Een kant-en-klare leesbril

BRILLEN VOOR
OUDERDOMSVERZIENDHEID
test gezondheid 110 augustus/september 2012
Naarmate u ouder
wordt, is de kans
groot dat u op
zekere dag niet
meer zonder een
leesbril kunt.
Om te lezen, te
schrijven en van
dichtbij te zien.
Wat te denken
van een goedkoop
exemplaar?
Een kant-en-klare
leesbril
Ouderdomsverziendheid is een
veel voorkomende gezichtsstoornis te wijten aan de veroudering
van de ooglens. Na de leeftijd van
45-50 jaar slaagt die lens er niet
meer in om voorwerpen die zich
dichtbij bevinden, scherp te stellen. Het is een natuurlijk fenomeen waar niet aan te ontkomen
valt.
Na 55 jaar
heeft zowat
iedereen
ouderdomsverziendheid
Naar schatting hebben over de
hele wereld meer dan 1 miljard
mensen er last van. Het probleem
komt het meest voor in landen
met een hoge levensverwachting.
Logisch, aangezien ouderdomsverziendheid leeftijdsgebonden is.
Leesafstand
Het is voor iedereen belangrijk
om goed te zien van dichtbij.
Die afstand varieert al naargelang de activiteit die men doet.
Maar aangezien iedereen leest
en schrijft, hanteert men doorgaans de leesafstand om deze
vorm van verminderde gezichtsscherpte te meten. Een van de
eerste symptomen is immers dat
men de neiging heeft om lees-
22
TG110_022026_X05.indd 22
7/10/2012 10:46:15 AM
Als in- en uitzoomen
niet meer zo goed lukt
Bij ouderdomsverziendheid ligt
een ander probleem aan de basis
dan bij afwijkingen van het brekend vermogen (zoals bijziendheid, verziendheid en astigmatisme).
Als de lichtstralen niet precies
op het netvlies terechtkomen,
zien we niet scherp. Samen met
de lens zorgt het hoornvlies voor
de scherpstelling. De ooglens is
elastisch en wijzigt, net als de lens
van een fototoestel die in- en uitzoomt, de dikte van de lichtbundel. Het is onder de invloed van
de omliggende accommodatiespieren dat de lens van vorm verandert. Die spieren ontspannen
om in de verte te zien en daarbij
wordt de lens platter. Omgekeerd,
om van dichtbij te zien, spannen
die spieren zich op, waardoor de
lens boller wordt. Na verloop van
tijd verliezen de accommodatiespieren echter hun elasticiteit en
verhardt de ooglens. Dat bemoeilijkt de samentrekking die noodzakelijk is voor de scherpstelling
op het netvlies. Dat noemt men
ouderdomsverziendheid.
normaal oog
Ouderdomsverziendheid
hoornvlies
pupil
De ooglens zorgt voor
scherpstelling
In een gezond oog gaan lichtstralen
ongehinderd door het hoornvlies en
de lens en bereiken zo het netvlies,
van waaruit signalen via de oogzenuw
naar de hersenen worden gestuurd
waardoor men kan zien. Het hoornvlies
en de elastische lens zorgen ervoor dat
de lichtstralen precies op het netvlies
terechtkomen (door hun "brekend vermogen") en u dingen scherp kunt zien.
Na verloop van tijd wordt de lens
echter minder soepel, waardoor ze als
het ware moeilijker in- en uitzoomt
("het accommodatievermogen") om de
lichtstralen op elke afstand scherp te
stellen.
oogzenuw
iris
lens
netvlies
oog met ouderdomsverziendheid
Hoe op te lossen?
Ouderdomsverziendheid ontwikkelt zich geleidelijk en kan
de dagelijkse activiteiten al snel
gaan hinderen. Zonder correctie
treedt geleidelijk hoofdpijn op,
die gepaard gaat met vermoeide
en branderige ogen, vooral op het
einde van de dag.
We kunnen het natuurlijke proces
van ouderdomsverziendheid niet
tegenhouden. Hecht geen geloof
aan verhalen als zouden bepaalde
oefeningen, geneesmiddelen of
contactlenzen het probleem verhelpen, daar is niets van aan. Ouderdomsverziendheid is te corrigeren, maar niet te genezen of te
voorkomen.
