Verenigde Staten in Amsterdam

PRESS FEATURE
Verenigde Staten in Amsterdam
Amsterdam heeft eeuwenoude banden met de Verenigde Staten.
In 1780 opende John Adams in Amsterdam de eerste
Amerikaanse ambassade ter wereld. Maar de eerste contacten
met Amsterdam zijn al veel ouder. In 1609 vertrok Henri Hudson
met zijn schip De Halve Maen vanaf de Amsterdamse
Schreierstoren. Na een lange reis kwam hij terecht op het eiland
Manhattan waar hij Nieuw Amsterdam stichtte, het latere New
York. Het is dus niet zo gek dat New Yorkers in Amsterdam een
déjà-vugevoel kunnen krijgen.
Vele namen van straten en buurten in New York, zoals Broadway
(Bredestraat), Brooklyn (Breukelen), Harlem (Haarlem), Coney Island
(Konijneneiland), the Bowery (Boerderij), Wall Street (Walstraat) en
Canal Street (Kanaalstraat) herinneren nog aan de oude Nederlandse
namen in Nieuw Amsterdam. Dit geldt ook voor woorden als dollar
(daalder) en coleslaw (koolsla). Het fraaiste voorbeeld is natuurlijk
Yankee, wat een verbastering schijnt te zijn van de zeer Hollandse
voornaam Jan-Kees.
Pilgrim Fathers
Van de mensen die aan de wieg stonden van New York en andere
‘kolonies’ in Amerika zijn in Amsterdam nog veel sporen terug te vinden.
Een voorbeeld is het West-Indisch huis, waar de West-Indische
Compagnie opdracht gaf tot het stichten van Nieuw Amsterdam en Peter
Stuyvesant benoemde tot gouverneur. De oudste afbeelding van wat nu
New York is hangt in het Scheepvaartmuseum, en de kerk van de Pilgrim
Fathers is terug te vinden op het Begijnhof.
Met een grote lening van Amsterdamse bankiers, keerde John Adams in
1780 naar de Verenigde Staten terug, om daarmee de nieuwe natie, na
de revolutie, op te bouwen.
Omgekeerd is ook de invloed uit Amerika in Amsterdam terug te vinden –
gebouwen geïnspireerd op Amerikaanse architectuur en werk van vele
beroemde 20ste-eeuwse kunstenaars in het Stedelijk Museum.
Amerikanen hoeven zich dus geen vreemdeling te voelen in Amsterdam,
in tegendeel; een bezoek aan Amsterdam is bijna een bezoek back home!
Amsterdam is dan ook zeer populair bij Amerikaanse toeristen.
Schreierstoren
| Pagina 2 van 6
De Engelse zeevaarder Henry Hudson kreeg opdracht van de Verenigde
Oost-Indische Compagnie een noordoostelijke vaarroute te vinden naar
Indië. In 1609 vertrok hij met het schip ‘De Halve Maen’ vanuit
Amsterdam. Door het oprukkende pakijs werd hij gedwongen de koers te
verleggen en kwam uiteindelijk terecht bij het Lange Eylant (Long
Island), ofwel Manhattan. De rivier de Hudson werd naar hem genoemd.
Het schip De Halve Maen stak van wal vanaf de Schreierstoren, op de
hoek van de Prins Hendrikkade en Geldersekade. Op deze toren is in
1927 een gedenkplaat aangebracht door de Greenwich Village Historical
Society of New York City.
West-Indisch Huis
Aan de Haarlemmerstraat 15 staat de wieg van de stad New York. In
1625 werd door de Heren XIX, de bestuurders van de West-Indische
Compagnie, besloten tot de stichting van Nieuw Amsterdam, het latere
New York. Crijn Frederikxz kreeg de opdracht tot het bouwen van Fort
Amsterdam als verdedigingsbolwerk van de nederzetting Nieuw
Amsterdam. Deze bestond uit 30 houten huizen en een molen. In 1626
werd het eiland Manhattan gekocht van de indianen voor 60 guldens, 10
hemden, 80 paar zijden kousen, 10 geweren, 30 kogels, 30 pond kruit,
30 bijlen, 30 ketels en een koperen kookpot.
