TrendAlert – Tekort aan developers De IT TrendAlert Een IT TrendAlert is een resultaat van onze IT TrendRadar. De IT TrendAlert beschrijft een gesignaleerde ontwikkeling in de markt die gerelateerd is aan Informatie Technologie. Als de ontwikkeling een bedrijf raakt kunnen kansen of bedreigingen ontstaan. Datum: Voor wie: Regio: Juni 2015 Bedrijven die zelf software ontwikkelen Noord en Oost Samenvatting Onze IT TrendRadar signaleert een inhaalslag op het gebied van softwareontwikkeling. Hierdoor wordt het aanzienlijke tekort aan ontwikkelaars die we hadden snel groter. Om niet te vertragen gaan bedrijven uitwijken naar minder optimale buitenlandse resources. Met name worden er veel meer Java, C# en C++ ontwikkelaars gezocht dan er zijn. Deze IT TrendAlert beschrijft de ontwikkeling, de kansen en bedreigingen die ontstaan en geeft suggesties. Wij adviseren u natuurlijk om altijd zelf verder onderzoek te doen en eigen conclusies te trekken. Eigen kweek Door snel in te spelen op deze trend kunnen bedrijven de ontwikkelaars toch nog van eigen bodem halen waardoor we dure kennis en ervaring zelf opbouwen en behouden. Daarvoor moeten zij nieuwe ontwikkelaars opleiden of bestaande ontwikkelaars additioneel opleiden en certificeringen laten halen die nodig zijn. Dat kan in de vorm van opleidingen binnen bedrijven (waarbij samenwerking tussen bedrijven dit financieel veel aantrekkelijker maakt) of in de vorm van additionele opleidingen aan het eind van het reguliere hbo en mbo onderwijs. Door het opwaarderen van ons huidige potentieel maken we ook meer ruimte aan de onderkant waar aanvulling vanuit het reguliere onderwijs een stuk eenvoudiger is. Samengevatte kansen voor mijn organisatie Als een organisatie over voldoende capaciteit kan beschikken voor hun softwareontwikkeling kunnen zij Zonder terughoudendheid door capaciteitsproblemen klanten werven Software verder professionaliseren en kwaliteitsdoelen verhogen Sneller toepassingen toevoegen of verbreden Continuïteit beter waarborgen Overdraagbaarheid vereenvoudigen En natuurlijk als gevolg van dit alles, efficiëntere business Tekort aan developers 1 www.itperformancehouse.nl Wat is er aan de hand? Na een (crisis)periode van teruglopende investeringen in de afgelopen jaren en een dieptepunt op het einde van 2014 is nu al heel duidelijk te zien dat er een herstelperiode begint. Daarin gaan bedrijven hun achterstallige ontwikkelingen en uitgestelde uitbreidingen invullen. Dat is heeft in de markt nu al duidelijke signalen in de ontwikkeling van het aantal vacatures voor softwareontwikkelaars. We zien daar na het dieptepunt een scherpe toename van de vraag naar ontwikkelaars over de hele linie. We beschrijven in deze paragraaf wat de trend is die wij signaleren, waar de trend zich naartoe beweegt en welke invloedsfactoren daarbij betrokken zijn. We schetsen hier ook welke impact de trend naar ons idee heeft of zal hebben, op bedrijven, op de sector en op de maatschappij. De grote talen, belangrijke basis De koplopers waren altijd al de Java, C# en C++ ontwikkelaars en dat zal naar alle waarschijnlijkheid nog wel lange tijd zo blijven. Ondanks de opkomst van een veelheid aan nieuwe talen zal er vaak een basis gekozen worden in een van de bredere talen om in ieder geval continuïteit te kunnen garanderen, zeker bij grotere en professionelere toepassingen. Daarnaast zullen deze talen vaak extensies krijgen voor belangrijke nieuwe ontwikkelingen (zoals de Java specialisatie Scala voor Big Data). De stijging van de vraag naar deze ontwikkelaars zal naar verwachting doorzetten in de komende jaren. Tekort aan developers 2 www.itperformancehouse.nl Tekorten Tegelijk is er nu al een groot tekort aan ontwikkelaars volgens het Nederlandse onderzoek van Dialogic ("de ict'er bestaat niet"). In hun onderzoek in begin 2014 kwamen de