Mitochondriën, de weg naar gezondheid

Mitochondriën, de weg naar gezondheid
Wat chronische patiënten meemaken
Stel u heeft onverklaarde vermoeidheid of pijn, brainfog, concentratieverlies, astmatische klachten of
allergieën. Misschien is uw diagnose ziekte van Lyme, chronische vermoeidheid, burnout of
fibromyalgie of heeft u een ‘onbegrepen probleem’. De kans is dan groot dat reguliere onderzoeken
niets opleverden en dat u van verschillende medische specialisten te horen hebt gekregen dat u de
rest van uw leven medicijnen moet slikken en ‘met de klachten moet leren leven’. Medicijnen zijn
symptoomonderdrukkers en herstellen uw gezondheid niet. Integendeel, langdurig medicijngebruik
leidt tot gezondheidsverslechtering.
Het kan zijn dat u in het alternatieve circuit hebt gezocht naar een oplossing. Veel alternatieve
behandelaars geven voedingsadviezen, adviseren supplementen en ondersteunen met apparaten het
immuunsysteem en misschien heeft u daar baat bij gehad.
Misschien heeft u meerdere behandelaars ‘geprobeerd’, maar heeft die aanpak niet geholpen.
Mitochondriëngeneeskunde heeft dan voor u mogelijk een
oplossing.
Mitochondriëngeneeskunde: een nieuw paradigma
Nieuwe inzichten in de werking van mitochondriën, minuscuul
kleine
celonderdeeltjes,
bieden
nieuwe
mogelijkheden.
Mitochondriëngeneeskunde is de specialisatie die zich hiermee
bezig houdt. Het is een holistische aanpak gericht op
gezondheidsherstel in plaats van symptoomonderdrukking. Niet het
DNA, neurotransmitters of ‘stress’ blijken de basis van
gezondheidsproblemen te zijn, maar de combinatie van alle omgevings-, genetische en epigenetische
factoren.
Mitochondriëngeneeskunde verklaart klachten en ziektes op basis van kennis en inzicht van de
moderne biochemie van cel- en mitochondriënstofwisseling, kan mitochondriale verstoringen en
belastingen met nieuwe laboratoriumbiomarkers vaststellen, en door gerichte adviezen,
behandelingen en supplementen werken aan gezondheidsherstel.
In dit artikel wordt in het kort ingegaan op de mitochondriën, hun stofwisseling, de belangrijke rol
van de NO-ONOO nitrosatieve stress, de gevolgen van verstoringen en de toepassing van
mitochondriëngeneeskunde in de praktijk.
Geen radertje van ons gezondheidssysteem is overbodig
Mitochondriën bepalen onze gezondheid. Mitochondriën zijn belangrijk bij onder meer de
geprogrammeerde celdood, regulering
van de celstofwisseling, hormoon-, eiwit
en neurotransmitterproductie, ontgifting
en het ontstaan van kanker. Ze komen in
bijna alle cellen voor.
In mitochondriën worden eiwitten en
hormonen
gemaakt
en
vinden
stofwisselingsreacties
plaats
waarbij
grondstoffen ontstaan en celenergie in de
vorm van ATP wordt gemaakt.
Alle
organen en weefsels hebben ATP nodig
om te functioneren: spiercellen om aan te spannen, kliercellen om hormonen te maken, zenuwen om
informatie voort te geleiden en organen om neurotransmitters en enzymen te maken. Voor al die
biochemische reacties zijn verschillende grondstoffen nodig. Allemaal zijn ze belangrijk. Net zoals
ieder radertje uit een machine onmisbaar is voor een perfecte werking, zo zijn ook alle
voedingsbouwstenen onmisbaar voor ATP productie en een optimale gezondheid.
Ziektes ontstaan door energiegebrek
Bij mitochondriale verstoringen wordt minder ATP gemaakt, het is een energiecrisis voor het weefsel
waarin het optreedt en er ontstaan functiestoringen, klachten en ziektes.
Energiegebrek veroorzaakt overal in het lichaam crisis
De meest uiteenlopende klachten en aandoeningen waaronder chronische vermoeidheid,
fibromyalgie, de ziekte van Parkinson, ALS, MS, tinnitus, schizofrenie, autisme, het
siliconenimplantatiesyndroom, chronische verloop van infectieziekten waaronder de ziekte van
Lyme, chemische overgevoeligheid, schildklierproblemen, angst- en concentratiestoornissen,
diabetes, maagdarmverstoringen, voedingsallergie en kanker ontstaan door ATP tekort.
