Database genderstatistieken van EIGE Gendergegevens voor een betere besluitvorming Wat is de database genderstatistieken van EIGE? De database is een omvattend kenniscentrum voor genderstatistieken en informatie over diverse aspecten van (on)gelijkheid van vrouwen en mannen. De database is opgezet door het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) en is online beschikbaar op het adres http://eige.europa.eu. De database heeft als hoofddoel een breed overzicht te geven van statistische gendergegevens waarbij verschillen en ongelijkheden tussen beide seksen worden belicht. Met deze gegevens kan beter worden gemeten of en in welke mate gendergelijkheid in de praktijk wordt bewerkstelligd. De database is ook een betrouwbare bron voor het Wat zijn genderstatistieken? formuleren en bewaken van beleid ten bate van zowel vrouwen als mannen en versoepelt het nemen van passende beslissingen voor het bevorderen van gendergelijkheid. De database bevat genderstatistieken uit de hele Europese Unie (EU) en daarbuiten, op EU-, lidstaat- en Europees niveau. Beoogd wordt statistisch bewijsmateriaal aan te reiken om de strategie van de Europese Commissie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen te ondersteunen en aan te vullen en de lidstaten te helpen hun vorderingen te volgen. 1. Homepage van de database genderstatistieken Genderstatistieken zijn „statistieken die verschillen en ongelijkheden in de situatie van vrouwen en mannen in alle aspecten van het leven op adequate wijze weerspiegelen”. (Gender Statistics Manual van de afdeling Statistiek van de Verenigde Naties(1)) Statistieken en indicatoren inzake de situatie van vrouwen en mannen zijn nodig om de rollen van vrouwen en mannen in de samenleving, in de economie en binnen het gezin te beschrijven, om een basis te leggen voor de ontwikkeling van specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (SMART-)beleid en een gedegen monitoring en evaluatie van de doeltreffendheid van dergelijk beleid op te zetten. Deze statistieken en indicatoren kunnen ons helpen nadenken over de problemen van strikte genderrollen in de samenlevingen, tonen de negatieve of positieve veranderingen in de status van vrouwen, in vergelijking met mannen, op terreinen als onderwijs, arbeid, toegang tot middelen, gezondheid en besluitvorming. Waarom een database met genderstatistieken? EIGE heeft als opdracht de EU‑instellingen en de lidstaten te assisteren bij het verzamelen, analyseren en verspreiden van objectieve, betrouwbare en vergelijkbare informatie en gegevens over gelijkheid van vrouwen en mannen. De database biedt besluitvormers een toegevoegde waarde door objectieve informatie aan te reiken over de verschillende behoeften en prioriteiten van vrouwen en mannen en de verschillende effecten van EU‑beleid op hun leven. Sinds de aanvang van de werkzaamheden van EIGE in 2010, is een van de hoofdtaken van het Instituut het opzetten van een http://unstats.un.org/unsd/genderstatmanual/Default.aspx 1 documentatiecentrum (fysiek en online) om statistieken, gegevens, informatie, goed werkende modellen en benaderingen inzake gendermainstreaming gemakkelijk toegankelijk te maken voor het publiek. Centraal bij deze inspanningen stond het ontwikkelen van een gegevensbron voor genderstatistieken op EU‑niveau. De database is hoofdzakelijk gebaseerd op betrouwbare en vergelijkbare, naar sekse uitgesplitste gegevens en dient als centrale bron voor genderstatistieken over de EU en (zo mogelijk) over andere landen, zoals de kandidaat‑lidstaten in het instrument voor pretoetredingssteun. Wat is er te vinden in de database genderstatistieken van EIGE? De gegevens hebben betrekking op gendergerelateerde onderzoeksthema’s — thematische gebieden als werkgelegenheid en arbeidsmarkt, onderwijs en opleiding, enzovoort, en alle beleidsterreinen van de Europese Unie (zie tabel 1). Tabel 1. In de database opgenomen EU‑beleidsterreinen en onderzoeksthema’s (thematische gebieden) Thematische gebieden Beleidsterreinen Gegevens georganiseerd volgens algemene aandachtsgebieden. De structuur is vergelijkbaar met de kaders van Eurostat en van nationale bureaus voor de statistiek. Gegevens georganiseerd volgens de beleidsprioriteiten van de Europese Unie ——Onderzoek, wetenschap en technologie ——Landbouw en visserij ——Bedrijfsleven ——Burgerschap, participatie en vertegenwoordiging ——Cultuur, onderwijs en jeugd ——Economie en financiën ——Werkgelegenheid en sociale zaken ——Ondernemingen en industrie ——Milieu, klimaatactie en energie ——Buitenlandse betrekkingen en buitenlandse zaken ——Gezondheid ——Informatiemaatschappij ——Justitie en binnenlandse zaken ——Regionale en plaatselijke ontwikkeling ——Wetenschap, onderzoek en technologie ——Transport en reizen Welke gegevensbronnen worden gebruikt? Hoe vaak wordt de database bijgewerkt? De database bevat op EU-niveau geharmoniseerde, internationaal vergelijkbare gegevens afkomstig van bronnen als Eurostat, DG Justitie en Consumentenzaken, de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden (Eurofound) en het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA). Er worden ook een aantal nationale bronnen aangesproken. Alle gegevens zijn openbaar toegankelijk op macroniveau (op lidstaat- en EU‑ niveau). Een deel van de macrogegevens in de database wordt door EIGE berekend op basis van microgegevens (gegevens op persoons- of huishoudenniveau) (2). De database genderstatistieken van EIGE wordt doorlopend bijgewerkt zodra nieuwe gegevens beschikbaar komen. Dit is een grotendeels geautomatiseerd proces en vereist weinig menselijk ingrijpen, zodat gegevens en metadata tijdig en foutloos worden geactualiseerd. ——Attitudes, opvattingen en normen ——Bevolking en demografie ——Werkgelegenheid en arbeidsmarkt ——Tijdsbesteding ——Financiële en economische situatie ——Onderwijs en opleiding ——Gezondheid en sterftecijfers ——Vruchtbaarheid en reproductieve rechten ——Gendergerelateerd geweld ——Elkaar kruisende vormen van ongelijkheid ——Macht en besluitvorming De term „statistische macrogegevens” verwijst naar het resultaat ven een statistisch transformatieproces in de vorm van geaggregeerde informatie (Eurostat, RAMON — Reference and Management of Nomenclatures). De term „statische microgegevens” verwijst naar niet‑geaggregeerde waarnemingen, of metingen van kenmerken van individuele eenheden (Eurostat, RAMON — Reference and Management of Nomenclatures). 2 Tabel 2. Belangrijkste gegevensbronnen Instantie of organisatie Database of enquête Soort oorspronkelijke gegevens Eurostat, het Bureau voor de statistiek van de Europese Unie Onlinedatabase van Eurostat Macrogegevens Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten (FRA) Enquête van het FRA naar gendergerelateerd geweld tegen Microgegevens vrouwen; enquête van de EU naar lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderpersonen (EU‑LGBT) Eurobarometer‑enquêtes Microgegevens Communautaire statistiek van inkomens en levensomstan- Microgegevens digheden (EU‑SILC); Arbeidskrachtenenquête van de Europese Unie (EU‑LFS) Eurofound Europese enquête naar de arbeidsomstandigheden (EWCS) Microgegevens Europese enquête naar de kwaliteit van leven (EQLS) DG Justitie en Consumentenzaken van de EU Database vrouwen en mannen in besluitvorming Macrogegevens Afdeling Analyse van de publieke opinie van de Europese Commissie ESS ERIC Europese Sociale Enquête (ESS) Microgegevens Organisatie voor Economische Samen­ werking en Ontwikkeling (OESO) Programma voor internationale studentbeoordeling (PISA) Microgegevens en macrogegevens Database internationale migratie van OESO Macrogegevens Wereldgezondheidsorganisatie Gegevensarchief mondiaal gezondheidsobservatorium Macrogegevens Verenigde Naties Onlinedatabase van het Bureau van de Verenigde Naties Macrogegevens voor drugs- en misdaadbestrijding (UNODC) Statistische database van de Economische Commissie van de Verenigde Staten voor Europa (VN‑ECE) Database gegevens en statistieken inzake gendergelijkheid Macrogegevens Wereldbank Wat zit er achter de gegevens (metadata)? De statistische metadata geven de volgende informatie: ——wat de gegevens moeten meten; ——hoe deze metingen zijn uitgevoerd en hoe zij moeten worden geïnterpreteerd; ——wie er verantwoordelijk is voor het verzamelen en verspreiden van de gegevens; ——hoe vaak de gegevens worden bijgewerkt en verspreid; ——waar de bijgewerkte gegevens en aanvullende informatie te vinden zijn; ——de kwaliteit van de gegevens. Hoe is de database georganiseerd? Gebruikers kunnen in de database navigeren met behulp van voorgedefinieerde toegangspunten of boomstructuren, of gegevens opvragen via een zoekverrichting met een trefwoord (vrije vorm). • De navigatiefunctie is bedoeld voor gebruikers die een bepaald beleidsterrein of thematisch gebied in zijn geheel willen doornemen of nog niet vertrouwd zijn met het onderwerp genderstatistieken en naar de beschikbare gegevens willen worden geleid. • De optie zoeken op trefwoord is vooral geschikt voor