acute alvleesklierontsteking

acute
alvleesklierontsteking
Uw arts heeft een acute alvleesklierontsteking bij u vastgesteld. Een andere naam
daarvoor is ‘acute pancreatitis’. Wat houdt dat in? En hoe wordt het behandeld?
Dat en meer leest u in deze folder.
De alvleesklier
De alvleesklier (pancreas) is een orgaan dat dwars in de buik ligt (zie afbeelding). Het is
ongeveer 15 centimeter lang en 1 tot 3 centimeter dik. De alvleesklier speelt een rol bij:
• De vertering van voedsel. De klier maakt enzymen die helpen voedsel te verteren.
Dit is belangrijk voor de spijsvertering. De enzymen komen via een afvoerbuis in de
twaalfvingerige darm terecht. Als de alvleesklier te weinig enzymen maakt, ontstaan
er stoornissen in de vertering van suikers, vetten en eiwitten. Dit leidt tot vettige
ontlasting.
• Het regelen van de hoeveelheid bloedsuiker
Lever
in uw bloed. De alvleesklier maakt
Maag
hormonen aan, waaronder insuline.
Alvleesklier
Insuline wordt afgegeven in het bloed en
zorgt ervoor dat het bloedsuiker­gehalte in
uw bloed niet te hoog of te laag wordt.
Als de alvleesklier te weinig insuline
aanmaakt ontstaat suikerziekte (diabetes).
Acute alvleesklierontsteking
In de alvleesklier kunnen ontstekingen
voorkomen. Als dat snel en plotseling
gebeurt, noemen we dat een acute
alvleesklierontsteking. De ontsteking kan
ook milder zijn en steeds terugkomen. Dit
is een chronische alvleesklierontsteking.
Meer informatie hierover vindt u in de
folder ‘Chronische alvleesklierontsteking’.
Bij een acute alvleesklierontsteking
kunnen complicaties optreden die u nog
zieker maken. De meest voorkomende
complicaties zijn:
• Uitgebreide ontstekingen in en om de
alvleesklier, eventueel met afstervend
weefsel en infectie.
• Vorming van pancreas pseudocysten
(een ophoping van ontstekingsvocht).
Na zes weken vormt zich hieromheen
een kapsel. De pseudocyste kan blijven
bestaan of na een aantal weken kleiner
worden of verdwijnen. Ook kan in de
pseudocyste een infectie ontstaan, of
kan de pseudocyste-wand scheuren.
• Bloedingen uit bloedvaten in en rondom
de alvleesklier.
• De acute alvleesklierontsteking heeft
meestal een mild verloop. Maar soms
ontstaat een ernstig ziektebeeld waarbij
langdurige behandeling op de afdeling
Intensive Care nodig kan zijn.
Oorzaak en klachten
De belangrijkste oorzaken van acute
alvleesklierontsteking zijn:
• overmatig alcoholgebruik
• galstenen
• bijwerkingen van medicijnen
Soms is de oorzaak niet duidelijk. Deze
vorm van alvleesklierontsteking noemen
we ‘idiopathisch’.
De meest gehoorde klachten zijn een
verslapt gevoel en hevige buikpijn. Ook
voelen mensen soms rugpijn, doordat de
alvleesklier achter in de buik ligt.
Diagnose en onderzoek
Meestal kan de arts de diagnose stellen op
grond van uw klachten, het lichamelijk
onderzoek, het laboratoriumonderzoek en
een beeldvormend onderzoek. Voor het
beeldend onderzoek maakt de arts meestal
een CT-scan – het liefst na enkele dagen,
zodat goed zichtbaar is of de alvleesklier is
aangedaan. Soms maakt hij ook een echo.
Behandeling
Er zijn meerdere behandelingen mogelijk.
De behandeling die u krijgt is afhankelijk
van de oorzaak en de ernst van de
ontsteking. Het is altijd noodzakelijk dat u
in het ziekenhuis wordt opgenomen. De
volgende stappen kunnen worden gezet:
• Behandelen van een onderliggende
oorzaak, zoals een galsteen weghalen
die de galgang afsluit.
• De ontsteking tot rust laten komen met
een antibioticum (SDD), voeding via
sonde etc.
• Is er dood weefsel met bacteriën
(geïnfecteerde necrose)? Dan kan het
nodig zijn om dat met een slangetje
(drain) te verwijderen.
