P Bio H0.indd 3 Inhoud 1 Leven 9 1 2 3 4 5 6 7 levenskenmerken 9 organisatieniveaus 9 bouw 11 Dierlijke cel 11 Plantaardige cel 12 bouw organisme 12 ordening 14 Rijken 14 Naamgeving 14 energie 16 Fotosynthese 16 Verbranding 16 stofwisseling 17 Warmte 18 2 Bacteriën, schimmels, virussen 19 1 2 3 4 5 micro-organismen 19 bacteriën 20 Ziekte 20 conserveren 21 schimmels 22 virussen 22 © Noordhoff Uitgevers bv 24-06-09 14 14: P Bio H0.indd 4 6 inhoud 3 Planten 24 1 2 3 4 5 6 7 8 zaadplanten 24 indeling 24 zaadlobben 25 wortel 26 vaatbundels 27 bladeren en stengels 29 bloemen 30 bestuiving en bevruchting 31 Bloemen en geslacht 32 9 aanpassingen 32 Huidmondjes en blad 32 Verwonding boom 33 Verspreiding vruchten en zaden 33 Opslag van stoffen 33 Jaarringen 34 Litteken 35 10 determineren 35 4 Dieren 36 1 2 3 4 5 6 groepen 36 voedsel en darmen 37 voedsel en gebit 37 andere aanpassingen 38 Snavelvorm 38 Poten 38 Gedrag 38 ademhaling 39 stevigheid en bescherming 40 © Noordhoff Uitgevers bv 24-06-09 14 14: P Bio H0.indd 5 in houd 7 5 De mens 42 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 stevigheid 42 Het skelet 42 verbindingen en gewrichten 45 spieren 46 bloed 48 Bloedtransfusie - bloedgroepen 50 bloedsomloop 51 bloedvaten 52 Namen bloedvaten 52 Bloeddruk 54 Haarvaten 55 weefselvloeistof en lymfe 55 het hart 56 spijsvertering 57 Gebit 59 Kneden en opnemen 60 Enzymen 62 voeding 63 Voedingswijzer 64 opslag en uitscheiding 65 Opslag 65 Uitscheiding 66 Nieren 66 Lever 67 ademhaling 67 de huid 71 zintuigen 72 Het oog 73 Zintuigen in de huid 74 Het oor 75 Neus en tong 76 zenuwstelsel 76 Centrale zenuwstelsel 76 Zenuwcellen 78 © Noordhoff Uitgevers bv 24-06-09 14 14: P Bio H0.indd 6 16 hormonen 78 17 het immuunsysteem 81 Aspecifieke immuniteit 81 Specifieke immuniteit 82 Immunisatie 84 18 homeostase 84 6 Voortplanting en erfelijkheid 86 1 2 3 4 5 6 7 8 9 soorten voortplanting 86 Ongeslachtelijke voortplanting 86 Geslachtelijke voortplanting 87 ontwikkeling 87 de mens 88 organen en functie 88 Geslachtsdelen van de vrouw 88 Geslachtsdelen van de man 89 Voorbehoedmiddelen 93 desoxyribonucleïnezuur of dna 94 Structuur 94 Verdubbeling van DNA 95 celdeling 96 Chromosomen 96 Mitose 97 De celcyclus 99 Meiose 100 eiwitsynthese 103 Transcriptie 103 Translatie 104 erfelijkheid 105 Chromosomen 105 Erfelijke eigenschappen 108 erfelijkheid in een populatie 110 © Noordhoff Uitgevers bv 24-06-09 14 14: P Bio H0.indd 7 7 Ecologie 112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 het milieu 112 successie 112 relaties 113 voedselketen 113 koolstofkringloop 114 evenwicht 115 milieuvervuiling 116 mest 118 afval 118 8 Biotechnologie 119 1 2 3 klassieke en moderne biotechnologie 119 moderne technieken 120 klonen 121 Register 123 © Noordhoff Uitgevers bv 24-06-09 14 14: