Gezondgids 6, december 2015 terugblik, misstanden, voeding

terugblik
Een ©
Misstanden
wel/niet V
verbeterd
Voedingsonderzoeken van de Consumentenbond tonen regelmatig misstanden aan.
Om na te gaan of deze onderzoeken
daadwerkelijk tot verbetering leiden, maken
we aan het eind van het jaar de balans op.
Tekst Nelleke Polderman
30 GEZONDGIDS december 2015
eel te zout glutenvrij
brood, bedorven slavin­
ken en garnalen met
flinke hoeveelheden con­
serveermiddelen. Bij diverse voe­
dingstests van de Consumentenbond
bleek lang niet alles koek en ei. Heb­
ben de fabrikanten en de supermark­
ten hun leven inmiddels gebeterd?
Zijn hun producten gezonder gewor­
den? Om deze en meer vragen te be­
antwoorden, blikken we terug op vijf
onderzoeken met opmerkelijke uit­
komsten en gaan we na wat ermee is
gedaan. We kochten de producten
die slechte resultaten boekten op­
nieuw en onderwierpen ze nogmaals
aan een onderzoek.
voeding
2
Veel conser­
veermiddel
in Hollandse
garnalen
✘ Niet verbeterd
1
Minder
acrylamide
in chips
©
Verbeterd
Bij het verhitten van granen en aardappelen op temperaturen hoger dan 120
°C kan acrylamide ontstaan. Die stof is
voor mensen mogelijk kankerverwekkend, zo stelt de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA. Daarom zijn
per product signaalwaarden vastgesteld en moeten fabrikanten zorgen
voor zo weinig mogelijk acrylamide in
hun producten. Wanneer er toch meer
in zit dan de signaalwaarde toestaat,
moet de fabrikant in actie komen.
In 2013 bleek uit ons onderzoek dat
3 van de 12 onderzochte chipssoorten
boven de signaalwaarde zaten. Om na te
gaan of de fabrikanten er iets aan hebben gedaan, onderzochten we de
3 merken opnieuw. Resultaat: de hoeveelheid acrylamide in Hoeksche chips is
nu precies gelijk aan de signaalwaarde
en daarmee aan de hoge kant. De chips
van Tra’fo en Kettle daarentegen bevatten inmiddels een stuk minder acrylamide dan in 2013. Tra’fo reageert verheugd:
‘Wat een prachtig resultaat, daar zijn we
erg blij mee. Samen met de boeren zijn
we flink bezig geweest de opslagcondities van de aardappelen te optimaliseren.’ En dat heeft geholpen. Als aardappelen namelijk verkeerd worden opgeslagen, wordt zetmeel omgezet in suikers. En hoe meer suikers, hoe meer
acrylamide bij het frituren kan ontstaan.
In 2010 stelde de Consumentenbond vast
dat er flinke hoeveelheden van het conser­
veermiddel benzoëzuur in diverse soorten
Hollandse garnalen zaten. Kinderen over­
schrijden daarmee algauw de voor hen
veilige dosis voor benzoëzuur, en het kan
bij sommige volwassenen leiden tot over­
gevoeligheidsreacties. In combinatie met
vitamine C ontstaat ook het schadelijke
benzeen. Hoewel de gevonden hoeveelhe­
den benzoëzuur wettelijk zijn toegestaan,
zou het gezonder zijn als er minder van
werd gebruikt. Andere garnalenverwerkers
laten zien dat het ook gemakkelijk met
minder kan.
De garnalen met het meeste benzoëzuur
van het merk Gijs (te koop bij Plus) zijn
gelukkig direct na het onderzoek in 2010
uit de verkoop gehaald. Maar de garnalen
van het merk Vismarine, die in 2010 ook
veel benzoëzuur bevatten, zijn er niet be­
ter op geworden. Sterker nog: er zit nu
zelfs 20% meer benzoëzuur in dan in
2010. Ook al is dat nog steeds binnen de
wettelijke norm, het is niet echt aanbeve­
lenswaardig. Superunie, die de garnalen
van Vismarine inkoopt voor onder meer
Emté en Hoogvliet, meldt nu dat ze met de
leverancier een project zijn gestart om de
hoeveelheid benzoëzuur te verlagen. Beter
laat dan nooit, maar het blijft lastig te be­
grijpen dat het zo lang moet duren.
