Presentatie: Hypotheekmarkt in “crisis”? Drs.A.G.Romero 09 September 2009 “Fondo di Garantia pa Bibienda Kòrsòu”. “Put your money under the mattress?” Agenda: 1.Hypotheken (traditionele en moderne markt) en hypotheekprodukten. 2.Ontwikkelingen in de VS en de wereldeconomie. 3.Ontwikkelingen op Curaçao. 4.De dossiers over “bonussen” en de oorzaak van de crisis. 5.Conclusies Ad 1.Hypotheken ( traditionele en moderne markten) en hypotheekproducten Traditioneel model Huizenkoper Notaris Hypotheek lening rente en aflossing (Hypotheek)bank •Huistaxaties •inkomenstoets “Nieuw” model Huizenkoper huizen taxateurs rente en aflossing Hypotheek lening (Hypotheek)bank Inkomenstoets! Hypotheek handelaar Hypotheek obligaties Obligatie betaling Kredietbeoordelaar Markt voor “hypotheekobligaties” 1.Hypohteekprodukten. 1.Lineaire hypotheken 2.Hypotheken op basis van “Annuïteiten” 3.Levenshypotheken 4.Beleggingshypotheken Lineaire hypotheken Guldens Rente Aflossingen Tijd → Annuïteiten hypotheken Guldens Rente Aflossingen Tijd → Levenhypotheken Guldens Hypotheek lening Spaarkapitaal Spaar- en risico premies Tijd → Beleggingshypotheken Guldens Hypotheek lening Waarde Beleggingen Tijd → “Risico van het Gokken op alleen groei, groei en groei! “ Ad 2.Ontwikkelingen in de VS en de wereldeconomie BBP groei VS kwartaal 2 - 2009 Economie van India groeit minder hard in 2009. In het eerste kwartaal van 2009 groeide de economie (BBP) met 5,8 % ( op jaarbasis) De tweede kwartaal groei van de BBP was 6,1 % (op jaarbasis) Russische economie krimpt in 2009 In het eerste kwartaal 2009 kromp de economie (BBP) met 9,8% (op jaarbasis) In het tweede kwartaal 2009 was de krimp 10,9% (op jaarbasis) USD index Huizenprijzen in Nederland Exportgroei Duitsland 2008-2009! Kosten financiële crisis IMF meldt op 9 augustus de volgende resultaten van de wereldwijde financiële crisis: Kosten crisis 11,9 biljoen ( 1 x 1012) dollar waarvan 10,2 biljoen dollar in ontwikkelde landen Kosten waren in de vorm van afschrijvingen risicovolle beleggingen, kredietgaranties en liquiditeitsinjecties in de financiële markten Gelijk aan 20% van de wereldproductie Ad 3.Ontwikkelingen op Curaçao Hypothekaire leningen Bedrijven en Gezinnen ( Curacao en Bonaire) in duizenden guldens 800,000 600,000 Bedrijven 400,000 Gezinnen 200,000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Effectieve rente ( spaar en hypotheekmarkt) Ned.Antillen 14 12 10 % 8 rente spaarrek. 6 rente hypotheek 4 termijn deposito 12 M 2 0 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 Ad 4.Het dossier bonussen en financiële crisis!! Bonus discussie voor die instellingen die een financiële ondersteuning van de overheid hebben. Verenigde Staten. Voorstel president Obama : • Variabele beloning maximaal 250 duizend dollar • Vaste beloning maximaal 250 duizend dollar Nederland. • Balkenende norm ( 181duizend euro per jaar) • Variabele beloning = maximaal 1 x vaste beloning (Code Bankiers ingaande 1 jan. 2010) • Vertrekpremie bestuurders is maximaal 1 x de vaste beloning. Vb. Vertrekpremie M.Tillemant van ING-bank Voorstel EU landen voor de G-20 landen • Willen uniforme en harde afspraken over toekennen van bonussen aan bankiers John Kenneth Galbraith: ”one of the good things of a depression is that it unveils all the things that the accountants and auditors could not find” Dan Quayle: ” bank failures are caused by depositors who don’t deposit enough money to cover the losses due to mismanagement”