Futurisme Marinetti: Futuristisch manifest 1909

Le sacre du printemps – Les Ballets Russes 1913
Muziek: Igor Stravinsky (CD1-38)
Choreografie/sterdanser: Vasiav Nijinski
• Veroorzaakt opschudding
• Oerritueel: jonge maagd wordt geofferd
om de god van het voorjaar gunstig te
stemmen
Muziek:
• Krachtig ritme
• Onregelmatig ritme
• Akkoorden op elkaar gestapeld
• Enorme uitbarsting van geluid
• Expressionistische dans
• De dansers stampen (aarde wakker schudden)
• Dansstijl is revolutionair – academische stijl was
sierlijk, zwevende dansers, gewichtloos.
• Zwaartekracht wint
Hexentanz (1914); Mary Wigman
Gevoelens;
• Verdriet
• Woede
Dansbewegingen: Ausdruckstanz
• Knielen
• Hurken
• Vallen
• Kruipen
• Negeren voorgeschreven regels van
het academische ballet
Muziek: ondergeschikte rol (slagwerk)
Sigmund Freud 1900: Die Traumdeutung
• Duistere wereld in
dromen
• Nooit eerder beschreven
• Andere werkelijkheid
boeit expressionisten en
andere kunstenaars
• Wegstoppen van dierlijke
driften en verlangens,
vaak van seksuele aard
• Alles is onder controle;
wat als die wegvalt
(slaap, hypnose, dronken
bui..)
Edvard Munch; De Schreeuw 1885
Erwartung 1909 Arnold Schönberg
(CD1- 39)
• Zangstuk lijkt op verslag van
een droom/nachtmerrie
• Wanhopige vrouw dwaalt ‘s
nachts door een
ondoordringbaar bos opzoek
naar haar geliefde
• Muziek volgt
waanvoorstellingen van de
vrouw
• Nauwelijks melodie of vast
ritme
• Voortdurend tempowisselingen
• Sterke dynamiek
• Combinaties van tonen die in
de harmonieleer niet mogen
• Opeenstapeling van tonen =
chaotisch als de droom zelf
Abstractie
Kleuren, vlakken, lijnen lijken niet meer op de dingen om
ons heen maar spelen een zelfstandige rol.
• Kandinsky: pionier van de abstracte
kunst
• Muziek als voorbeeld ( = abstract)
• Concert Schönberg:
 Atonaal
 Vaste regels gelden niet meer
 Abstracte kunst is geen doel opzich
maar nodig om uitdrukking te geven
aan het onderbewuste, innerlijke
of geestelijke
• Begin van abstracte kunst heeft te
maken met expressie
1910 Kandinski onderscheidt zijn werk in 3 categorieën:
1. Impressies: directe waarneming speelt nog
wel een rol, wat hij ziet abstraheert hij.
2. Improvisaties: het gaat om de kleur, vorm en
lijn, de voorstelling is minder belangrijk.
3. Composities
Futurisme
Marinetti: Futuristisch manifest 1909
Geschreven in dronken bui
• Weg met bestaande regels
• Fascinatie voor snelheid en techniek
• Abstractie
• Expressie
20e eeuw: Periode van wereldoorlogen
• Kunstenaars keren oude idealen de rug toe.
• Werkelijkheid is meer dan alles wat we met
onze zintuigen horen en zien.
• Emoties zoals angst, agressie en passie.
Expressionisme: rechtstreeks tot uitdrukking
brengen van (heftige) emoties