THEATER LUDENS BELEIDSVISIE 2014 -2018

Cultuur vormt een belangrijke factor die bijdraagt aan de
aantrekkelijkheid van onze gemeente...
THEATER LUDENS
BELEIDSVISIE 2014 -2018
1 Inleiding
Het Theater Ludens heeft haar eerste jaar achter de rug. De gemeenteraadsverkiezingen
hebben een duidelijke wijziging in het politieke krachtenveld laten zien. De bezuinigingen
van het vorige Gemeentebestuur worden het komend jaar voor 100% doorgevoerd. De
gemeente zint op het maken van een cultuurnota. Redenen genoeg om onze gedachte
over het theaterleven in Leidschendam|Voorburg voor de komende jaren op te schrijven.
Waar willen wij als Theater Ludens over vijf jaar staan, welke activiteiten willen we de
komende jaren verder ontplooien en op welke wijze willen wij de dienstverlening naar
onze bezoekers op dit niveau handhaven of liever verbeteren. Daarin speelt een
belangrijke rol in hoeverre een theater kan draaien op vrijwilligers en een beperkt aantal
part time beroepskrachten. Maar een andere belangrijke drager om het theater te
behouden, is natuurlijk de subsidie van de gemeente. Wat kunnen wij nog doen, wat
moeten wij laten, en wat zullen we nooit kunnen ontwikkelen. Theatersubsidie is
onontbeerlijk, omdat cultuur, hoe jammer dat ook is, kostbaar is en voor vele inwoners
niet haalbaar als ‘de volle prijs’ betaald moet worden. Cultureel ondernemerschap klinkt
mooi, maar in een economie waar de crisis nog steeds de boventoon voert, is dit
nauwelijks waar te maken.
Deze notitie geeft op een aantal hiervoor geschetste vragen een antwoord. Maar geeft
ook aan welke ambities wij hebben als theater in onze gemeente.
De waarde van cultuur
Cultuur is van grote waarde voor iedere gemeente, zo ook voor Leidschendam-Voorburg.
Allereerst vanwege haar intrinsieke waarde. Maar cultuur vormt ook een belangrijke
factor die bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van onze gemeente. Aan het woonklimaat
voor de burgers, aan het vestigingsklimaat voor ondernemers en aan de
aantrekkingskracht voor talentvolle bewoners en voor bezoekers.
Cultuur behoort een dragende pijler te zijn van een alomvattende visie over onze
gemeente. De discussie over cultuur is echter de afgelopen jaren nagenoeg alleen gegaan
over bezuinigingen. Bezuinigingen zonder visie. En we zijn, als gemeente, er niet aan
toegekomen om enig beleid op het terrein van kunst en cultuur te formuleren.
Wij hebben als theater drie ambities geformuleerd, waaraan we de komende jaren willen
werken. Ambities die we graag willen delen. Met onze culturele partners, de wethouder,
het college, de gemeenteraad en de inwoners.
Onze eerste ambitie: de inwoners van Leidschendam-Voorburg hebben recht op een
theaterprogramma dat van hoge kwaliteit is. Daarom blijven wij streven naar kwalitatieve
verbetering van het theateraanbod.
2 Onze tweede ambitie: Leidschendam-Voorburg heeft een saai imago. Onze activiteiten
dienen daarom bij te dragen aan een levendig imago. Cultuur, en met name ons theater,
zal meer ingezet moeten worden de levendigheid en identiteit van onze gemeente te
versterken.
Onze derde ambitie: wij menen dat alleen het aanbieden van theatervoorstellingen e.d. te
weinig is voor een theater als Ludens. Wij willen een verbindende factor in de lokale
samenleving zijn. Wij zullen daartoe activiteiten en talenten met elkaar verbinden en
verder ontwikkelen. Kortom, wij zetten in op cultureel-maatschappelijk ondernemen.
De meerwaarde van Theater Ludens is in onze cultureel-maatschappelijke betrokkenheid.
Wij voelen ons verbonden met de stad waarin wij leven en werken. Met de mensen die
onze gemeente maken tot wat ze zijn.
Ludens wil zich lokaal gaan ontwikkelen. Na de afgelopen bezuinigingen, waarbij het
culturele veld gedecimeerd is achtergebleven, zijn er veel instellingen en organisaties die
zoeken naar een manier om hun bezoekers een plek te bieden. Veel organisaties bestaan
nog maar zien de toekomst somber in. Hun expertise willen wij benutten om van Theater
Ludens een ‘spin’ in het culturele web te maken. Op termijn (we denken e.e.a. medio
2018 gerealiseerd te hebben) moet Ludens gonzen van activiteiten voor de kunstzinnigen cultuurbewuste burger van deze gemeente. Ook voor kinderen, pubers en ouderen
(waar erg weinig voor georganiseerd wordt).
Niet vanuit een commerciële doelstelling (ik ben ondernemer en wil geld verdienen),
maar vanuit een maatschappelijke betrokkenheid.