■ Een bril is de eenvoudigste en
veiligste manier om ouderdomsverziendheid te corrigeren.
Als uw zicht tot dan goed was, volstaan monofocale glazen. De kanten-klare brillen die u in de handel
vindt, hebben monofocale glazen
met dioptrie (of sterkte) +1.00 tot
+4.00 (met intervallen van +0,50).
Personen die al een bril dragen
(voor andere oogproblemen), krij-
MEER WETEN
OOGPROBLEMEN
´
Afwijkingen van het brekend vermogen
Bijziendheid
Men ziet dichtbij goed, maar in de verte troebel.
Het beeld vormt zich door de vorm van het oog
(langer) vóór het netvlies.
Verziendheid
Men ziet dichtbij troebel omdat het beeld achter het
netvlies wordt gevormd. Dat is niet leeftijdsgebonden, het ligt aan de vorm van het oog (korter).
Astigmatisme
Men ziet zowel dichtbij als veraf troebel, door een
afwijking in de vorm van het hoornvlies.
´
Verminderd accommodatievermogen
Ouderdomsverziendheid
Men slaagt er niet of maar moeilijk in om dichtbij
scherp te zien doordat de lens ouder wordt en het accommodatievermogen afneemt. Net als bij gewone
verziendheid vormt het beeld zich achter het netvlies
(zie de illustratie hierboven).
Mensen met ouderdomsverziendheid lijden vaak ook
aan andere gezichtsproblemen, zoals bijziendheid,
verzendheid of astigmatisme.
test gezondheid 110 augustus/september 2012
materiaal wat verder van zich af
te houden. Andere tekenen zijn
wanneer het moeilijk wordt om
kleine lettertjes te lezen of nabije
voorwerpen scherp te zien, wanneer men problemen krijgt bij het
uitoefenen van een hobby waarbij
men goed dichtbij moet kunnen
zien, wanneer men bij het lezen
nood heeft aan feller en directer
licht, wanneer men last heeft van
vermoeidheid, hoofdpijn en/of
oogvermoeidheid bij het lezen of
computeren of het verrichten van
precisiewerk enz.
Ouderdomsverziendheid is niet te
zien aan het oog op zich. De oogarts zal uw gezichtsscherpte meten door u een standaardoogkaart
te laten lezen (de "Snellen-kaart")
en hij zal uw ogen onderzoeken
om eventuele andere problemen
uit te sluiten.
>
23
TG110_022026_X05.indd 23
7/10/2012 10:46:16 AM
BRILLEN VOOR OUDERDOMSVERZIENDHEID
test gezondheid 110 augustus/september 2012
Afstand tussen de
optische centra
Hoogte van de
optische centra
Etikettering
Eindbeoordeling
Veel winkels, al dan niet optiekzaken, verkopen goedkope kanten-klare leesbrillen. Maar wat zijn
die eigenlijk waard? Is dat alleen
rommel?
Wij kochten een veertigtal brillen
met een sterkte van +2.50. Dat is
een sterkte die vaak voorradig is.
Bovendien hebben de afwijkingen
die er eventueel zijn, bij deze iets
hogere sterkte een grotere negatieve impact op het zicht.
Onze test had betrekking op de
glazen, niet op de monturen. Hoewel ook het montuur aan bepaalde
normen moet voldoen, is dat minder belangrijk voor de gezondheid
van de ogen.
In het laboratorium analyseerden we de optische sterkte en de
kwaliteit van de glazen; de afstand
tussen de optische centra en de
hoogte van die centra, gebaseerd
op de prismatische tolerantie;
en de stevigheid (impacttest). U
vindt de resultaten in de tabellen.
Alle geteste brillen slaagden voor
Kwaliteit van het
lensoppervlak
Kant-en-klare brillen:
kwaliteit of rommel?
LEESBRILLEN UIT DE SUPERMARKT EN ANDERE WINKELS
Optische sterkte
voorgeschreven.