Klachten leiden af van de oorzaak
Als patiënten bij de dokter of een andere behandelaar komen, wordt meestal naar de klacht gekeken
en niet naar de oorzaak. Omdat alleen de symptomen worden beoordeeld en behandeld verergert
het gezondheidsprobleem. Door gebrek aan inzicht in de achterliggende biochemische processen
worden verlegenheidsdiagnoses en verklaringen gegeven waarvan psychosomatisch, stress, de
overgang , ‘genetische aanleg’, ‘het zit in de familie’ en ‘ouder worden’ enkele voorbeelden zijn.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
Medicijnen onderdrukken symptomen en verergeren het probleem
Mensen worden zonder zinvol antwoord op hun
gezondheidsvraag naar huis gestuurd. Ze zijn niet
goed onderzocht en worden niet serieus genomen.
Psychologische en psychiatrische behandel- en
begeleidingstrajecten waarmee men ‘leert
omgaan’ met de klachten terwijl er een
aantoonbaar lichamelijk probleem is, kan mensen
tot wanhoop brengen. Medicijnen waaronder
maagzuurremmers, slaapmiddelen, pijnstillers,
antidepressiva en antihistaminica verminderen de
symptomen
maar
versterken
de
gezondheidsontsporing.
Mitochondriëngeneeskunde is gericht op herstel van gezondheid
De mitochondriën geneeskunde waarover ik al in de eerste editie van Het
CelHerstelConcept in 2009 schreef, brengt op basis van de nieuwste
biochemische, genetische en epigenetische inzichten veelbelovende onderzoeken behandelingsmogelijkheden voor tot nu toe onbegrepen en onbehandelbare
aandoeningen.
Verschillende factoren beïnvloeden de mitochondriëngezondheid
Steeds opnieuw worden methodes, inzichten en onderzoekstechnieken als ‘de
oplossing’ voor gezondheidsproblemen aangedragen maar er bestaat geen
heilige graal. Ieders gezondheid bestaat uit epigenetische en genetische factoren en die mix is voor
iedereen verschillend. Het oplossen van een gezondheidsprobleem is een puzzel met vele stukjes.
Het onderstaande schema geeft een overzicht van de factoren die een rol spelen.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
Wat zijn mitochondriën?
Mitochondriën worden wel gezien als zelfstandige bacteriën die miljoenen jaren geleden in andere
cellen zijn gaan leven. Zo is een symbiose ontstaan, een samenlevingsvorm met voordelen voor
beide. De celsymbiosetherapie, een op laboratoriumonderzoek gebaseerd onderzoek- en therapie
concept dat door de Duitse arts dr. Heinrich Kremer is ontwikkeld, ontleent haar naam aan deze
hypothese. Mitochondriën hebben hun eigen erfelijk materiaal, het mitochondriale DNA.
Gezondheid is zo sterk als de zwakste schakel
In ons lichaam vinden talloze biochemische
reactieketens plaats, reactiecascades waarbij meerdere
stoffen ontstaan als tussenstap van een andere cascade
of als eindproduct. Als een stap door gebrek aan een
grondstof niet plaatsvindt, wordt de cascade
onderbroken en stopt de reactie. Reactiecascades
worden onderbroken door verschillende factoren
waaronder
een
voedingsbouwsteentekort
of
beschadiging.
Ook
medicijnen
zoals
statines
onderbreken biochemische kettingreacties.
Statines veroorzaken mitochondriale verstoringen
Statines onderbreken de biochemische reactieketen waarbij cholesterol wordt gevormd. Tevens
wordt de Q10 stofwisseling onderbroken. Q10 is essentieel voor de mitochondriënfunctie. Statines
veroorzaken zo een mitochondriopathie, een mitochondriënfunctieprobleem. De spierpijnen en
spierafbraak die onder meer als bijwerkingen in de bijsluiter worden genoemd zijn de werking van
statines en geen bijwerking.
De vergoelijkende benaming ‘bijwerking’ geeft de indruk dat het een minder sterk en onschadelijk
effect is. Het feit dat twee keer zoveel medicijnen worden voorgeschreven tegen bijwerkingen dan
tegen de oorspronkelijke klacht bewijst het tegendeel.
Mitochondriënschade door oxidatieve belasting
Vrije radicalen zijn essentieel voor het goed functioneren van onze biochemie en ons
immuunsysteem maar beschadigen onze cellen en voedingsbouwstenen als er teveel van zijn. Er zijn
daarom systemen in ons lichaam die vrije radicalen neutraliseren voordat ze schade aanrichten, de
antioxidatieve systemen. Maar bij teveel vrije radicalen of een
verzwakt antioxidatief systeem kunnen ze niet afdoende worden
geneutraliseerd. Moleculen van celwanden, enzymen, aminozuren,
vitamines en ons erfelijk materiaal raken beschadigd en onbruikbaar of
veranderen zelf in een vrije radicaal. Bij vrije zuurstofradicalen spreken
we van oxidatieve stress en bij stikstof vrije radicalen van nitrosatieve
stress.
