rose, L. B., . . . Campbell, M. J.
(2000). Assessing patient outcomes in acute exacerbations of chronic bronchitis: the measure your
medical outcome profile (MYMOP), medical outcomes study 6-item general health survey (MOS-6A)
and EuroQol (EQ-5D). Qual Life Res, 9(5), 521-527.
Robroek, S. J., Polinder, S., Bredt, F. J., & Burdorf, A. (2012). Cost-effectiveness of a long-term Internetdelivered worksite health promotion programme on physical activity and nutrition: a cluster
randomized controlled trial. Health Educ Res, 27(3), 399-410. doi: 10.1093/her/cys015
van Lee, L., Geelen, A., van Huysduynen, E. J., de Vries, J. H., van't Veer, P., & Feskens, E. J. (2012). The Dutch
Healthy Diet index (DHD-index): an instrument to measure adherence to the Dutch Guidelines for a
Healthy Diet. Nutr J, 11, 49. doi: 10.1186/1475-2891-11-49
Ware, J., Jr., Kosinski, M., & Keller, S. D. (1996). A 12-Item Short-Form Health Survey: construction of scales and
preliminary tests of reliability and validity. Med Care, 34(3), 220-233.
Weijs, Dr. ir. P. J.M. (2012). Diëtetiek: effectief en toekomstbestendig -RAAK MKB Projectvoorstel-. Amsterdam:
Hogeschool van Amsterdam in samenwerking met Vialente, Nederlandse Vereniging van Diëtisten
(NVD), Diëtisten Coöperatie Nederland (DCN), VU Medisch Centrum, Careyn, Cordaan.