■ Personen met contactlenzen
kunnen een leesbril of bifocale
lenzen dragen. Of kiezen voor
monovision: hierbij draagt men
twee verschillende lenzen, één
om dichtbij te zien en één om op
afstand te zien. Dat werkt redelijk goed voor de meeste mensen,
maar het kan wel het dieptezicht
beïnvloeden.
■ Laserchirurgie (bv. Presbylasik) corrigeert de ouderdomsverziendheid op zich niet, maar kan
het hoornvlies multifocaal maken
en de scherpstelling op die wijze
herstellen. U kunt ook een intraoculaire implantatie laten uitvoeren, zoals de PRELEX-operatie
(= PREsbyopic Lens EXchange),
waarbij de stijf geworden lens
wordt vervangen door een artificiële lens (vaak tijdens een cataractoperatie). Die ingreep gebeurt
onder plaatselijke verdoving.
Prijs (in €)
>gen bifocale of progressieve glazen
Hema
Hema
5
A
A
A
A
A
A
Reflexx/Out of the blue KG
Zig Zag
3
A
A
A
A
A
A
Max view -B. BOOP DL-20
Tout prix
4,99
A
A
A
A
B
A
L. Dake&Zn (zachte doos)
Blokker
2,99
A
A
A
A
B
A
Lensee Readers - LENSEE
Carrefour
9,5
A
A
A
A
B
A
Lensee Readers - LENSEEmodèle plast+br bleue
Carrefour
3,15
A
A
A
A
B
A
Aptica
Beauty Nature
Wellness
11,49
A
A
A
A
C
A
Kruidvat
Kruidvat
3,99
A
A
A
A
C
A
Préface - pour LIRE
Pharmacie du
Midi
18
A
A
A
A
C
A
Filtral
Match
10,9
A
A
A
A
C
A
Silac
Club
12,95
A
A
A
A
D
B
Wibra
Wibra
1,49
A
A
A
A
D
B
Zeeman - A.I.&E.
Zeeman
1,29
A
A
E
A
A
B
Auriol eyewear - plooibare
leesbril
Lidl
2,99
A
E
A
A
A
B
Pilot
Zig Zag
3
A
E
A
A
A
B
Max view
Relay
5,95
A
A
E
A
B
B
It's Clear
Trafic
6,99
A
A
E
A
C
B
zonder merk
Veritas
12,95
A
A
E
A
D
B
It's Clear
Trafic
2,99
A
A
E
A
D
B
Silac
Club
8,95
A
A
E
A
D
B
Merk
Verkooppunt
Silac
Cora, Inno
19,95
A
A
E
A
D
B
Proglas
Intermarché
5,99
A
A
E
A
D
B
Care (Delhaize) - Charlotte's
design
Delhaize
9,45
A
A
E
A
E
C
Mondano
Makro
6,36
A
A
D
E
D
E
L. Dake&Zn (harde doos)
Blokker
5,99 voor
2 stuks
C
A
D
E
C
E
C&A (073249-ca)
C&A
5
A
E
E
E
D
E
HOE LEEST U DE TABELLEN?
Optische sterkte Vermogen om de kromming of
richting van de lichtstraal aan te passen.
Kwaliteit van het lensoppervlak Beoordeling op
eventuele krassen, luchtbelletjes, foutjes.
Afstand tussen de optische centra Op basis van
de normen voor horizontale prismatische tolerantie
gaan we de eventuele afwijking na. De modellen
met een E vermeldden die afstand niet (ondanks
de wettelijke verplichting), waardoor we ze voor dat
criterium niet hebben kunnen testen.
Hoogte van de optische centra Op basis van de
normen voor verticale prismatische tolerantie gaan
we de eventuele afwijking na. Als de hoogte niet
strookt met de normen, kan dat een ongewenst
prismatisch effect creëren en problemen met de
aanpassing van het zicht.
Etikettering Informatie vereist op basis van de
Europese normen.