• Als het slangetje onvoldoende effect
heeft, dan verwijdert de arts het dode
weefsel via een operatie. Dit gaat
meestal via een snee in de flank.
Tijdens alle stappen kan de behandeling
met medicijnen worden ondersteund.
• Galstenen verwijderen
De arts brengt een camera in via de mond,
slokdarm en maag. Hij zoekt dan de galweg
op waarna galstenen kunnen worden
verwijderd.
• Ontsteking tot rust laten komen
Dit gebeurt door tijdelijk niet te eten en
te drinken, en door de maagsappen uit
de maag te laten vloeien. U krijgt voeding
via een infuus, of via een slangetje in
de maag of twaalfvingerige darm. Via een
infuus wordt ook vocht toegediend. Het
(bovenste deel van het) maagdarmstelsel
inclusief de alvleesklier kan op deze
manier tot rust komen.
• Dood weefsel verwijderen
(drainage van vochtcollecties)
Een radioloog haalt vocht, pus of dood
weefsel weg door een slangetje in te
brengen in het gebied.
• Operatie
Als bovenstaande behandelingen niet
helpen om de ontsteking te genezen, kan
een operatie nodig zijn. Dit gaat meestal
via een snee in de flank. Vaak verblijft u
dan op de afdeling Intensive Care. Deze
ingreep moet zo lang mogelijk worden
uitgesteld. Na ongeveer dertig dagen is
het verschil tussne dood en levend weefsel
goed te zien. Indien een patiënt klinisch
achteruit gaat, is het soms nodig om deze
operatie eerder uit te voeren.
• Operatie pancreas pseudocysten
Als ophopingen van ontstekingsvocht
(pancreas pseudocysten) na zes weken nog
steeds groot zijn, en niet zijn verdwenen,
moeten ze worden geopereerd. De arts
verbindt de pseudocyste met de maag of
de darm, zodat de inhoud van de cyste
daarin kan afvloeien. Soms wordt ook wel
een drain geplaatst in de holte: een buisje
om het vocht te laten afvloeien.
Uitstel operatie/ingreep
Houd er rekening mee dat het altijd
mogelijk is dat een operatie/ingreep
uitgesteld wordt door onvoorziene
omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan
een patiënt die spoedeisende hulp nodig
heeft. Hij krijgt om medische redenen
altijd voorrang. Uiteraard stellen wij dan
alles in het werk om u zo snel mogelijk
te opereren/te behandelen.
Klacht of opmerking?
Wij doen er alles aan uw bezoek aan ons
ziekenhuis zo goed mogelijk te laten
verlopen. Het kan echter voorkomen dat
u niet tevreden bent. Wij raden u aan
uw opmerkingen of klachten direct te
bespreken met de betrokkene(n) of de
leidinggevende van onze afdeling.
Andere mogelijkheden vindt u in de folder
‘Klacht of opmerking?’. Deze folder is verkrijgbaar
op de afdeling, bij het Voorlichtingscentrum of
via www.olvg.nl.
Vragen?
Deze informatie is bedoeld als aanvulling op het
gesprek dat u met de chirurg heeft gehad.
Realiseert u zich dat voor u persoonlijk de situatie
anders kan zijn dan hier is beschreven. Meer
informatie over de opname op afdeling Chirurgie en
de opnamedatum kunt u lezen in de folder ‘Opname
Chirurgie’. Heeft u na het lezen van deze folder nog
vragen, neemt u dan contact op met de polikliniek
Chirurgie, of kijk in de folder ‘Opname chirurgie’.
Deze is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag
van 8.30 tot 12.00 uur en van 13.00 tot 16.00 uur
via telefoonnummer (020) 599 30 58. U kunt ook
een e-mail sturen naar [email protected] of de
website www.olvg.nl of www.chirurgie-olvg.nl
raadplegen.
onze lieve vrouwe gasthuis
amsterdam
• locatie ijburg
ijburglaan 727
• locatie oosterpark
oosterpark 9
• locatie prinsengracht
prinsengracht 769
postadres
postbus 95500
1090 hm amsterdam
telefoonnummer
(020) 599 91 11
website
www.olvg.nl
algemene voorwaarden
op behandelingen in het olvg
zijn de algemene voorwaarden
van het olvg van toepassing
zie www.olvg.nl
Bron De tekst is gebaseerd op informatie van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde
Redactie en uitgave Communicatie en Patiëntenvoorlichting, Juli 2011/chirurgie/005659-1/301-114