Diagnostische opbrengst van standaard reflexmeting op

DIAGNOSTISCHE OPBRENGST VAN STANDAARD
REFLEXMETING OP SERUM METHYLMALONZUUR VOOR
HET VASTSTELLEN VAN EEN FUNCTIONEEL VITAMINE
B12 TEKORT
J.M.W. van den Ouweland, A.M. Beijers, H.W. van Daal
Klinisch Chemisch laboratorium, Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen
ACHTERGROND
Methylmalonzuur (MMA) wordt als de meest gevoelige en specifieke marker beschouwd voor de cellulaire vitamine B12 (B12)
status. MMA accumuleert bij een B12-tekort als gevolg van een verminderde omzetting van methylmalonyl-CoA naar succinyl-CoA
door methylmalonyl-CoA-mutase, een B12-afhankelijk enzym. Door het ontbreken van eenvoudige en goedkope
analysemethoden wordt MMA slechts in beperkte mate aangewend om een mogelijk functioneel B12-tekort vast te stellen. We
hebben gekeken naar de prevalentie van verhoogde MMA concentraties bij diverse serum B12 concentraties en bespreken de
impact van de routinematige implementatie van MMA reflexmeting bij intermediaire B12 concentraties voor ons laboratorium.
METHODE
In 355 sera met B12 concentraties 22-1476 pmol/L (ECLIA, Roche) en normale kreatinine gehaltes (<110 (M), <90 (V) µmol/L;
enzymatisch, Roche) werd MMA gemeten (LC-MS/MS, Waters). MMA referentiewaarden zijn vastgesteld in een subset van sera
met hoog normale B12 concentraties (>400 pmol/L;n=87).
RESULTATEN
Referentiewaarden (2,5-97,5 percentiel) voor serum MMA zijn 0,05-0,34 µmol/L. MMA vertoont een negatieve correlatie met
serum B12 (r=-0,22; p<0,0001). Voor B12 <100, 100-200 en > 200 pmol/L is MMA verhoogd in respectievelijk 80%, 32% en 12%.
Voor B12 concentraties 100-150, 150-200, 200-250 en > 250 pmol/L is MMA verhoogd in 44%, 27%, 16% en 2%.
1,4
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
400
B12 vs MMA norm Kr
8
MMA 2,5-97,5 perc:
0,05-0,34 µmol/L
600
800
1000
1200
1400
MMA (umol/L)
MMA (umol/L)
ref value MMA
1600
(R= -0,22: P<0,0001)
6
4
2
0
0
500
B12 (pmol/L)
Figure 1: Vaststelling MMA referentiewaarden. Non-parametrische
analyse in 87 sera met vitamine B12 > 400 pmol/L en normale kreatinine
conc. (<110 µmol/L (M), <90 µmol/L (V)).
% MMA verh per B12 categorie
% v e rh o g d
M M A ( > 0 ,3 4
u m o l/L )
A
100
80
60
40
20
0
80%
32%
12%
<100
1000
1500
vB12 (pmol/L)
100-200
Figure 2: Relatie serum B12 en MMA. Analyse van B12 en MMA in
355 pt-sera met normale kreatinine conc. (<110 µmol/L (M), <90
µmol/L (V)).
B12
<100
100-150
150-200
200-250
>250
totaal
aantal
107
556
1190
1630
6913
10396
%
1
5
11
16
67
100
Tabel 1: Aantal (%) serum B12
aanvragen in het CWZ in 2010
per categorie B12 (pmol/L).
17% heeft B12 concentratie 100200 pmol/L.
>200
10.396
vitB12 categorie (pmol/L)
% verh o o g d MMA
(>0,34 u m ol/L )
B
1.746 (17%)
distributie verh MMA per B12 cat met norm Kr
100
80
60
40
20
0
80%
44%
558 (32%)
27%
16%
2%
<100
100-150 150-200 200-250
1.188 (68%)
>250
vitB12 categorie (pmol/L)
Figure 3: Distributie verhoogd MMA per B12
categorie. Verhoogd MMA >0,34 µmol/L per
tertiel (A) en kwintiel (B) B12 (pmol/L).
Figure 4: Stroomdiagram voor de analyse van vitamine B12-deficiëntie1.
Diagnostische opbrengst van MMA op basis van het aantal serum B12
aanvragen over 2010 in het CWZ is weergegeven.
CONCLUSIE
Onze bevindingen sluiten goed aan bij het landelijk advies om bij B12 concentraties tussen 100-200 pmol/L nader op MMA te
testen1. Op basis van alle B12 aanvragen over 2010 in ons laboratorium zal MMA reflexmeting in 17% geïndiceerd zijn waarbij in
32% van de gevallen een verhoogd MMA mag worden verwacht.
1Wiersinga
WJ, de Rooij SEJA, Huijmans JGM, Fischer JC, Hoekstra JBL. De diagnostiek van vitamine-B12-deficiëntie herzien. Ned Tijdschr Geneeskd
2005;149:2789-94.