volgende feiten boven tafel: Vraag en aanbod voor starters MBO ongeveer gelijk HBO 4 X hogere vraag dan aanbod WO 8 X hogere vraag dan aanbod Vraag en aanbod voor ervaren ontwikkelaars MBO ongeveer gelijk HBO 5 X hogere vraag dan aanbod WO 8 X hogere vraag dan aanbod Ook uit het Dialogic onderzoek blijkt dat er bij de beschikbare ontwikkelaars specifieke vakinhoudelijke kennis mist, waarbij met name certificering gevraagd wordt die men niet heeft. Urgentie Er is nu in 2015 reeds een tekort. Beginnen met additioneel opleiden is nu noodzakelijk. Maar te verwachten is dat in 2016 de tekorten snel verder oplopen, bedrijven zullen problemen ondervinden in de voortgang en zoeken naar alternatieven, waarbij het buitenland een belangrijke optie is. Dat is een oplossing waar niemand in Nederland op zit te wachten. Scholen en bedrijven moeten hun plannen snel bijstellen en zorgen voor aanvulling vanuit eigen land. Tekort aan developers 3 www.itperformancehouse.nl Welke organisaties worden door deze trend geraakt? De ICT sector zelf wordt natuurlijk geraakt maar het tekort is ook horizontaal in alle sectoren te vinden bij bedrijven die zelf software ontwikkelen. Er zijn sectoren waar momenteel bovengemiddelde (ICT)innovaties plaatsvinden, daar zullen de tekorten het sterkst voelbaar zijn. Hier wordt kort weergegeven welke organisaties geraakt worden door deze trend. Dit kunnen sectoren zijn maar ook bedrijfstypen of een regio. Op welke manieren kan ik als organisatie optimaal op deze trend inspelen? Uit het onderzoek van Dialogic blijkt dat door onvoldoende resources deze voor een deel uit het buitenland worden betrokken. Dat is zeker voor een bedrijf niet ideaal want kennis wordt opgebouwd en vertrekt weer na het project waardoor de continuïteit in gevaar komt. Het helpt Nederland als land ook niet, het vult slechts tijdelijk de tekorten aan, verdwijnt weer en onze slagkracht en flexibiliteit wordt er niet beter op. We hebben ingeschat wat de generieke kansen zijn die voor de bedrijven ontstaan. Natuurlijk is dat per bedrijf anders, een meer specifieke invulling denken we graag met u mee. Projecten zullen vertragen, worden duurder of worden in het geheel niet uitgevoerd. Kwaliteit, onderhoudbaarheid en continuïteit zijn in het geding. De tekorten zullen ook zeker de innovatie of zelfs het bijblijven bij de concurrent niet eenvoudiger maken. Uit het onderzoek van Dialogic komt naar voren dat het oplossen van het tekort vooral een kwestie is van opleiding. Zowel product- en technologiecertificaten zijn nodig, met name voor de HBO kandidaten. Maar ook persoonlijke eigenschappen, de softskills moeten worden bijgevijld, natuurlijk het liefst bewijsbaar. Dus bedrijven die tekorten willen voorkomen doen er goed aan om de lat bij het werven te verlagen en vervolgens samen met collegabedrijven en opleiders zelf mensen te trainen naar het gewenste niveau. Omdat het een gezamenlijk probleem betreft is het verstandig om dit ook gezamenlijk aan te pakken, dat past ook geheel in de huidige trend van sharing. Ook voor het onderwijs is hier een rol weggelegd. Afstudeerders zullen door kennis- en certificatengebrek vaak onder hun niveau een baan vinden. Voor opleidingen is dat probleem vaak onzichtbaar, "iedereen heeft een baan dus onze opleiding voldoet aan de behoefte". Helaas is dat een misvatting want de praktijk wijst uit dat bijvoorbeeld HBO'ers vaak op MBO niveau gaan werken. Dat is een bijzonder slechte ontwikkeling, het is niet goed voor de werkgever, niet voor de hbo student, niet goed voor de mbo student en uiteindelijk ook niet goed voor onze maatschappij. De suggestie aan het onderwijs is om bij de uitstroom hier op in te spelen door in de laatste fase van het onderwijs zich meer te richten op en te verbinden met het bedrijfsleven. Ondermeer dus en extra certificeringen