De bekendste gouverneur van de nieuwe kolonie was Peter Stuyvesant.
Na zijn ambtsperiode bleef hij in het nieuwe land wonen, op zijn
boerderij: ‘the Bowery’. Hier staat nu nog het kerkje St. Mark’s Churchin-the Bowery, waar Stuyvesant ook ligt begraven. Een borstbeeld van
hem is te zien op de binnenplaats van het West-Indisch Huis. In dit
gebouw is o.a. het secretariaat gevestigd van het John Adams Institute,
het cultureel instituut van de Verenigde Staten in Nederland.
john-adams.nl
Pakhuizen van de West-Indische Compagnie
Een aantal pakhuizen van de West-Indische Compagnie (WIC) bleef
bewaard, zoals het indrukwekkende WIC-complex aan de Prins
Hendrikkade, hoek ’s Gravenhekje. Deze pakhuizen werden gebouwd in
1642. Hier werden onder andere de beverhuiden opgeslagen, afkomstig
van het eiland Manhattan. Op de gevel is het vignet van de WIC te zien.
Oude Kerk
De Oude Kerk is het oudste gebouw van Amsterdam, waarvoor de eerste
steen werd gelegd rond 1300. Hier is het graf te vinden van Kiliaen van
Rensselaer (1588-1643), de stichter van de kolonie ‘Nieuw Nederland’ in
Amerika. In 1628 werd Van Rensselaer bewindhebber van de WestIndische Compagnie. Ten oosten van de Hudson stichtte hij in 1629 een
nederzetting waar Nederlandse emigranten zich vestigden. Hij bestuurde
overigens de kolonie vanuit zijn woonhuis aan de Amsterdamse
| Pagina 3 van 6
Keizersgracht. Deze kolonie werd het latere Nieuw Amsterdam, nu New
York.
Nakomelingen van hem hebben in 1949 een bronzen gedenkplaat
aangebracht op een van de pilaren in het middenschip, met daarop het
portret van Van Rensselaer. Hij ligt begraven in graf 52.
oudekerk.nl
Scheepvaartmuseum
In het Scheepvaartmuseum is de oudste nog bestaande afbeelding van
New York te zien. Dit gezicht op het toenmalige Nieuw Amsterdam komt
voor op een 17de-eeuwse kaart van Nieuw Nederland.
hetscheepvaartmuseum.nl
Engelse Kerk en de Pilgrim Fathers
Op het Begijnhof is de Engelse Kerk te vinden, een middeleeuwse kerk
die in 1607 beschikbaar werd gesteld aan de Engelstalige gemeenschap
in Amsterdam. In deze English Reformed Church gingen de Pilgrim
Fathers ter kerke toen zij in Amsterdam een toevluchtsoord vonden. Nog
elke zondag vinden er diensten plaats in de Engelse taal.
John Adams: eerste Amerikaanse ambassade ter wereld
Na de revolutie in 1780 kwam John Adams (1735-1826) naar Nederland
om geld te lenen dat de nieuwe natie nodig had om zichzelf verder te
ontwikkelen. Van een Amsterdamse bankier leende Adams vijf miljoen
gulden, een voor die tijd ongekend hoog bedrag. Deze bankier, Van
Staphorst, woonde aan het Singel 460. Adams vestigde zich in
Amsterdam, eerst op de Oudezijds Achterburgwal/hoek Oude Hoogstraat
en van 1781-1782 op de Keizersgracht 529. Dit pand geldt als de eerste
Amerikaanse ambassade ter wereld. Later werd Adams ook ambassadeur
voor Amerika in Frankrijk en Engeland. In 1797 volgde hij George
Washington op als tweede president van de Verenigde Staten van
Amerika. Aan de gevel van Keizersgracht 529 werd in 2004 door de
burgemeester en de Amerikaanse ambassadeur een plaquette onthuld.