Dáár zit de meerwaarde van Theater Ludens: niet alleen cultureel ondernemen, maar
vooral maatschappelijk ondernemen.
Het profiel van Theater Ludens
Theater Ludens is een lokaal theater met beperkte middelen en mogelijkheden en met
een beperkte zaalcapaciteit. Ondanks deze beperkingen is Ludens een gastvrij,
professioneel theater met een goede programmering en de ambitie een bepalende rol te
spelen in het cultureel –maatschappelijk veld in onze gemeente. In die zin zijn wij het
enige theater met deze ambities.
We willen kwalitatief goede programmering brengen op twee specifieke terreinen:
theater (landelijk bekende namen) en ‘lokale’ programmering (voortkomend uit de lokale
bevolking). De buitenwereld krijgt hierdoor het beeld dat Theater Ludens een spin in het
web is op het gebied van lokale cultuuruitingen.
De programmering, de genres
In ons theater willen we een programmering die aanslaat bij onze inwoners. Dat betekent
uiteraard een programmering waar behoefte aan is. Maar het is ook aan ons om een
programmering te realiseren die een uitdaging kan bieden aan die mensen die het theater
3 niet of niet vaak bezoeken. We willen onze inwoners uitdagen, prikkelen, nieuwsgierig
maken met onze programmering. Maar de horizon is natuurlijk niet oneindig. We hebben
beperkte middelen die we zo goed mogelijk moeten inzetten. Dat betekent ook keuzes
maken. Keuzes omdat de publieke belangstelling misschien niet zo groot is. Keuzes omdat
sommige producties te kostbaar zijn. Keuzes om te experimenteren om te kijken of er
behoefte aan is.
Voor onze programmering kiezen we bewust voor twee segmenten.
Theaterprogrammering en lokale programmering. De reden hiertoe is hiervoor
beschreven. Hier beschrijven we wat er onder wordt verstaan.
Theaterprogrammering
Als we kijken naar de huidige programmering dan zien we een brede programmering. Een
breedheid die we ook in de ‘oude’ theaters De Tobbe en Camuz zagen. Die brede
programmering willen we om verschillende redenen terugbrengen. Niet in de laatste
plaats uit financiële overwegingen. Maar ook om ruimte te creëren voor de ‘lokale
programmering’. Minstens zo belangrijk is dat we ook gekeken hebben naar de behoefte
en vraag van onze inwoners. Hoewel dit laatste natuurlijk altijd een momentopname is.
De komende jaren zullen we onze programmering vooral richten op de volgende genres:
•
Cabaret. Hierbij richten we ons vooral op try outs van ‘grote namen’ en op jong
talent. Ons theater en onze zaal is een uitstekende kleinkunstzaal.
•
Theaterconcert. Nederland kent een rijke traditie van (Nederlandstalige) singersongwriters en chansonniers. Er is vanuit onze bezoekers veel vraag naar en de
kwaliteit is hoogstaand. Dit genre blijft dus prominent aanwezig.
•
Jeugdtheater. De jeugd is de bezoekersgroep van de toekomst. Van belang is hen
nu al te interesseren in theater. Goed voor de ontwikkeling, goed voor onze
toekomst. Investeren in de jeugd.
•
Lunchconcerten. Veel ouderen bezoeken de lunchconcerten. En het is activiteit
die veel mensen trekt die ’s avonds de deur niet meer uitdurven. In deze
concerten willen we meer investeren, zowel in kwaliteit, als kijken naar andere
bezoekersgroepen, waarbij we ook denken aan de jeugd (via de scholen).
•
Film. Een genre waar veel vraag naar is en veel bezoekers trekt. Het is ook een
genre waarbij we willen kijken of we de films niet alleen ’s avonds programmeren
maar vaker overdag. Juist ook vanwege het feit dat veel ouderen liever niet meer
’s avonds het huis uit willen gaan.
4 Lokale programmering
Juist omdat het theater niet alleen midden in de samenleving staat, maar ook deel van
diezelfde samenleving uitmaakt, willen we in de programmering ruimte bieden aan lokale
initiatieven en activiteiten. Activiteiten die voortkomen uit de inwoners al dan niet
geëntameerd door Theater Ludens. We denken vooralsnog aan het volgende.
•
Local Heroes. Lokaal talent krijgt twee weekenden/weken om zich te laten zien.
Waarbij we ook denken aan een Voorburgse Beatnach.
•
Jeugd-vakantieprojecten waarbij Theater Ludens aanjager is maar niet financiële
risicodrager. Activiteiten i.s.m. maatschappelijke partners als Dans aan de Vliet,
Kinderatelier Juliëtte Pestel, Muziekschool Kees Sybrandij, Toneelgroep Vest,
WOEJ, Trias en anderen.
•
Voorstellingen voor ouderen waarbij Theater Ludens aanjager is maar niet
financiële risicodrager. Activiteiten i.s.m. maatschappelijke partners als
Bibliotheek a/d Vliet, musea, WOEJ, gemeente LV e.a.
