Voeding en vertering- Practicum ratten

Practicum: Verteringsstelsel van een zoogdier
De volgende handleiding is oorspronkelijk geschreven voor de (witte) laboratoriumrat Rattus norvegicus. Neem voor je begint even globaal de handleiding door en zorg
dat je de termen die gebruikt worden kent. Het onderstaande plaatje kan je daarbij
helpen.
Oriëntatie
Bekijk het dier goed en onderscheid de volgende structuren/onderdelen:
- kop met oorschelpen, ogen, snuit, neusgaten, tastharen, gespleten bovenlip
en snijtanden.
- poten met tenen (evenveel aan voor- en achterpoot?), eeltkussentjes en
nagels.
- staart met haren en schubben (hoe liggen die t.o.v. elkaar?)
Prepareren
 Leg het dier op de rug; houd de poten uitgespreid vast op de snijplank.
 Maak de buikharen, vooral in de middenlijn nat zodat ze minder hinderlijk zijn
bij het snijden.
 Pak de huid, in de middenlijn, aan een puntje vast met een pincet en til de
huid op.
 Maak vervolgens met een scherp mesje een kleine insnijding in de opgetilde
huid.
 Verleng deze snede naar voren en naar achteren door de huidrand met een
pincet
 op te tillen en met het mes de huid los te maken van de onderliggende
spieren.
 Trek de huid steeds goed strak en snijd met het mes precies in het
bindweefsel tussen huid en spieren. De snede moet vanaf het borstgebied
lopen tot vlak voor de uitwendige geslachtsorganen.
 Maak de huid op dezelfde wijze naar links en naar rechts los; bij de poten
inknippen en in de huid maken.
 Leg de losgeprepareerde huidflappen opzij en speld ze eventueel vast.
Ligging der organen
 Open nu de buikholte door met een pincet de buikspieren in het midden aan
een puntje vast te pakken, en met een mesje / schaar de gemaakte opening
naar rostraal (naar boven; dus richting het hoofd) en caudaal (naar beneden;
richting de staart) te vergroten.
Steeds de spierlaag met het pincet optillen zodat niet per ongeluk in de
onderliggende organen wordt gesneden.
De snede moet lopen van de uitwendige geslachtsorganen tot aan het caudale
uiteinde van het borstbeen (zwaardvormig aanhangsel).
 Prepareer de spieren vervolgens naar links en naar rechts los zodat ze opzij
gelegd kunnen worden en de organen in de buikholte in hun natuurlijke ligging
zichtbaar worden.
Te zien zijn:
Lever met verschillende lobben; tussen de lobben eventueel de galblaas
(niet bij aIle zoogdieren aanwezig).
Maag; links, witachtig, deels door de lever bedekt.
Dunne darm; sterk gekronkeld, caudaal van de maag.
Blinde darm; een sterk opgeblazen orgaan, caudaal van de maag, donkerder van
kleur dan de dunne darm.
Milt; langwerpig, roodgekleurd orgaan, links van de maag gelegen.
1. Maak een schematische tekening van de organen.
Uitgelegd darmkanaal
Zoek eerst de slokdarm, rostraal van de maag, en de einddarm op.
Knip de slokdarm zo dicht mogelijk bij het punt waar deze het middenrif doorkruist,
door. Knip de einddarm ongeveer 1cm voor de anus door. Het darmkanaal kan nu
nog niet uit de buikholte worden genomen; het is over de gehele lengte door plooien
van het buikvlies, aan de rugzijde opgehangen. Door de bouw van het vlies hangt de
darm in "ordelijke" lussen in de buikholte.
 Prepareer het hele darmstelsel vrij door de ophangvliezen dorsaal (richting de
rug) door te snijden/knippen.
Neem het darmstelsel in zijn geheel samen met de lever uit de buikholte.
Het nog min of meer intacte ophangvlies houdt de verschillende darmgedeelten nog
bij elkaar. Laat deze vliezen zo lang mogelijk intact!
Zoek de volgende structuren op:
Leverlobben
Slokdarm uitkomend in de Maag; aan de andere zijde van de maag de
Portier; een kringspier tussen maag en darm.
Twaalfvingerige darm; met U-vormige Ius direct na de maag. In het ophangvlies in
de Ius ligt de alvleesklier; diffuus van vorm.
Mogelijk is in het ophangvlies van bovengenoemde Ius ook iets te zien van de
galgang die van de lever naar de twaalfvingerige darm loopt.
Dunne darm; in Iussen aan/in het vlies opgehangen.
 Maak vervolgens de darmkronkels voorzichtig van voor naar achter los.
Dan worden achtereenvolgens zichtbaar:
Dunne darm
Blinde darm; op de overgang van dunne darm en dikke darm gelegen.
Endeldarm; vormt de ontlasting.
2. Maak een schematische tekening van het uitgenomen darmkanaal met de
lever.
3. Maak (thuis) je tekening af en lever deze de volgende les in. Zorg dat je let op
de tekenregels en naamgeving van de organen.