Staalname bodem

Procedure CMA1/A.
Staalname v/h vaste deel v/d aarde
Joris Tallon
Coördinatie kwaliteitsborging OVAM.
14.02.2012
Representativiteit een must!
Procedure CMA1/A.1 – Het vaste deel van de aarde
Leidraad voor het uitvoeren van boringen
Leidraad voor het nemen van bodemstalen
Dwingende, richtinggevende en informatieve richtlijnen
Verantwoordelijkheden worden toegewezen aan:
● eBSD
● Uitvoerder onderzoeksverrichtingen (veldwerker)
4
Joris Tallon
14.02.2012
Keuze boortechniek
Selectie o.b.v.
● Lokale bodemopbouw
● Diepte grondwatertafel
● Gewenste te bereiken boordiepte
● Aanwezigheid van antropogene verstoringen
● Aanwezigheid van nature moeilijk doorboorbare afzettingen
● Snelheid van uitvoering
● Kostprijs
● Geschiktheid bij het bepalen van vluchtige parameters
● Vereiste type staalname mogelijk maken
 Geroerd / ongeroerd
Tabel 1: geschikte boormethodes
5
Joris Tallon
14.02.2012
6
Joris Tallon
14.02.2012
(6) een gedetailleerde beschrijving van het bodemprofiel is niet
mogelijk
(9) met aqualock systeem
(10) in cohesieve bodems en bij deelstaalname d.m.v.
steekboorsetje (al dan niet in combinatie met
methanolconservering)
(11) geen staalname voor analyse
7
Joris Tallon
14.02.2012
Keuze boortechniek:
● Zo weinig mogelijk verstoring fys/chem eigenschappen van de bodem
● Boordiameter moet toelaten voldoende representatieve staalname uit te
voeren
 Bij het aanboren van dunne bodemlagen, moet de diameter voldoende groot
worden gekozen om een minimale, representatieve hoeveelheid bodemstaal
te kunnen nemen
● Staalnametoestel uit RVS of ander chemisch inert materiaal
● Andere aspecten:
 Bereikbaarheid
 Aard van het terrein (type geologie, ophoging, verharding, …)
 Kostprijs
8
Joris Tallon
14.02.2012
Uitvoeren van boringen
Verspreiding van bodemverontreiniging moet vermeden worden
Externe contaminatie moet vermeden worden
Kruiscontaminatie moet vermeden worden
● Enkel kern mag bemonsterd worden
● Materiaal dat in contact is geweest met boorgatwand moet verwijderd
worden
Opeenvolgende uitvoeringen van minst naar meest vervuilde
zone (indien mogelijk)
Smering van draadverbindingen van steun- en voerbuizen is
verboden
Gebruik van boormodders en toeslagstoffen is verboden
9
Joris Tallon
14.02.2012
Ter hoogte van kernzones:
● Toegelaten technieken:
 Verbuisde handmatige boringen (al dan niet verloren casing)
 Steekboren
 Sonisch boren met “aqualock systeem”
 Verbuisde pulsboringen (PP-plaatsing – opvolging door eBSD vereist)
● Versmering moet vermeden worden:
 Avegaarboringen zijn niet meer toegelaten
10
Joris Tallon
14.02.2012
Beoordeling uitgevoerde boring(en)
Visuele waarnemingen
Organoleptische waarnemingen
GEEN actieve geurwaarnemingen maar passieve geur
gewaarwordingen (→ veiligheid uitvoerder)
● PID-metingen zijn objectiever (indien correct uitgevoerd) dan
geurwaarnemingen
Waarneming moeten zo volledig mogelijk worden geregistreerd
(ter plaatse)
Lithologische bepaling (voeltest)
Olie-waterpan: vaststellen puur product
Olieroodtest: vaststellen puur product
11
Joris Tallon
14.02.2012
Zuiverheid van de materialen
Al het gebruikte materiaal moet vrij zijn van contaminatie en
bodemmaterialen van (een) voorgaande boring(en)
Gebruik van reinigingsmiddelen wordt sterk aanbevolen
Voldoende naspoelen
Bij boringen in sterk verontreinigde gronden en in puur product
moet het reinigingswater worden opgevangen en correct
worden afgevoerd
12
Joris Tallon
14.02.2012
Staalname bodem
Enkelvoudige monsters – puntstalen:
● Enkel kern mag bemonsterd worden
● Materiaal in contact met boorgatwand moet verwijderd worden
● Max. interval 0,5 m
● Geen laagvermenging toegestaan
Samengestelde monsters – Mengmonsters:
● Analyse op vluchtige verbindingen VERBODEN!