A Zeer goed B Goed C Redelijk
D Zwak E Slecht
24
TG110_022026_X05.indd 24
7/10/2012 10:46:16 AM
Verkooppunt
Kwaliteit van het
lensoppervlak
Afstand tussen de
optische centra
Hoogte van de
optische centra
Etikettering
Eindbeoordeling
Fedon Wood - WOOD 13 / WOOD 05
Pirotte Opticiens Rue Pont d'Avroy 13, 4000 Liège
15
A
A
A
A
C
A
Fedon - D401 10
Buisseret Varilux Center Rue des Clarisses (Galerie
Opéra), 4000 Liège
14
A
A
A
A
C
A
zonder merk
Optiek Frits Van Den Bosch Turnhoutsebaan 31-33,
2100 Deurne
20
A
A
E
A
D
B
zonder merk (ref. FS101BKM)
Optiek Magd de Bleser Gitschotellei 116, 2600 Berchem
25
A
A
E
A
D
B
CentrOstyle (64406)
Optiek Vandorpe Antwerpsesteenweg 382, 9040 SintAmandsberg
21
A
A
E
A
D
B
CentrOstyle
Pearl CITY II Nieuwstraat 123, 1000 Brussel
Prijs (in €)
Merk
Optische sterkte
LEESBRILLEN VAN BIJ OPTICIENS EN UIT BRILLENWINKELS
14,95
A
A
E
A
D
B
10 voor
3 stuks
A
A
E
A
D
B
Hans Anders
Hans Anders Wayezstraat 134, 1070 Anderlecht
DB Optical
Brilpunt Evergemsesteenweg 2, 9032 Wondelgem
25
A
A
E
A
D
B
DB Optical
AAO-optiek Zwijnaardsesteenweg 17, 9000 Gent
16
A
A
E
A
D
B
DB Optical (grijs montuur)
Brilpunt Evergemsesteenweg 2, 9032 Wondelgem
25
A
A
E
A
D
B
DB Optical - Classic R
Optiek Weytjens Leuvensestraat 61, 1800 Vilvoorde
16
A
A
E
A
D
B
DB Optical - m71133
Optiek Weytjens Leuvensestraat 61, 1800 Vilvoorde
26,40
A
A
E
A
D
B
Ofar (reading Facile)
Optique Pont d'Avroy Rue Pont d'Avroy 29B, 4000 Liège
12
A
A
E
A
D
B
Opal - PRMI001
Jossa Opticiens Rue de la Cathédrale 104, 4000 Liège
20
A
A
E
A
D
B
La Forty d'Afflelou
Alain Afflelou City 2 Nieuwstraat 123, 1000 Brussel
30
A
A
E
A
E
C
Modi
Brillenmarkt Schuttershofstraat 20, 2000 Antwerpen
20
A
A
E
A
E
C
Grand Optical - PAV STYLE SHINY BLACK
Grand Optical Louizaplein 1-2, 1060 Brussel
29,90
A
A
E
A
E
C
LLDL dioptries différentes bleues PM
http://www.placedeslunettes.com
3,6
C
A
E
A
E
C
De etikettering schiet
vaak tekort
We onderzochten ook de etikettering, want die moet eveneens
beantwoorden aan de Europese
normen. Verplichte vermeldingen
zijn de naam of het merk van de
fabrikant of verdeler, de optische
sterkte, de pupilafstand en diverse
De pupilafstand
Ouderdomsverziendheid
is geen ziekte,
maar het
gevolg van de
natuurlijke
veroudering
van het oog
P.D. staat voor Pupillary Distance. Dat is de pupilafstand, dus de afstand tussen
het midden van beide pupillen. Doorgaans meet de oogarts of opticien die met
een speciaal toestel.
Als die pupilafstand op een kant-en-klare leesbril vermeld staat (bv. 62 mm zoals
in de illustratie) – wat eigenlijk wettelijk verplicht is – helpt dat de consument om
een bril te kiezen die beter op zijn gezicht past en waarbij de ogen mooi door de
optische centra van de glazen kijken.
test gezondheid 110 augustus/september 2012
stevigheid. De meeste zijn van gemiddelde tot uitstekende kwaliteit.
