Onderzoeksvraag

Empathie in de communicatie
tussen huisarts en patiënt.
Een kwalitatief onderzoek.
Frans Derksen
Toine Lagro-Janssen
Jozien Bensing
Derksen F, Bensing J, Lagro-Janssen A. Effectiveness of empathy in general practice BJGP
january 2013.
Inhoud
• Onderzoeksvraag
• Kenmerken onderzoeksgroep en methode
• Resultaten:
 Begripsomschrijving door de huisartsen
 Waardering van empathie door de huisartsen
 Noodzakelijke voorwaarden
 Ervaren barrières
 Mogelijkheid tot facilitering
• Highlights
Onderzoeksvraag
Hoe omschrijven en waarderen huisartsen empathie?
Welke zijn hun belangrijke voorwaarden en barrières? Hoe
is facilitering volgens hen mogelijk?
Onderzoeksmethode
• Gerichte steekproef (Nivel)
• 150 huisartsen per brief uitgenodigd
• 100 nagebeld
• 30 interviews, audio opnames
• Tussentijds zowel inhoudelijk als qua uitvoering
evaluaties verricht
• Transcripties: analyse met Atlas ti.
Onderzoeksgroep
• 30 deelnemende huisartsen
• Man/vrouw ratio gelijk; gelijk aan Ned.
• <45, 45-55, >55; boven de 55 minder als Ned.
• Stad/platteland ratio gelijk; gelijk aan Ned.
• Kenmerk: Positieve opvatting om te praten over
empathie.
Begripsomschrijving
• Procesmatig!
• Een oprechte poging in te voelen wat de patiënt voelt,
zich te verplaatsen in andermans gevoelens en dit
begrip te communiceren met de patiënt.
Waardering
• 2 pijlers: medische kennis en empathie
• Effectiviteit voor de patiënt
• Verbetering van de relatie: smeerolie, fundament!!
• Effectiviteit voor de arts: plezier in het werk!
• Basis: een persoonlijke karaktertrek
• Nabijheid versus professionele autonomie.
Noodzakelijke voorwaarden
• Lichamelijke fitheid; ‘goed in je vel zitten’
• Geen privé zorgen
• Oprechtheid en eerlijkheid wederzijds
• Geen “ruis” op de lijn
• Geen tijdsdruk.
Ervaren barrières
• Geen ‘klik’ ervaren
 Persoonlijkheidsverschillen
 Agressieve patiënt
• Eigen normen en waarden
• Medische protocollen
• Cultuurverschillen
Mogelijke facilitering
• Persoonlijk
 Specifieke nascholing; Intervisie/Supervisie
• Praktijk-organisatorisch
 Spreekuurorganisatie; triage; meer dan 10 min.
 Kleinere praktijken
• Zorg-organisatorisch
 Educatie ondersteuning door ZVZ
 M&I kijk en luistergeld
 Kostenbesparing verduidelijken.
Highlights
• Empathie wordt hoog gewaardeerd
• Basis: een persoonlijke karaktertrek
• Meer arbeidsvreugde, meer commitment
• Nabijheid versus professionele autonomie
• Fysieke en psychische fitheid; Klik ervaren
• Intervisie! Spreekuurorganisatie! Kostenbesparend!