gebruikers die op zoek zijn naar bepaalde gegevensreeksen of aandachtsgebieden, maar niet zeker weten waar deze te vinden zijn binnen de voorgedefinieerde structuren. De toegangspunten en boomstructuren zullen geleidelijk worden aangepast aan de behoeften van de gebruikers. De gebruikers hebben toegang tot dezelfde statistische informatie via andere toegangspunten. Metadata maken wezenlijk deel uit van een statistische database en zorgen ervoor dat gebruikers statistische gegevens (betekenis en context) beter kunnen begrijpen, interpreteren, evalueren en analyseren. De database genderstatistieken van EIGE geeft metadata weer naast begrippen en methoden op het gebied van gendergelijkheid. Hierdoor is het eenvoudiger om leemten bij de gegevensverzameling over genderstatistieken vast te stellen en kan er een beter inzicht ontstaan in gendervooroordelen. 2. Zoeken naar gegevens binnen een bepaald beleids­ terrein of thematisch gebied 1. Thematische gebieden De „thematische gebieden” zijn gebaseerd op mogelijke aandachtsgebieden in verband met gendergelijkheid vanuit het oogpunt van de gebruiker en de gestructureerde kaders van de gegevensbronnen waar de gegevens beschikbaar zijn. 2. Beleidsterreinen De „beleidsterreinen” zijn gestructureerd volgens de vastgestelde beleidsterreinen van de EU en de prioriteiten van de instellingen van de EU. Het is een toegangspunt dat bijzonder relevant is voor de voornaamste belanghebbenden van EIGE, namelijk beleidsmakers binnen de EU‑instellingen en de lidstaten. 3. EU‑strategieën Bij het onderdeel „EU‑strategieën”, nauw verbonden met „beleidsterrreinen”, worden gegevens georganiseerd volgens de prioriteiten die op EU‑niveau zijn vastgesteld, Wat is de toegevoegde waarde van genderstatistieken? zoals „EU 2020”, „Horizon 2020” en de „Strategie voor de gelijkheid van vrouwen en mannen 2010–2015”. 4. Gendergelijkheidsindex Bij dit onderdeel worden de gegevens georganiseerd volgens de domeinen en subdomeinen van de gendergelijkheidsindex. 5. Actieplatform Peking De gegevens worden georganiseerd volgens de twaalf gebieden van zorg van het actieplatform Peking. 6. Vrouwen en mannen in besluitvorming Bij dit onderdeel worden gegevens verspreid die sinds 2003 door de eenheid Gendergelijkheid van de Europese Commissie — momenteel ressorterend onder DG Justitie en Consumentenzaken — zijn verzameld. Met de verzameling van deze gegevens wordt beoogd de aantallen vrouwen en mannen in belangrijke besluitvormingsfuncties op te volgen. 3. Een voorbeeld van een grafiek in de database 1.CENTRALE BRON. De voornaamste toegevoegde waarde van de database van EIGE is dat deze een centrale bron is voor alle genderstatistieken op lidstaat- en EU‑niveau. Zoekverrichtingen zullen hierdoor sneller en gemakkelijker worden. 2.GEMAKKELIJK TOEGANKELIJK. De database biedt voor de meer ervaren statistici toegang tot de op basis van microgegevens berekende aggregaten op macroniveau. Daarnaast is de database bijzonder nuttig voor niet‑­ deskundige gebruikers en gebruikers zonder toegang tot de microgegevens die als basis hebben gediend. De navigatiebomen gidsen de gebruiker naar de beschik­­ ­­bare gegevens. 3.ACTUEEL. Deze database wordt automatisch geactualiseerd, resulterend in een tijdige en minder foutgevoelige bijwerking van de gegevens. Hoe kan de database worden geraadpleegd? Het opzetten van de database genderstatistieken van EIGE begon in 2013. De inhoud en de structuur werden ontwikkeld in 2014-2015. Begin 2016 werd de database aan het publiek voorgesteld en sindsdien wordt ze regelmatig bijgewerkt; nieuwe gegevensreeksen en aanvullingen op de bestaande reeksen zullen worden toegevoegd zodra deze beschikbaar zijn. Het Europees Instituut voor gendergelijkheid (EIGE) is het Europese kenniscentrum voor gendergelijkheid. EIGE ondersteunt beleidsmakers en alle relevante instellingen in hun inspanningen om gelijkheid tussen vrouwen en mannen te verwezenlijken voor alle Europeanen. Het voorziet hen hiervoor van specifieke expertise en vergelijkbare en betrouwbare gegevens over gendergelijkheid in Europa. Meer informatie: Europees Instituut voor gendergelijkheid, EIGE Gedimino pr. 16 http://eige.europa.eu LT-01103 Vilnius http://www.twitter.com/eurogender LITOUWEN http://www.facebook.com/eige.europa.eu Tel. +370 52157444 http://www.youtube.com/eurogender E-mail: [email protected] http://eurogender.eige.europa.eu/ ISBN 978-92-9493-157-3 doi:10.2839/307442 MH-02-14-932-NL-N Tabel 3. De zes toegangspunten/navigatiebomen