Hitteletsels en onderkoeling

hitteletsels
oorzaak
• Ontstaat met name ten gevolge van overmatig
vocht- en zoutverlies door zweten
• Bij te hoge temperaturen en te veel
lichamelijke inspanningen
• De tijdsduur van de blootstelling aan te hoge
temperaturen is te lang
• Invloed van windkracht, luchtvochtigheid,
ventilatie (gebouwen) en kleding
omstandigheden
• Een persoon kan bevangen worden door de
hitte.
• Alleen tijdens sport, werkzaamheden, bezoek
evenement.
• Meerdere slachtoffers meestal bij:
– Sportevenementen buiten
– Overige evenementen
– werkzaamheden
omstandigheden
• Sportevenementen
– Outdoor activiteiten en duurprestaties
• Sport in een te warm sportcomplex (al of niet met dak)
• Evenementen aan het strand of natuurgebieden
• Sport en evenementen die de hele dag-dagen duren
• Overige evenementen
– Outdoor en indoor
• Slecht geventileerde hallen en gebouwen
• In stedelijke gebieden (weinig wind, temperatuur stijgt)
• Werkzaamheden
– Werkzaamheden bij wegen- en waterbouw
– Werkzaamheden zonder mogelijkheid tot beschutting
Hittekramp, waarmee het begint
• Rode gelaats- en lichaamskleur en zweten
• Pijn en krampverschijnselen met name in de
spieren van de ledematen, buik en rug
• Dorst
• Misselijkheid
• duizeligheid
Eerste hulp hittekramp
• Lichaamstemperatuur normaliseren door:
– Slachtoffer in een koele omgeving brengen
– Te veel aan kleding verwijderen
– Inspanning vermijden
• Vocht- en zouttekort aanvullen
– Water en of sportdrankjes
– Geen zout!! (misselijkheid) maar chips of pinda’s
• Pijnlijke spieren masseren (schudden) en of
koelen
Hittekramp  hittestuwing
• Doordat er niet wordt gereageerd op de
verschijnselen van de hittekramp volgt een
verdere temperatuurverhoging van het lichaam
met de volgende verschijnselen.
– Kramp, misselijkheid, duizeligheid
– Hoofdpijn
– Bleke, klamme koude huid door overmatig zweten of
warme, droge rood-gestuwde huid
– Moe en slapte
– benauwdheid
Eerste hulp hittestuwing
• Lichaamstemperatuur normaliseren door:
–
–
–
–
–
–
Slachtoffer in een koele omgeving brengen
Actief afkoelen mag
Slachtoffer laten liggen
Controleer bewustzijn en ademhaling
Te veel aan kleding verwijderen
Inspanning vermijden
• Vocht- en zouttekort aanvullen
– Water en of sportdrankjes
– Geen zout!! (misselijkheid) maar chips of pinda’s
• Pijnlijke spieren masseren (schudden) en of koelen
Hittestuwing  hitteberoerte
• De lichaamstemperatuur loopt verder op en
vitale functies (hersenen) raken verstoord
– Hete en droge huid omdat het slachtoffer niet meer
kan zweten
– Verward, onrustig en sterk afwijkend gedrag
– Motoriek en coördinatie falen
– Benauwd
– Suf en bewusteloosheid
– Toevallen (lijkt op epilepsie)
– circulatiestilstand
Eerste hulp hitteberoerte
• Lichaamstemperatuur normaliseren door:
– Slachtoffer in een koele omgeving brengen
– Actief afkoelen (mogelijkheid coldpacks)
– Slachtoffer laten liggen
– Controleer bewustzijn en ademhaling
– 112 alarmeren
– Inspanning vermijden
• Geen drinken geven bij
bewustzijnsstoornissen
samenvatting
• Tijdens ernstige situaties en omstandigheden
kunnen de verschijnselen van hittekramp,
hittestuwing en hitteberoerte elkaar in snel
tempo opvolgen.
• Soms is er maar sprake van een paar
minuten!! dat een slachtoffer van hitteletsel in
een levensbedreigende situatie raakt.
Vocht en voeding
• Altijd belangrijk om goed te beoordelen of het
slachtoffer nog kan drinken en eten.
Misselijkheid en braken zijn veel voorkomende
verschijnselen.