mogelijk maken voor studenten op de onderwerpen waar actuele tekorten zijn. Daarmee kunnen studenten hun capaciteiten op het juiste niveau inzetten. Dat is optimale aansluiting op de behoefte van vandaag. Tekort aan developers 4 www.itperformancehouse.nl Welke competenties heb ik daarvoor nodig in mijn organisatie? Naast de kennis en ervaring in een van de populaire talen Java, C# en C++ zijn natuurlijk de ontwikkelaarscompetenties nodig voor deze trend. Deze zijn weergegeven volgens het model van het Europese e-Competence Framework. Van medewerkers met een WO en HBO opleiding, en in mindere mate van een MBO opleiding, wordt verwacht dat de aspecten de volgende ECF competenties voldoende zijn onderwezen B1 - Application development, proficiency level 3 B2 - Component integration, proficiency level 2 B3 - Testing, proficiency level 2 B5 – Documentation production, proficiency level 2 C4 – Problem management, proficiency level 3 Om de kansen te benutten is vaak een verandering van kennis en vaardigheden binnen de organisatie nodig. Hier wordt globaal beschreven welke vaardigheden nodig zijn en welke certificeringen er daarvoor bestaan. Deze competenties kunnen binnen de organisatie bestaan of opgebouwd maar kunnen natuurlijk ook worden ingehuurd. In toenemende mate worden door werkgevers de generieke competenties en de softskills genoemd als een kwaliteit die tegenwoordig niet meer zo vanzelfsprekend is. Hierbij valt te denken aan zaken zoals Voldoende kennis van de Nederlandse taal zodat een tekst van acceptabel niveau geschreven kan worden Voldoende communicatievaardigheid zodat een klant fatsoenlijk te woord gestaan kan worden. In de lijst hiernaast staan de generieke KBL competentielijst zoals die op het MBO gehanteerd worden. Hierop is de waardering aangegeven zoals die minimaal voor ontwikkelaars zouden moeten gelden, zowel op MBO als HBO niveau. Certificeringen Bedrijven zien graag dat werknemers recente formele certificeringen hebben, met name voor de volgende onderwerpen: Java developer C# developer C++ developer Tekort aan developers 5 www.itperformancehouse.nl Suggestie voor deze trend aan bedrijven en organisaties Bedrijven die zich nu een inhaalslag willen maken of willen voorkomen dat nieuwe projecten niet ingevuld kunnen worden moeten een aantal stappen zetten. Deze stappen kun je als bedrijf zelf nemen, maar ze worden veel effectiever en goedkoper als je dat met een aantal bedrijven tegelijk gaat doen. Stap 1 – Selecteer eigen mensen die opgeleid kunnen worden, inclusief de mensen die misschien niet in ICT werkzaam zijn. Er zijn subsidies voor omscholing naar ICT! Stap 2 – Selecteer afstudeerders en bereid een additioneel leertraject voor. Ook hier, wees alert op subsidies. Stap 3 – Bespreek een opleidingstraject met opleiders of selecteer een passende minor. Let wel, als je dit met een aantal bedrijven kunt doen heb je een mooie uitgangspositie in de onderhandeling met opleiders zodat er veel meer flexibiliteit zal ontstaan. Stap 4 – Start opleidingsprogramma’s, de zomerperiode is vaak een tijd dat er minder productiviteit verloren gaat en dat opleiders lagere prijzen rekenen. Stap 5 – zorg voor ervaringstrajecten, uitwisseling met andere bedrijven is hierin een relevante optie Het is niet altijd even duidelijk of je wel of niet een trend zou moeten zetten (vroeg instappen), zou moeten volgen (wachten tot er voldoende bedrijven zijn die al meedoen) of zo lang mogelijk moet wachten (instappen als het niet anders meer kan). Dat is niet alleen afhankelijk van de trend, maar ook van bijvoorbeeld de doelstellingen van de organisatie, de bedrijfscultuur en natuurlijk niet te vergeten de huidige en verwachte economische situatie. Wij geven hier dan ook generieke suggestie in vijf stappen die geprojecteerd moet worden naar de eigen situatie. Tekort aan