● Bodemonderzoeken
 Max. 3 deelstalen
 Max. interval 0,5 m per deelstaal
 Deelstalen met ≠ verontrenigingsgraad opmengen verboden
 Uit meerdere boringen toegelaten indien onverdacht
 Deelstalen
representatief voor
deel van de bodemlaag waaruit
genomen
13
Joris Tallon
14.02.2012
Samengestelde monsters – Mengmonsters:
● Grondverzet
 Samengesteld per bodemlaag
 Samengesteld per hoop / partij uitgegraven bodem
 Deelstalen met waarneembaar ≠ verontreinigingsgraad mogen niet gemengd
worden
 Deelstalen representatief voor deel van de bodemlaag / hoop uitgegraven
bodem waaruit genomen
 Mengstalen samenstellen voor analyse op vluchtige verbindingen is
niet toegestaan!
14
Joris Tallon
14.02.2012
Samenstellen van mengmonsters
Mengen – Homogeniseren (facultatief)
● Enkel indien reduceer- of verdeelstap noodzakelijk is
● Aggregaten losmaken
● Buitenzijde ophopen naar midden – afplatten – herhalen
● of
● Van hoop naar hoop scheppen
Reduceren monsterhoeveelheid – verdelen (facultatief)
● Statische spleetverdeler
● Kwateren
15
Joris Tallon
14.02.2012
Staalname i.f.v. analyse op vluchtige verbindingen
Toegelaten technieken zie tabel 1 → ongeroerde staalname
Recipiënten onmiddellijk afsluiten – geen “head space”
Toepassing edelmanboor enkel toegestaan in cohesieve
bodems (in combinatie met steeksetje – al dan niet met
methanolconservering)
Deelstaalname mag enkel in labo – behalve toepassing
steeksetje (daar waar dit lithologisch gezien mogelijk is!)
Stalen mogen niet worden open gespreid op folie, etc
(vervluchtiging moet vermeden worden)
Tijdstip tussen aanboren en bemonsteren tot een STRIKT
minimum te beperken
Mengstalen zijn VERBODEN!
16
Joris Tallon
14.02.2012
Staalname voor analyse op vluchtige verbindingen
d.m.v.
Steekbusmonsternameset
17
Joris Tallon
14.02.2012
18
Joris Tallon
14.02.2012
Wat wordt verstaan onder vluchtige verbindingen?
Stoffen opgenomen in procedure CMA3/E – oplosmiddelen
specifiek
● Monocyclische aromatische en gehalogeneerde verbindingen met
kookpunten gaande van -30 °C tot 218 °C
 VOCl's (incl. VC)
 BTEX
 Styreen
 Hexaan / Heptaan / Octaan
 MTBE
 Chloorbenzenen
19
Joris Tallon
14.02.2012
Indicatieve Screening
Ter bepaling van de mogelijke aanwezigheid van puur product
● Minerale olie
● Vluchtige verbindingen
 BTEX
 VOCl's
Ter bepaling en selectie van staalname-intervallen
● Zakjes-methode met PID-meter
● Screening o.b.v. Sudanrood of Olierood
 Opgelet poeder → verwaaiing
 Poeder = TOXISCH!
● Olie-op-water test met oliedetectiepan
20
Joris Tallon
14.02.2012
Staalname in weinig tot niet cohesieve bodems
Steekapparaat met monsterbuis
21
Joris Tallon
14.02.2012
Opleiding staalname Bodem cfr. Procedure CMA1/A.1
Ingericht door VITO i.s.m. OVAM
Locatie – Gebouw TAP Boeretang 282, 2400 Mol
Data: 22, 27 en 29 maart 2012 (1 dag)
Electronisch inschrijven tot 12 maart 2012
www.vito.be/evenementen
Aantal deelnemers beperkt tot 20 per opleidingsdag
22
Joris Tallon
14.02.2012
Inhoudelijk:
● Theoretisch gedeelte (VM)
 Inleiding: doelstelling en opzet
 Staalname bodem Do's & Don'ts
 Staalname bodem: principes keuze boormethode – plaatsing boringen
 Staalname bodem: basisrichtlijnen, afwerking boorgat & site, rapportering
● Praktijk gedeelte (NM)
 Bodemstaalname voor analyse op vluchtige verbindingen
 Profielbeschrijving
 Toepassing PID-metingen, olierood en olie-op-watertest
 Plaatsing liners en substaalname
 grouting
23
Joris Tallon
14.02.2012
Bedankt voor uw aandacht
Zijn er nog vragen?