• Vocht:
– Water is vaak voldoende
– Bij sportdranken wordt voorgesteld om dan alleen
isotone dranken te gebruiken omdat de vocht
behoefte groter is dan de behoefte aan mineralen
Preventie, 1
– Bij hoge temperaturen lichamelijke inspanningen
(werk, sport en vakantie) aanpassen
– Blijf voldoende drinken
• 250 – 750 ml per uur
• Dorstgevoel = te kort dus drinken
• Gevarieerd eten om met name zoutverlies aan te
vullen
– Blijf voldoende plassen!
• minimaal 3 – 5 x per dag
• Kleur van de urine donker ↑ ↑ meer drinken,
licht gekleurde urine = prima
Preventie, 2
• Drink voldoende voor u gaat slapen bij hoge
temperaturen overdag, s’avonds en s’nachts
• Huid bedekken (lichtgekleurde kleding) tegen de
inwerking van de zon, zonnebrandcreme, zonnebril
• Zware werkzaamheden op de koelere momenten van
de dag of anders s’avonds of s’nachts uitvoeren
• Bij ziekte (diarree, braken en koorts) alert zijn op
extra!! Vocht verlies
onderkoeling
lichaamstemperatuur
• De mens is warmbloedig, dat wil zeggen dat
het lichaam de temperatuur op een constante
temperatuur houdt.
• Deze constante is:
– Tussen de 36,5 en 37,5 graden celsius
lichaamstemperatuur
• De afgifte van warmte vindt door een 4-tal
systemen plaats:
– Warmte uitstraling (huid, zweet)
– Warmte geleiding (contact met vaste materie)
– Verdamping (zweet, ademhaling)
– Stroming (contact met lucht en of water)
Bij inspanning, warm weer en koorts
• Bij stijging van de lichaamstemperatuur
wordt de warmteafgifte verhoogd door
– verhoging zweetklierproduktie (zweten)
– verhoging van de huiddoorbloeding (rode
huid)
Warmte afvoer
• Warmte afvoer vindt dus op specifieke
plaatsen van het lichaam plaats waar zich veel
zweetklieren bevinden en waar de huid
oppervlakkig en beter doorbloed is.
– hoofd- en halsgebied
– oksels en borstkas
– liesstreek
– Overige
> 50 %
± 20 %
± 20 %
± 10 %
oorzaken
• luchtstroming langs het lichaam terwijl onvoldoende
of niet geschikte kleding wordt gedragen
• verblijf in koud* water
• lage omgevingstemperaturen terwijl het lichaam
onvoldoende door kleding wordt geïsoleerd
•
alle oppervlakte water met een temperatuur lager
dan 260 C
*
overlevingsfactoren
• Temperatuur van de lucht en de windsnelheid
– Wordt gevoelstemperatuur genoemd (windchill factor)
• Temperatuur van het water en de sterkte van de
stroming van het water
– Wind en stroming kunnen tot golfslag leiden
•
•
•
•
•
Angst
Hyperventilatie door de schrik reactie
Lichaamsbouw, sekse
Bewegen (doelbewuste spierarbeid, rillen)
Algemene conditie m.b.t. voeding, ziekten, alcohol en
roken
Windchill factor
kerntemperatuur
• Tijdens het onderkoeld raken zal het lichaam
maatregelen nemen om met name de kern en
dus de vitale functies van hersenen, hart en
longen zo lang mogelijk tegen onderkoeling te
beschermen.
Onderkoeling 1ste fase
kerntemperatuur < 36 0 C
• Dit wordt ook wel de opwindingsfase genoemd, door
met name spierarbeid probeert het lichaam op
temperatuur te blijven.
• bleke huid en gelaat
• kippenvel
• bibberen/klappertanden
• krachtsverlies
• vermindering van het oordeelsvermogen
• suf en slaperig
• weinig interesse
• passiviteit
Onderkoeling de overige fases
• Kerntemperatuur < 34 ° C
– Desoriëntatie
– Apathie
– langzame ademhaling
– Orgaanfunctie gaan uitvallen
– Herstel is mogelijk als opwindingsfase helpt en
herstel stofwisseling (voeding) plaats vindt
Onderkoeling de overige fases
• Kerntemperatuur < 32 ° C
–
–
–
–
–
Uitputting
Euforie
verlaging bewustzijn
Spierstijfheid
geen controle op motoriek
• Kerntemperatuur < 30 ° C
–
–
–
–
Bewusteloosheid
geen reflexen
zeer langzame ademhaling
hartritme stoornissen
preventie
•
•
•
•
•
Beschutting
Tijd blootstelling kort houden
Juiste kleding, op het water reddingvest
Voorkom paniek
Bij te water raken:
– Niet zwemmen
– Juiste houding
Complicaties bij te water raken “cold shock”
• Niet te beheersen hyperventilatie
• hierdoor wordt water ingeslikt
• Gevolgd door verhoogde hartsamentrekkingen
en bloedvatvernauwing een stijging van de
bloeddruk
• Hierdoor kan per direct een hersenbloeding,
hartinfarct of fibrilleren van de hartkamers het
gevolg zijn.