developers 6 www.itperformancehouse.nl Wie kan mij met deze trend helpen Er zijn een aantal partijen die dit probleem scherp zien en voorbereid zijn om direct op een efficiënte manier het bedrijfsleven te ondersteunen Soms zijn er partijen in de markt die bedrijven kunnen helpen met een trend. Dat is natuurlijk een erg dynamisch beeld. Wij hebben een eerste regionale scan gedaan. Onderwijsinstellingen uit de regio, mbo en hbo bieden opleidingen aan voor applicatieontwikkelaars. Vaak bieden zij echter niet de diepte en de certificeringen zoals die in het bedrijfsleven worden erkend. Die zouden dus aangevuld moeten worden specifieke praktijktrainingen Overheid en instellingen zoals CA-ICT helpen met subsidieregelingen om de tekorten te helpen aan te vullen, IT PerformanceHouse is daarbij uitvoerder van het ValuePack initiatief van het ministerie van EZ Opleidingsbedrijven helpen met gespecialiseerde opleidingen en de noodzakelijke certificeringen ter aanvulling van de onderwijsinstellingen Recruitment bureaus die gespecialiseerd zijn in het opleiden en omscholen zoals Young Capital Voor meer achtergrondinformatie - Trends in softwareontwikkling – smartbiz, 2011 Top 8 trends – C# corner, 2015 Top 10 development predictions – Zing design, 2015 15 hot programming trends – Inforworld, 2015 9 cutting edge programming languages worth learning – Infoworld 2015 9 career issues softwaredevelopers face – Infoworld 2012 R programmning language – Burns Statistics R for machine learning - tutorial Scala programming language - community Tekort aan developers In ons onderzoek zijn we veel bronnen tegen gekomen. Bijgaand zijn de internetbronnen waar u uw eventuele verdere onderzoek kunt starten 7 www.itperformancehouse.nl IT TrendRadar Het IT PerformanceHouse stimuleert regionale IT-trends en ontwikkelingen die zichtbaar een bijdrage leveren aan het presteren van bedrijven en organisaties en daarbij ook vooral een positieve invloed hebben op werkgelegenheid, economie en concurrentievermogen. Het identificeren van deze IT-trends en ontwikkelingen doet het IT PerformanceHouse doormiddel van de IT TrendRadar. Wat doet de IT TrendRadar? De IT TrendRadar ziet bewegingen in de markt, kleine of grote maar altijd relevante bewegingen. De IT TrendRadar signaleert deze bewegingen en we vertalen deze naar concrete kansen en bedreigingen binnen specifieke sectoren in de regionale situatie. Dat doen we doormiddel van twee soorten publicaties: De IT TrendMove Deze publicatie rapporteert en beschrijft een gesignaleerde beweging die de potentie heeft om samen met andere bewegingen een trend te veroorzaken. IT TrendAlert Als we constateren dat een ontwikkeling over een langere periode een belangrijke invloed gaat hebben in de markt dan noemen we dat een trend. Die publiceren we via IT TrendAlerts. In een IT TrendAlert laten we de mogelijke effecten zien op bijvoorbeeld efficiëntie, werkgelegenheid, economie en de concurrentiepositie binnen uw sector. Hoe komt de IT TrendRadar aan informatie? De IT TrendRadar maakt gebruik van informatie uit de vele beschikbare bronnen. Daar waar het nog aan informatie ontbreekt werken we samen met onderzoekers van bijvoorbeeld hogescholen en universiteiten om de ontbrekende informatie te vinden. IT TrendRadar diensten IT TrendRadar kent een aantal diensten voor onderwijs en bedrijfsleven. Wij verzorgen bijvoorbeeld lessen rond de trends voor het HBO of MBO onderwijs, brainstormsessies voor bedrijven om te onderzoeken welke impact trends zullen hebben en de jaarlijkse IT BrancheDag voor een algehele update. Voor meer informatie over onze diensten of over de IT TrendRadar kunt u contact opnemen met: IT PerformanceHouse Robin van den Berg Stadionplein 9-5 | 8025 CP Zwolle | 06 – 50 92 98 46 | www.itperformancehouse.nl Tekort aan developers 8 www.itperformancehouse.nl