Koninklijk Paleis: Californië als eiland
Het Koninklijk Paleis op de Dam werd tussen 1648-1655 gebouwd als
stadhuis van Amsterdam. Amerika is hier terug te vinden in de
schitterende Burgerzaal, het hart van het paleis. In de marmeren vloer is
het oostelijk en westelijk halfrond afgebeeld zoals dat toen bekend was.
Opmerkelijk is dat Californië hier nog als eiland wordt voorgesteld. Tot in
de 18de eeuw gingen cartografen ervan uit dat dit schiereiland geheel
door water werd omsloten.
Het fronton van de achtergevel van het Paleis is versierd met een
afbeelding van de vier toen bekende werelddelen. De volkeren van deze
werelddelen bieden de Amsterdamse stedenmaagd hun symbolische
vruchten en andere producten. Amerika was in het midden van de 17de
| Pagina 4 van 6
eeuw nog niet zo belangrijk als nu en kreeg rechts onderin een plaats. Dit
werelddeel werd – niet zo verrassend voor die tijd – gesymboliseerd door
drie indianen, te herkennen aan hun verentooi.
paleisamsterdam.nl
American Hotel
Amerikaanse architectuur inspireerde rond 1900 diverse Amsterdamse
architecten. Het American Hotel op het Leidseplein werd in 1881 geopend
door de Nederlandse Amerikaan C. Steinigeweg. In 1902 kreeg het hotel
de huidige gevel en het beroemde café met art deco-interieur. Dit Café
Americain is populair bij zowel Amsterdammers als bezoekers. Het
interieur is sinds 1902 nauwelijks veranderd.
Bij een uitbreiding van het hotel in 1928 – het jaar van de Olympische
Spelen in Amsterdam – werd de gevel langs de Leidsekade versierd met
sculpturen die diverse culturen verbeelden. Als tweede van links een
Indiaan met tomahawk.
Abercrombie & Fitch in Gebouw New York
Eind 2012 opende de Amerikaanse modeketen Abercrombie & Fitch zijn
deuren in een prestigieus pand op de hoek van de Leidsestraat en de
Keizersgracht. In dit Gebouw New York vestigde zich in 1891 de New
York Life Insurance. Boven de ingang zijn de letters N en Y te vinden en
op de bovenste verdieping de adelaar met de Amerikaanse vlag in zijn
klauwen. Het gebouw werd ontworpen door architect J. van Looy.
Voorheen was hier het chique warenhuis Metz gevestigd.
eu.abercrombie.com
Starbucks in kluis onder de grond: grootste van Europa
Aan het Rembrandtplein is in het gebouw The Bank sinds 2012 een
bijzondere Starbucks te vinden. Deze vestiging van de Amerikaanse
koffieketen huist in de kluis van de voormalige Amsterdamsche Bank. Hij
is dan ook grotendeels onder de grond. Met een oppervlakte van 430
meter is het de grootste Starbucks van Europa. Er is een zeventien meter
lange bar voor wie haast heeft. Daarnaast is er het slow coffee theatre.
De pilaren in deze Starbucks hebben een typisch Nederlands karakter,
bekleed met antieke, Delfts blauwe tegels.
starbucks.nl
Grootste Apple Store aan het Leidseplein
Op het Leidseplein opende in 2012 de Apple Store in het Hirsch Gebouw.
Deze heeft de grootste servicebalie van alle Apple Stores waar ook ter
wereld. Ook kun je in geen enkele andere Apple Store zoveel
demonstratietoestellen zelf bedienen als hier. Belangrijkste eyecatcher in
het interieur is de geheel transparante trap naar de eerste verdieping.
Het imposante Hirsch Gebouw werd in 1912 geopend als chic modehuis.