Complicaties bij te water raken “dry drowning”
• door inslikken van koud water
• kan een kramptoestand van de stembanden in
het strottenhoofd plaats vinden
• hierdoor geen water in de longen komt.
Complicaties bij te water raken “duikreflex”
• Door onderdompeling van het gelaat in koud
water kan door deze prikkel kramptoestand
van de stembanden optreden.
• Met als gevolg verlaagde hartslag en
ademhalingsstilstand.
• Hierdoor lagere stofwisseling en dus
zuurstofbehoefte
Complicaties bij te water raken “2de verdrinking”
• Deze complicatie kan enkele uren tot 24 uur na
de verdrinking plaats vinden
• in de longblaasjes is water terecht gekomen
• wordt het celmembraam en longhaarvaten
beschadigd.
• gevolg vochtophoping in de longen.
• ophoesten van roze-rood schuimend bloed/vocht
• Het slachtoffer verdrinkt als ware in zijn eigen
vocht en wordt ernstig kortademig.
Complicaties bij te water raken
“hydrostatisch drukverval”
• Bij redding uit het water valt de druk weg
• de zwaartekracht wordt weer merkbaar
• Bij een vertikale redding kan het bloed naar de benen
zakken
• Ook wordt het relatief warme bloed uit de kern door
de koude onderste ledematen getransporteerd
waardoor afkoeling en indikking van het bloed plaats
vindt.
• zwaardere belasting voor het hart
• shock, bewusteloosheid en hartritmestoornissen
ontstaan
In het water
Huddle
Heat Escape lessening Posture (HELP)
De overlevingstijd kan hierdoor met
een factor 5 worden verlengd
Eerste hulp, onderkoeling
•
•
•
•
Zorg voor een beschutte, droge warme ruimte
Geef warme dranken, geen alcohol
bescherm slachtoffer met deken
“afterdrop”
– Na redding, ondanks EH-maatregelen kan de
temperatuur van het slachtoffer ± 30 minuten nog
zakken
• Blijf vitale functies controleren
• Stabiele zijligging
• 112
Eerste hulp drenkeling
•
•
•
•
•
•
•
•
Zorg voor een veilige redding
Beweeg de drenkeling voorzichtig
Zorg voor een beschutte, droge warme ruimte
bescherm slachtoffer met deken
“afterdrop”
Blijf vitale functies controleren
Stabiele zijligging
112
Letsels ten gevolge van bevriezing
Plaatselijke bevriezing
• Meestal treden bevriezingen op van lichaamsdelen
zoals:
–
–
–
–
handen
Voeten
neus, oren en kin
Ook kunnen delen van de (vaak onbedekte) huid
bevriezen.
• Bevriezingen kunnen voorkomen na blootstelling van
enkele minuten tot enkele uren aan droge of
vochtige koude bij temperaturen beneden het
vriespunt in combinatie met wind.
verschijnselen
• Verschijnselen bij een plaatselijke bevriezing
– een intens gevoel van koude
– gevolgd door gevoelloosheid (dood gevoel)
– mogelijk een tintelende, stekende pijn;
• Bij mensen met een lichte huidskleur ziet de huid
– eerst rood
– daarna grauw tot bleekwit
– Zo'n (bleek) witte plek is scherp begrensd en niet
gezwollen;
• Bij mensen met een donkere huidskleur
– wordt de huid grijsgrauw
Graden van bevriezing
• Verschijnselen worden zichtbaar na
opwarming tot lichaamstemperatuur
• 1e graad: roodheid, zwelling, restloze genezing
• 2e graad: roodheid, zwelling en blaren
• 3e graad: weefselversterf (weefsel wordt
zwart) Vaak pas na weken of maanden is het
duidelijk welk weefsel afgestorven is.
Eerste hulp
• Nooit masseren of wrijven
• Opwarmen met lichaamswarmte
• Opwarmen met warm water
– Voorzichtig beginnen!!
•
•
•
•
Afdekken, niet drukkend
Geen alcohol, niet roken
Specialistische beoordeling
Indien de pijn niet binnen 15 minuten terugkeert
is er sprake van ernstige bevriezing!
Vragen?