Nog te verwerken bij de verklaring en verwijzing

Bericht uit Naturalis 03 03 16
Bestuivers van ons voedsel in gevaar
Externe organisatie
3-mrt-2016 - Wereldwijd dreigen steeds meer soorten bestuivers uit te sterven door uiteenlopende factoren,
waarvan veel veroorzaakt door de mens. Dit staat in het eerste wereldwijde onderzoek naar bestuivers van het
wetenschappelijk beleidsplatform van de Verenigde Naties voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten (IPBES).
Met diverse maatregelen zouden we bestuivers effectief kunnen beschermen.
Prof. dr. Koos Biesmeijer, wetenschappelijk directeur van Naturalis Biodiversity Center, schreef mee aan het
onderzoeksrapport. “Monitoren van bestuivers is hard nodig om de gaten in onze kennis te dichten, we weten
van de meeste soorten niet hoe het ermee is", benadrukt hij. Het rapport is een baanbrekende
krachtsinspanning om een essentieel deel van het ecosysteem van onze planeet te doorgronden en te
beheersen. Het is ook het eerste onderzoek in zijn soort gebaseerd op kennis van zowel de wetenschap als van
inheemse en lokale bevolkingen.
Gezondheid van bestuivers heeft invloed op ons welzijn
"Bestuivers leveren een belangrijke bijdrage aan de wereldvoedselproductie en voedselveiligheid”, zegt Prof. Dr.
Vera Lucia Imperatriz Fonseca, medeauteur van het rapport en hoogleraar bij de University of São Paulo. "Hun
gezondheid houdt direct verband met ons eigen welzijn."
Er zijn meer dan 20.000 soorten wilde bijen en talrijke soorten vlinders, vliegen, motten, wespen, kevers, vogels,
vleermuizen en andere dieren die bijdragen aan bestuiving. Meer dan driekwart van onze voedselgewassen is
op zijn minst gedeeltelijk afhankelijk van bestuiving. Fruit, groenten, zaden, noten en oliën leveren ons vitaminen
en mineralen die zorgen voor een gezonde en gebalanceerde voeding. Verscheidene gewassen zoals koffie en
cacao vertegenwoordigen bovendien een belangrijke bron van inkomsten voor ontwikkelingslanden.
Biesmeijer: “Chocola, koffie, appels en katoen, al deze producten kunnen wij gebruiken dankzij insecten, zowel
wilde soorten als honingbijen, die voor de bestuiving zorgen. Zonder bestuivers zou ons consumptiepatroon flink
veranderen: minder en duurdere koffie en chocolade bijvoorbeeld. In Nederland hebben we in opdracht van het
Ministerie van Economische Zaken onderzocht hoe afhankelijk appel, blauwe bes, peer en aardbei zijn van wilde
bestuivers.”
Landgebruik, pesticide en ziektes grote bedreigingen
"Wilde bestuivers, met name bijen en vlinders, worden bedreigd door een veelheid aan factoren,” zegt Sir Robert
Watson, vice-voorzitter van IPBES. “Hun achteruitgang wordt vooral veroorzaakt door veranderingen in
landgebruik, intensieve landbouw en gebruik van pesticiden, invasieve exoten, ziektes en plagen, en
klimaatverandering.”
Het rapport schat dat 16 procent van de gewervelde bestuivers, vooral vogels en vleermuizen, bedreigd zijn met
uitsterven. Hoewel er voor de meeste bestuivende insecten nog geen gegevens bestaan op wereldniveau,
wijzen regionale en nationale metingen op zware druk op bijen en vlinders. Vaak is meer dan 40 procent van de
ongewervelden lokaal of nationaal bedreigd met uitsterven.
In 2006 toonde onderzoek onder leiding van Biesmeijer voor het eerst aan dat wilde bestuivers achteruitgaan in
Noordwest-Europa. Ook in Noord-Amerika is dit inmiddels aangetoond, maar voor andere gebieden in de wereld
zijn de gegevens nog te schaars om conclusies te trekken.
Blinde bij (Bron: Hans Hillewaert)
Publiek kan helpen het kennisgat te dichten
“Om de gaten in onze kennis te dichten is het monitoren van bestuivers hard nodig,” zegt Biesmeijer. “Als we
weten waar welke soorten bestuivers zich bevinden, kunnen we zien of ze op de juiste plekken zitten. Zo niet,
dan kunnen we zorgen voor een goede nestelplek en voldoende voedsel, zodat ze kunnen leven waar wij ze
hebben willen. Voor zo’n monitoringsysteem zijn veel waarnemers nodig. In Nederland gaan we starten met een
project waarbij we de ogen van het publiek inzetten om de bestuivers van aardbeiplanten in kaart te brengen.”
Gevarieerd landschap biedt belangrijke bescherming
"Het goede nieuws is dat we een aantal stappen kunnen nemen om de risico’s voor bestuivers te verkleinen,
inclusief praktijken gebaseerd op inheemse en lokale kennis,” aldus Zakri Abdul Hamid, de voorzitter van
IPBES. Duurzame landbouw is een van de belangrijkste beschermingsmaatregelen. Het zorgt voor een divers
landschap en maakt gebruik van ecologische processen als onderdeel van de voedselproductie.
“We moeten nu echt werken aan het verbeteren van onze landbouw. Opties zijn er voldoende, nu is het aan de
politiek,” vindt Biesmeijer. "Daarnaast moeten we niet vergeten dat 90% van de wilde plantensoorten op aarde
bestoven wordt door insecten en andere dieren. Het beschermen, herstellen, en creëren van natuurlijke habitats
is daarom essentieel”.
Bron: Naturalis
Foto's: Mdf, CC BY-SA 3.0,-licentie (leadfoto: groene violetoorkolibrie); Hans Hillewaert, CC BY-SA 4.0-licentie