Het grootste probleem van bepaalde brillen schuilt in de optische
centra van de glazen (hun afstand
tegenover elkaar en hun hoogte)
in verhouding tot de opgegeven
pupilafstand. Dat kan leiden tot
hoofdpijn, oogvermoeidheid, een
troebel of dubbel zicht enz.
>
25
TG110_022026_X05.indd 25
7/10/2012 10:46:20 AM
BRILLEN VOOR OUDERDOMSVERZIENDHEID
>
DE AANKOOPCRITERIA ONDER DE LOEP
GEEN RAD VOOR DE OGEN!
Raadpleeg een oogarts zodra uw zicht afneemt om eventuele
andere oogproblemen zoals glaucoom uit te sluiten.
´
Eerste regel voor een kant-en-klare bril: zet hem op uw neus
vóór u hem koopt! Let erop of de bril wel op uw gezicht past.
Ook mogen de brilpoten niet tegen de slapen drukken. Als
er een metalen neusbrug is, mag die de neus niet raken. Het
montuur moet mooi recht blijven staan.
´
De sterkte van de glazen moet op uw ogen zijn afgestemd.
Uw ogen zijn immers niet per se identiek, de glazen van
kant-en-klare brillen zijn dat wel. Hoe ouder u bent, hoe hoger de dioptrie die u normaliter nodig zult hebben.
´
Kies een bril die overeenkomt met uw pupilafstand (zie
blz. 25). In principe moet die afstand op de verpakking vermeld staan. Als uw pupilafstand niet overeenkomt met de
afstand tussen de optische centra van de glazen, kan dat
leiden tot dubbel zicht, hoofdpijn en oogvermoeidheid.
´
´
Laat uw ogen
regelmatig
onderzoeken
door een
oogarts
verplichte waarschuwingen. Bijvoorbeeld dat dit type van bril niet
mag worden gebruikt om te rijden
of als beschermende bril. En ook
dat alleen een regelmatig onderzoek door een oogspecialist uw
visuele noden en de gezondheid
van uw ogen kan bepalen.
Omdat we de stalen in de winkels
hebben gekocht, en niet rechtstreeks bij de fabrikanten, is het
mogelijk dat bepaalde ontbrekende etiketten verloren zijn geraakt.
Maar de bedoeling van de etikettering is de consument informeren. Het is dus belangrijk dat alle
schakels in de keten erop toezien
dat die info goed tot bij de consument geraakt.
De prijs zegt niet alles
In onze test behalen de duurste
brillen (Forty d'Afflelou € 30 en
Grand Optical € 29,90) maar matige
resultaten. De brillen van Wibra en
Zeeman doen het beduidend beter
en kosten nog geen € 1,50!
Draag deze bril niet de hele dag. Draag hem evenmin om ver
te kijken. En vooral niet om te rijden!
Geneviève Starquit en Sofie Wouters
Laat uw ogen regelmatig nakijken door een oogarts.
ONS ADVIES
Voor uw oogcomfort
Voor een optimaal zicht laat u het best een
bril op maat maken. Dat is duurder, maar het
comfort en de volledig op uw ogen afgestemde
glazen zijn een groot pluspunt. En bij problemen
kunt u altijd bij de opticien terecht.
test gezondheid 110 augustus/september 2012
´
Een kant-en-klare bril zoals wij die hebben
getest, biedt niet hetzelfde comfort, maar is wel
nuttig als reservebril (om mee te doen op reis,
om bij de hand te hebben voor precisiewerk
enz.). Zie het als een soort van vergrootglas voor
op uw neus. Maar gebruik hem niet te vaak.
´
We dringen erop aan dat de fabrikanten van
leesbrillen de Europese normen inzake etikettering naleven, en onder meer de correcte pupilafstand vermelden, en dat alle schakels van de
keten erop toezien dat die info tot in de winkels
en bij de consument geraakt.
´
Het is verrassend – en bijzonder jammer – dat de informatie op het
etiket van een product voor mensen die minder goed zien, in zulke
kleine lettertjes is gedrukt.
26
TG110_022026_X05.indd 26
7/10/2012 10:46:23 AM