BSE bewaking

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
BSE bewaking
D. Berkvens
SciCom FAVV
Instituut Tropische Geneeskunde
Gemeenschappelijke vergadering
Raadgevend Comité – Wetenschappelijk Comité
18 januari 2008
1. Prion ziekten

Transmissible Spongiform Encephalopathies
(TSE), waaronder Boviene Spongiforme
Encephalopathie (BSE) veroorzaakt door gewijzigd
eiwit (prion)

Overdracht via inname van gewijzigd prion eiwit

Prion ziekten:


Dier: BSE, scrapie, FSE (feline)
Mens: CJD, Kuru
2. BSE


Oorsprong van BSE nog steeds niet met zekerheid
gekend
Gangbare, doch niet bevestigde hypothese:
scrapie prion dat door gewijzigde condities tijdens
behandelen van slachtafval voor veevoeder
overgedragen werd op runderen  Feed ban !!

Infectieuze versus spontane (sporadische) vorm
 volledige uitroeiing bijna niet mogelijk

Typische versus atypische stam
3. BSE – nCJD

Verband tussen BSE en nCJD met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid aangetoond

Dosis-response curve onbekend: verband tussen
prion infectie dosis en kans op nCJD niet gekend

Duidelijke species-barrière tussen herkauwers en
mens

Gevolg: geen “geval”definitie (“infectieus” dier
niet te definiëren) en dus geen idee van test
gevoeligheid en specificiteit

Derhalve: risico ongekend en voorzorgsprincipe
werd gehanteerd
4. Chronologisch overzicht
Actief
Noodslacht
Gebeurtenis
Slachthuis
Passief
Datum
01-11-1986 Eerste BSE geval in Groot Brittanië
18-09-1990 TSE’s in herkauwers notificeerbaar in België
27-07-1994 Van oorsprong herkauwer VBM verboden
01-04-1997 Voorwaarden VBM behandeling aangepast
01-05-1997 Passieve bewaking aangevat
31-10-1997 Eerste BSE geval in België
01-02-1998 HRM uit voedselketen geweerd
01-01-2001 Van oorsprong zoogdier VBM verboden
38
01-01-2001 Actieve bewaking in slachthuizen
01-09-2001 Actieve bewaking bij noodslachtingen en kadavers
(destructiebedrijf)
64
31
5. BSE wereldwijd
6. BSE bewaking (a)
Doel:
 Systematisch testen van geslachte runderen om
vertrouwen consument te herstellen

Epidemiologische bewaking (vgl. risico
heropduikende ziekte)

Weinig bescherming van de volksgezondheid !!
Bewaking van de volksgezondheid verzekerd door
de verwijdering van gespecificeerd risicomateriaal
(GRM)
+ herinnering: belang van behoud van Feed ban
6. BSE bewaking (b)
Gewijzigd prion detecteerbaar in centraal zenuwstelsel
slechts tijdens de laatste maanden van de lange
incubatieperiode (vóór het verschijnen van de
klinische tekenen)
Lage diagnostische gevoeligheid (slechts een deel van
de besmette dieren worden ontdekt)
1. Actieve bewaking  lage bescherming van de
volksgezondheid (idem passieve bewaking)
2. Totaal aantal gevallen met zekerheid onmogelijk te
bepalen
7. Detectie BSE gevallen
!
- Verlaging incidentie
- Verhoging gemiddelde
leeftijd voor detectie
!
8. De test “streams”

Gezonde runderen:


ACTIEVE BEWAKING
In het slachthuis getest = healthy slaughter
Risicorunderen:



Destructiebedrijf = kadavers = fallen stock =
runderen gestorven op het bedrijf
Genoodslachte runderen = emergency = casualty
slaughter
Klinisch verdachte runderen = clinical suspects =
klinische tekenen
PASSIEVE BEWAKING
9. Actieve bewaking: evolutie? (Road
Map)
Tegenwoordig


gezonde runderen:
alle > 30 maanden
risicorunderen:
alle > 24 maanden
Opties EC :
verhoging van de leeftijdsgrens
 gezonde runderen: 4 opties
alle > 42 maanden
 alle geboren < 1/1/02 + 50% >1/1/02
 alle geboren < 1/1/04
(> 48 maanden)
 alle geboren < 1/1/04 + min > 1/1/04

 risicorunderen:
alle > 36 maanden
(klinisch verdachte runderen passieve bewaking)
10. De paradox van de
epidemiobewaking

Onnodig om alle dieren te testen bij
hoge prevalentie

Alle dieren dienen getest te worden bij
lagere prevalentie om bruikbare
gegevens voor minimum
waakzaamheid te verzekeren
11. Advies Sci Com 03-2007 (a)
Gezonde runderen:
Verhoging van de leeftijdsgrens niet aanbevolen:
1. Te veel onzekerheid
2. Heropduikende ziekte  jonge dieren
3. Jongste geval = 20 maanden
4. Atypische gevallen
5. Neuroinvasie centraal zenuwstelsel mogelijk vanaf 32
maanden  mogelijk positief resultaat bij runderen <
30 maanden
maar ok testen van een bepaald percentage runderen
> 30 maanden:
- verschillende scenario’s mogelijk volgens aanvaardbare
prevalentie
- kans om sporadische gevallen te missen
11. Advies Sci Com 03-2007 (b)
Risicorunderen:
Verhoging van de leeftijdsgrens niet aanbevolen:
= categorieën met hoogste incidentie:
fallen stock: 18 / 100 000,
in tegenstelling met slachtrunderen: 3 / 100 000 getest
 Actieve bewaking dient zich toe te spitsen op risico
groepen
12. Passieve bewaking
(klinisch verdacht)

Bruikbaarheid van goed uitgebouwde passieve
bewaking wordt steeds onderschat

“Beloning” i.p.v. “represailles” bij melding van
bevestigd geval
13. Conclusies

Epidemiologische bewaking

veiligheid van de voedselketen

bewaken eventueel heropduiken BSE

Volledige uitroeiing BSE = bijna onmogelijk

Voedselveiligheid =

Versoepeling actieve bewaking:
 Verschillende scenario’s mogelijk
 Kosten/baten analyse essentieel om optimum
bewakingprogramma uit te werken
Feed ban
verwijderen van GRM
Controle