Beperking van subjectiviteit • • • • De belangen van alle betrokkenen in kaart brengen Overleggen Het principe van wederkerigheid toepassen Het principe van universaliteit toepassen Drie typen ethiek 1. Teleologisch 2. Deontologisch 3. Gezindheidsethiek STAKEHOLDERSANALYSE werknemers werknemers afnemers (consumenten) leveranciers afnemers aandeelhouders leveranciers aandeelhouders (consumenten) vakbonden vakbonden omwonenden omwonenden Onderneming werkgeversorganisaties werkgeversorganisaties actiegroepen actiegroepen Cf. Brent Spar overheid ONDERNEMING media media overheid concurrenten concurrenten burgers burgers Stappenmodel ethische analyse Stap 1: de analyse 1 Wat houdt het morele vraagstuk precies in? 2 Welke partijen (stakeholders) zijn betrokken bij het vraagstuk, wat zijn hun belangen en op welk niveau bevinden zich hun belangen: a b c d geïsoleerd eigenbelang welbegrepen (= moreel gefundeerd) eigenbelang belang van derden algemeen belang a Geïsoleerd eigenbelang “Eigenbelang uit egoïsme” • Niet kijken naar consequenties voor anderen • Alleen houdbaar bij overlevingsissues b Welbegrepen eigenbelang Welbegrepen = in overeenstemming met algemeen aanvaarde normen of waarden •Voorbeeld: ongelijke salarisinschaling •(normen gelijkheid, rechtvaardigheid) c Belang van derden Eigenbelang niet meer in beeld Voorbeelden: • collecteren • filantropische activiteiten van bedrijven d Algemeen belang Belang van alle betrokkenen Belang van de hele samenleving Stap 1: de analyse (vervolg) 3 Zijn er handelingsalternatieven? 4 Welke belangen van betrokkenen worden positief geraakt en welke negatief? 5 Welke normen en waarden zijn in het geding? Stap 2: de beoordeling 1 Welke belangen dienen het zwaarst te wegen en waarom? (algemene belangen, grondrechten en rechten gebaseerd op Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wegen altijd zwaarder dan individuele belangen) 2 Gebruik ik bij deze afweging ongeldige drogredenen? Stap 2: de beoordeling (vervolg) 3 Verdediging vanuit de drie ethische perspectieven 4 Verdediging vanuit principe van universaliteit 5 Verdediging vanuit principe van wederkerigheid