De Apple Store is elke dag open tot in de avond.
| Pagina 5 van 6
apple.com/nl/retail/amsterdam
Boom Chicago: geestig improvisatietheater
In 1993 vestigde een groepje creatieve Amerikanen uit Chicago zich in
Amsterdam. Zo ontstond Boom Chicago, een comedytheater waar
acteurs al improviserend iedere avond actuele situaties op de hak neemt.
Begonnen in een klein theater op het Leidseplein, is Boom Chicago nu
gevestigd in het mooie Rozentheater op de Rozengracht, in het hart van
de populaire buurt de Jordaan. De voorstellingen zijn uiteraard in het
Engels, of liever: Amerikaans. Ze trekken dan ook een internationaal
publiek, inclusief vele Nederlanders en expats.
boomchicago.nl
Amerikaanse lekkernijen en producten
Amsterdam biedt genoeg plekken waar je kunt smullen van Amerikaanse
lekkernijen zoals bagels, muffins en chocolatechip cookies. Bekend is
bijvoorbeeld Gary’s Muffins aan de Kinkerstraat 140; al hun smakelijke
waar wordt hier ter plekke bereid. Het American Book Center aan het
Spui is een van de grootste winkels met Amerikaanse en Britse boeken in
Europa. America Today, met vestigingen in bijvoorbeeld het mooie
winkelcentrum Magna Plaza (Nieuwezijds Voorburgwal), toont aan dat
Amerikaanse mode heel internationaal is.
Hedendaagse kunst en kunstenaars
Amerikaanse kunst en kunstenaars zijn in Amsterdam sterk
vertegenwoordigd.
De collectie van het Stedelijk Museum geldt in Europa als de
belangrijkste op het gebied van Amerikaanse kunst na 1950. In de
collectie is een grote hoeveelheid topstukken te zien van bijvoorbeeld
Bruce Nauman, Andy Warhol, Barnett Newman, Roy Lichtenstein, Willem
de Kooning, Jeff Koons en Donald Judd. In september 2012 heropende
het Stedelijk Museum zijn deuren na een grootscheepse verbouwing en
uitbreiding. Ook bij de dansers en musici van respectievelijk Het
Nationale Ballet en het Koninklijk Concertgebouworkest zijn de Verenigde
Staten sterk vertegenwoordigd.
John Adams Institute
Het John Adams Institute, genoemd naar de eerste Amerikaanse
ambassadeur in Amsterdam, is een onafhankelijk instituut met als doel
culturele uitwisseling tussen de VS en Nederland. Sinds 1987 is het
uitgegroeid tot een toonaangevend cultureel centrum in Europa dat
regelmatig lezingen organiseert in Amsterdam van beroemde
Amerikaanse schrijvers en denkers. Het secretariaat is gevestigd in het
West-Indisch Huis in de Haarlemmerstraat.
john-adams.nl
| Pagina 6 van 6
Noot voor de redactie: De informatie is vrij beschikbaar voor gebruik en
referentie met bronvermelding: www.iamsterdam.com. Bovenstaande informatie
is onder voorbehoud en Amsterdam Marketing accepteert geen
verantwoordelijkheid voor onjuistheden in de gepubliceerde informatie.
Publieksinformatie:
www.iamsterdam.com
T. +31 (0)20 – 702 60 00
Amsterdam Marketing Press Office
E-mail:
[email protected]
Foto’s en teksten:
http://mediabank.iamsterdam.com/
Telefoon:
+31(0)20 702 6265
Over Amsterdam Marketing
Amsterdam Marketing is de citymarketingorganisatie van Metropool Amsterdam, actief op het gebied
van promotie, informatie, onderzoek en dienstverlening. De ambitie is om deze regio op de kaart te
zetten als één van de vijf meest aantrekkelijke metropolen van Europa voor bewoners, bezoekers en
bedrijven. Onder het motto ‘I amsterdam’ profileert Amsterdam Marketing de Metropool Amsterdam
als internationale woon- en werkmetropool, aantrekkelijke reisbestemming en proeftuin voor
innovaties.