3
Versere
slavinken
Verbeterd
Bij de slavinkentest voor de
Consumentengids begin
2015 bleken lang niet alle
producten vers te zijn. Een
aantal was op de laatste dag
van de houdbaarheid zelfs al
bedorven. De vijf slechtst
scorende merken (AH biologisch, Aldi, Bio+, Dirk biologisch en EkoPlaza Hollands
Bio) legden we nu opnieuw
onder de loep. Goed nieuws:
er zitten veel minder bacte­
riën op en in de slavinken en
geen enkele slavink is nu
bedorven op de laatste dag
van de houdbaarheid. Vooral
de vinken van AH biologisch
en Aldi zijn flink verbeterd.
Tra’fo en Kettle
doen het een stuk
beter dan in 2013
december 2015 GEZONDGIDS 31
voeding
5
©4
Zout glutenvrij
brood
✘ Niet verbeterd
Brood is dankzij wettelijke afspraken de afgelopen
jaren minder zout geworden. Merkwaardigerwijs gel­
den die wettelijke normen niet voor glutenvrij brood,
zo ontdekte de Consumentenbond in 2014. Uit ons
onderzoek naar glutenvrij brood bleek toen dat in ze­
ven van de tien onderzochte broden meer zout zat dan
in niet-glutenvrij brood is toegestaan. En dat terwijl er
een jarenlange strijd gaande is om de consumptie van
zout te verminderen. Dat wordt consumenten die glu­
tenvrij brood eten dan wel heel moeilijk gemaakt.
Helaas moeten we melden dat hierin weinig is ver­
anderd. Vijf van de zeven broden die toen te zout wa­
ren, zijn nog steeds te koop, en nog steeds te zout. Zo
zit er in een meergranenbroodje van Damhert (60
gram) nog steeds 1 gram zout. Van alle merken is dit
broodje veruit het zoutst. Ook het 'Bruin brood' van
Damhert is nog te zout. Net als dat van Consenza (Pure
& Free brown), Schär (Rustico) en Special (Bruinbrood).
Consenza meldt nu ineens brood met 10% minder zout
te gaan produceren. Naar eigen zeggen was het bedrijf
er al mee bezig, maar voert het de zoutverlaging nu
versneld door: ‘Omdat jullie het verhaal ook dit jaar
weer oppakken.’
Ons onderzoek heeft ook het ministerie van VWS in
beweging gezet: dat bereidt nu een wetswijziging voor
waarmee glutenvrij brood dat in Nederland wordt ge­
bakken ook aan de wettelijke zoutnormen voor brood
moet gaan voldoen.
32 GEZONDGIDS december 2015
Rucolabedrog
van tafel
Verbeterd
In 2014 constateerde de Consumentenbond dat er in veel slamelanges minder
rucola zat dan op het etiket stond. Toeval? Waarschijnlijk niet, rucola is namelijk nogal duur. Om te kijken of de slamengers nu wel meer rucola in de zakjes stoppen, bekeken we de samenstelling van vijf rucolamelanges die het
eerder niet goed deden opnieuw: Alle
Dag Vers (onder meer bij Emté te koop),
Lidl, Plus en de rucolamelange en jonge
bladsla met rucola van Albert Heijn.
Goed nieuws: er zit nu meer rucola in en
de hoeveelheden komen veel beter
overeen met wat op het etiket staat.
Albert Heijn legt uit hoe dit komt: ‘Naar
aanleiding van het onderzoek van de
Consumentenbond in 2014 is geïnvesteerd in een verbeterde productielijn,
waardoor de juiste hoeveelheden gelijkmatiger kunnen worden afgewogen.’ Gelukkig maar. Toch blijft het gek
dat Albert Heijn nu ineens erg scheutig
is met de rucola. Op het etiket van ‘jonge bladsla met rucola’ staat dat er 19%
in moet zitten, maar wij vonden gemiddeld 36% rucola. Goed afwegen blijft
moeilijk blijkbaar. Gelukkig voor de
consument is het rucolagebrek van
tafel.
Een meergranen­
broodje van
Damhert is nog
steeds bremzout