•
Alle andere activiteiten die helpen Theater Ludens ‘spin in het web’ te maken van
de lokale culturele wereld (en daarbuiten), zoals Huygensfestival.
De randvoorwaarden
Investering in leefbaarheid
Een theater exploiteren kan niet zonder overheidssubsidie. Een programmering zoals
voorgesteld zal niet zichzelf kunnen bekostigen. Een theater moet gezien worden als een
cultureel goed in de gemeente, waar overheidssubsidie voor nodig is, Een gemeente die
zich verantwoordelijk voelt voor het wel en wee van zijn burgers, kan zich niet onttrekken
aan de verplichting tot ondersteuning, in welke vorm dan ook.
De te krijgen ondersteuning van de gemeente, lees vooral (structurele) subsidie, geeft
voor een groot deel de ambitie aan die het theater kan verwezenlijken. Natuurlijk
ontvangt het theater gelden uit de verkoop van tickets, baropbrengsten, sponsoring en
de verhuur. Maar dit zal nooit voldoende zijn om de exploitatie van het theater te
bekostigen.
Toch streeft Theater Ludens naar een gezonde financiële balans. Waarbij altijd het
uitgangspunt is en zal zijn, dat een positief financieel resultaat direct geïnvesteerd wordt
in het theater zelf. In de programmering of in inrichting van het theater. Hierin
onderscheidt het theater zich duidelijk van commerciële ondernemingen die nagenoeg
altijd uit zijn op winst maximalisatie.
Als we kijken naar vergelijkbare theaters in Nederland, moeten we helaas constateren dat
wij, Theater Ludens, duidelijk minder subsidie ontvangen.
5 Verhuur
De ruimte van het theater staat natuurlijk voor een deel van het jaar leeg. Maar dat is niet
uniek voor het theater. Kantoorpanden, sportclubhuizen, zelfs het pand van het
gemeentelijk apparaat, staat voor een groot deel van het jaar ‘leeg’. Geen reden voor wie
dan ook om te kiezen voor commerciële verhuur hiervan. Natuurlijk ligt er voor als een
mogelijkheid om de accommodatie aan derden te verhuren. Wel zijn er beperkingen aan
deze verhuur.
De organisatie, en zeker het horecadeel, draait voor het overgrote deel op vrijwilligers.
Verhuur zal dus mede afhangen of er voldoende vrijwilligers zijn. Daarnaast hebben we
het over een theater, en niet over een cultureel centrum. De verhuur aan derden voor
‘feesten en partijen’ mag niet de overhand krijgen. Immers het imago van ons is theater
en theateraccommodatie. Terughoudendheid dus met commerciële verhuur. Verhuur aan
derden zorgt er echter ook voor dat ‘anderen’ ons theater gaan bezoeken en misschien
daarna terugkeren naar één van onze activiteiten. Het gaat dus hier om het vinden van
een goede balans.
Samenwerking met culturele instellingen
Samenwerken met culturele instellingen uit onze gemeente is dé manier om onze plek in
de (lokale) samenleving te bestendigen en te versterken. In de programmering is hier ook
duidelijk voor gekozen. Elke (culturele) instelling is in principe een samenwerkingspartner
voor Theater Ludens.
Vrijwilligers, betaalde krachten of een mix
Theater Ludens is een theater dat voor een groot deel op vrijwilligers draait. Aangevuld
met betaalde krachten op cruciale plekken in de organisatie moet dat leiden tot
organisatorische slagkracht.
Wij hechten er waarde aan het belang van de vrijwilligers te onderstrepen. Deze
vrijwilligers zijn de drijvende kracht achter het theater. Mensen die met zich met hart en
ziel inzetten voor het theater zijn broodnodig. Komend uit de lokale samenleving zelf zijn
zij het visitekaartje naar de buitenwereld.
Helaas kan het theater niet uitsluitend door vrijwilligers gedraaid worden. Doordat veel
vrijwilligers overdag werken is hun beschikbare tijd gelimiteerd. Theater Ludens heeft
echter wel ambities! Om vier essentiële redenen zullen cruciale taken in de organisatie
geprofessionaliseerd moeten worden: uitbreiding mogelijkheden qua uren, waarborgen
van continuïteit, overbrengen van kennis en begeleiden van vrijwilligers. Zo ontstaat een
professionele organisatie die draait op een mix van betaalde en onbetaalde krachten.
6 Als we kijken naar wat nodig is voor de realisatie en continuering van een professioneel
theater en een theater met een kwalitatief goede programmering, dan zal er in ieder
geval beroepsmatige inzet op het terrein van financiën, verhuur, PR en programmering
moeten zijn. Wenselijk daarnaast is om beroepsmatige inzet te hebben op het terrein van
theatertechniek.
Namens bestuur, directie en medewerkers,
Tilly Zwartepoorte, voorzitter
Voorburg
2 juli 2014
7