je kind is ziek!

korstjes), jeuk.
Besmetting: Via hoesten en niezen, tot blaasjes weg zijn.
Leeftijd: Vooral tussen 1-8 jaar, eenmalig.
Als ouder zie je heel
wat kinderziektes
voorbij komen. Hoe
besmettelijk zijn ze
en wat kun je doen?
Rachel Flik, kinderverpleegkundige en
docent Eerste Hulp,
neemt u mee langs de
meest voorkomende
kinderziektes.
Vijfde ziekte
Oorzaak: Virus.
Verschijnselen: Wisselende kleine en grote
rode vlekken, soms koorts of jeuk.
Besmetting: Via hoesten en niezen, tot er
uitslag is.
Leeftijd: Vooral tussen 4-10 jaar, meestal in
voorjaar/zomer, eenmalig.
Zesde ziekte
Oorzaak: Virus (waarschijnlijk).
Verschijnselen: (Hoge) koorts, kleine - niet-jeukende - rode vlekken, gezwollen halsklieren.
Besmetting: Onbekend.
Leeftijd: Vooral tussen 6 mnd-3 jaar, eenmalig.
Rode vlekken, keelpijn, rillerig…
K
je kind is ziek!
inderen zijn vatbaar. Ze hebben nog
weinig weerstand opgebouwd en
worden daardoor eerder ziek dan
volwassenen. Vooral besmettelijke virusziektes als waterpokken zijn echte kinderziektes.
Volwassenen kunnen ze wel krijgen, maar
zijn er meestal immuun voor omdat ze deze
als kind al gehad hebben.
Veel kinderziektes zijn vrij onschuldig. Maar
andere, zoals de zeer besmettelijke bof,
mazelen en kinkhoest, kunnen levensbedreigend zijn. Daarom worden kinderen daartegen ingeënt.
Afweer
Ons immuunsysteem verdedigt ons lichaam
tegen lichaamsvreemde stoffen en ziektes.
Hoe beter het immuunsysteem, hoe groter
de weerstand tegen verkoudheid maar ook
tegen bijvoorbeeld hersenvliesontsteking.
Vaccineren helpt het immuunsysteem te
versterken en laat het lichaam (gecontroleerd) antistoffen aanmaken. Die maakt het
lichaam ook bij de echte ziekte, maar de
20 OUDERS & COO 3 2011
risico’s zijn dan veel groter. Ernstige ziektes
als difterie, kinkhoest, polio en tetanus komen
in Nederland nauwelijks meer voor omdat
95% van de kinderen hiertegen is ingeënt.
Toch kunnen ze in Nederland nog opduiken
via reizigers uit landen waar deze ziektes nog
volop heersen. Alleen als een infectieziekte wereldwijd is uitgeroeid, zoals pokken, vervalt de
noodzaak van vaccinatie.
Koorts en jeuk
Met koorts (>38º) bestrijdt het lichaam binnengedrongen bacteriën en virussen. Over
het algemeen is koorts ongevaarlijk, mits
de temperatuur niet te hoog oploopt of te
lang aanhoudt. Belangrijkste is de algehele
conditie. Een kind met uitdrogingsverschijnselen (suf, verward, weinig plassen, dorst,
ingevallen ogen) en 38º verhoging kan er
ernstiger aan toe zijn dan een levendig kind
met 39º koorts. Meet regelmatig de temperatuur (rectaal is het meest betrouwbaar), geef
extra drinken (eten is minder belangrijk),
zorg voor voldoende rust en luchtige kleding
en beddengoed. Sommige ziektes geven
huiduitslag met veel jeuk. Zorg voor koele
kleding (warmte bevordert jeuk), korte
nagels (voorkomt infectie en littekens) en
mentholpoeder. Bij alle kinderziektes geldt:
bij twijfel altijd een huisarts raadplegen!
Kinderziektes op een rij
Waterpokken
Oorzaak: (Herpes)virus.
Verschijnselen: Koorts, huiduitslag (rode
vlekjes, dan vochtblaasjes die indrogen tot
Versterk de weerstand door:
genoeg slaap, goede hygiëne,
gezond eten, voldoende drinken, buiten bewegen en sporten, weinig snoep en frisdrank,
niet te veel stress
Roodvonk
Oorzaak: Bacterie.
Verschijnselen: Hoge koorts, keelpijn, hoofdpijn, rode vlekjes op wangen en romp, soms
witte plekken rond neus en mond, rode/
dikke tong, na 2 weken vervellende handpalmen en voetzolen.
Besmetting: Via hoesten en niezen.
Leeftijd: Vooral kleuters, eenmalig.
RS-Virus
Oorzaak: Virus.
Verschijnselen: Neusverkouden, koorts,
hoesten, hees, soms benauwd.
Besmetting: Via hoesten en niezen.
Leeftijd: Vooral tussen 0-1 jaar, meestal
tijdens de winter, kan terugkomen.
Pseudokroep
Oorzaak: Virus.
Verschijnselen: Zwelling in keel, blafhoest,
benauwd, opgetrokken schouders, hoofd
licht achterover, onrustig.
Besmetting: Via hoesten en niezen.
Leeftijd: Vooral tussen 6 mnd-5 jaar, meestal
‘s avonds en in najaar, sterke kans op herhaling.
Doen: Rechtop laten zitten, stomen bij hete
douche, buitenlucht.
Pfeiffer
Oorzaak: (Herpes)virus.
Verschijnselen: Vermoeid (meerdere maanden), opgezwollen lymfeklieren (hals/oksel),
koorts, keelpijn, hoofdpijn.
Besmetting: Via speeksel (hoesten, zoenen,
uit zelfde glas drinken), soms tot 1,5 jaar na
eerste verschijnselen.
Leeftijd: Alle, eenmalig.
Doen: Rust, gezonde voeding.
Hersenvliesontsteking
Oorzaak: Bacterie of virus. De bacteriële
variant is ernstiger (kans op bloedvergiftiging en overlijden).
Verschijnselen: Nekstijfheid, hoofdpijn, geen
licht verdragen, hoge koorts, misselijk,
verminderd bewustzijn, vlekjes (bloedinkjes)
die niet wegdrukbaar zijn.
Besmetting: Via hoesten, niezen, niet goed
handen wassen na toiletbezoek.
Leeftijd: Alle, herhaling zeldzaam.
Doen: Bel 112, rustig houden, sterke
licht- en geluidsprikkels voorkomen.
Griep of verkoudheid?
Zowel griep als verkoudheid komen door
een virus en geven ontstoken luchtwegen.
Bij het verkoudheidsvirus vooral de neus,
keelholte en bijholten, bij het griepvirus ook
de luchtpijp, bronchiën en longen.
Kenmerkend voor griep is koorts (3-5 dagen) en voor verkoudheid dat deze vaak met
keelpijn begint. Beide duren gemiddeld 1-3
weken en genezen meestal zonder medische
behandeling. Bij chronisch zieke kinderen
kan griep ernstiger verlopen; zij hebben baat
bij een griepprik.
Antibiotica
Antibiotica helpt alleen bij bacteriële ziektes. Maar antibiotica kent ook nadelen, zoals
maag- en darmklachten en allergische reacties. Bovendien doodt het ook de ‘goede’
bacteriesoorten en maakt regelmatig gebruik
bacteriën op den duur resistent. Het inzetten van antibiotica moet dus altijd zorgvuldig overwogen worden.
Naar school?
Als kinderen (al dan niet met huiduitslag)
zich goed voelen kunnen ze in principe
gewoon naar school. Een vlekjesziekte is
al besmettelijk voordat de ziekte zich uit;
andere kinderen kunnen dus al besmet zijn.
Thuishouden helpt niet om verspreiding te
voorkomen. Overleg wel met school. Die
kan eventueel alle ouders informeren zodat
die alert kunnen zijn op ziekteverschijnselen
bij hun eigen kind.
Besmetting
Besmetting voorkomen lukt nooit
helemaal, maar deze maatregelen
helpen wel:
nWas de handen regelmatig met water
en zeep (vooral voor het eten).
nRaak de mond, neus en ogen zo min
mogelijk aan.
nHoud de hand of zakdoek voor de
mond bij niezen en hoesten.
nGebruik papieren zakdoekjes en gooi deze na
gebruik weg.
nMaak deurklinken, speelgoed e.d. regelmatig
schoon.
nVentileer woon- en slaapruimtes.
Waar of niet?
Na vaccinatie kan iemand de ziekte alsnog
krijgen
WAAR Een heel klein percentage krijgt niet de
gewenste immuunreactie. Meestal verloopt de
ziekte dan wel milder.
Extra warm toedekken helpt de koorts eruit te
zweten
NIET WAAR Het lichaam moet de warmte juist
kwijt kunnen. Door extra toedekken kan de
koorts oplopen.
Heb je eenmaal griep gehad, dan krijg je het dat
jaar niet weer
DEELS WAAR Wie griep krijgt, krijgt in datzelfde
seizoen waarschijnlijk geen griep meer of in
milde vorm. Maar omdat griepvirussen voortdurend veranderen, werken de gemaakte afweerstoffen minder goed tegen griepvirussen van het
seizoen daarna.
Inentingsprogramma
2 maanden:
DKTP-Hib-HepB-1+Pneu-1
3 maanden:
DKTP-Hib-HepB-2+Pneu-2
4 maanden:
DKTP-Hib-HepB-3+Pneu-3
11 maanden:
DKTP-Hib-HepB-4+Pneu-4
14 maanden:
BMR -1+MenC
4 jaar:
DKTP-5
9 jaar:
DTP-6+BMR-2
12-13 jaar:
HPV-1+HPV-2+HPV-3
DKTP: difterie, kinkhoest, tetanus, polio. Hib:
Hib-ziektes. Pneu: pneumokokken. Hep B: hepatitis B. BMR: bof, mazelen, rode hond. MenC:
meningokokken. DTP: difterie, tetanus, poliomyelitis. HPV: humaan papillomavirus.
Gratis
downloads
Download gratis Tien tips voor gezondheid thuis
en op school via www.ouders.net.
OUDERS & COO 3 2011
21
tekst: Rachel Flik en Saskia Hankins. Beeld: Istock.com, shutterstock.com en Studio Bajo
Fit & gezond