Nitrosatieve stress door NO-ONOO cyclus
In zijn in 2007 verschenen boek ‘Unexplained Illnesses’, onverklaarde
ziektes, beschrijft dr. Martin L. Pall de invloed van stikstof vrije
radicalen op gezondheid en het zichzelf in stand houdende
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
stikstofproducerende mechanisme. Hij noemt dit de NO-ONOO cyclus. De NO-ONOO cyclus is een
zichzelf in standhoudende cascade van biochemische reacties waarbij stikstof vrije radicalen
vrijkomen.
Dr. Pall heeft aangetoond dat de NO-ONOO cyclus multisysteem aandoeningen zoals chronisch
vermoeidheidssyndroom (ME), multipele chemische gevoeligheid (CFS), fibromyalgie en het
posttraumatische stresssyndroom (PTSS) veroorzaakt.
Hij beschrijft vijfendertig verschillende mechanismen die met elkaar in wisselwerking staan en de
vicieuze nitrosatieve cirkel in stand houden.
Gevolgen van nitrosatieve stress en het ontstaan van de NO-ONOO cyclus
Nitrosatieve stress begint met het onschadelijke, zelfs bijzonder nuttige NO molecuul. Het kleine
molecuul is essentieel voor tal van belangrijke reguleringen en functies in ons lichaam. Als er meer
zijn dan door onze antioxidatieve systemen geneutraliseerd kunnen worden, is dat ‘nitrosatieve
stress’ en die veroorzaakt onder meer onderstaande problemen.









Vermindering ATP productie door het remmen van enzymen in de mitochondriën. Er is
minder energie beschikbaar voor cellen. Vooral cellen met een grote energiebehoefte
functioneren slechter, de immuunsysteemcellen, spieren, hartspier en zenuwcellen.
De glutamaatreceptor wordt gevoeliger door ATP tekort. Glutamaat is een belangrijke
boodschapperstof in de hersenen. Als de gevoeligheid voor glutamaat toeneemt, de deur
staat als het ware wijder open, is er een sterkere reactie. Het kan worden ervaren als onrust,
concentratieverlies e.d. De gevoeligheid voor E621 wordt ook sterker. Bij langer durende
overgevoeligheid kan het leiden tot het afsterven van zenuwcellen.
Aminozuren, vetten en eiwitten kunnen niet goed worden verwerkt
Vermindering van de ontgiftingscapaciteit door enzymbeschadiging. Het leidt tot opstapeling
van toxines in het lichaam.
Verhoging
van
de
cholesterolspiegel. Het enzym 7alfa
hydroxylase dat cholesterol omzet
in galzuur is door de nitrosatieve
stress geblokkeerd. NB. Statines
voorschrijven is dan niet verstandig!
Verstoring
van
de
steroïdehormonen
aanmaak
waaronder
testosteron,
corticosteroïden en oestrogeen.
Vitamine B12 tekort. Vitamine B12
is een NO vrije radicalenvanger die
veel verbruikt wordt bij teveel NO
vrije radicalen.
Teveel homocysteine. Homocysteine wordt in een biochemische ketenreactie met vitamine
B12 verwerkt. Bij te weinig vitamine B12 wordt homocysteine onvoldoende verwerkt. Het
geldt als een risicofactor voor hart- en vaataandoeningen.
Nitrosatieve stress activeert ontstekingsstimulerende enzymen (COX enzymen, enzymen
voor de aanmaak van prostaglandines) en er ontstaat een vicieuze cirkel. Ontstekingscellen
maken zuurstofradicalen, hierdoor wordt de aanmaak van NO gestimuleerd, er zijn meer NO
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau







radicalen. Er ontstaan aseptische, niet bacteriële, ontstekingen van met name gewrichten,
rug en huid.
Verhoogde histamine productie. Histamine heeft een NO stimulerende werking. Het is een
belangrijke boodschapperstof maar veroorzaakt klachten als er teveel van is. Onder meer
hoofdpijn, migraine, astma, vocht vasthouden, overtollig maagzuur en hartkloppingen
kunnen door dit stofje ontstaan. Histamine verzwakt de bloed-hersenbarrière.
Aminozuren reageren met de stikstof en er ontstaan kankerverwekkende verbindingen.
Nitrosatieve stress vergroot de kans op het krijgen van kanker.
NO reageert met ijzerhoudende enzymen en beïnvloedt zo de schildklier- en de
hemoglobinestofwisseling.
Uit NO en superoxide ontstaat in een reactie met
Serotonine is stemmingsbepalend,
een vrije zuurstof radicaal het veel agressievere
werkt
ontspannend,
positief
en
peroxinitriet, ONOO.
pijndempend.
o Het veroorzaakt een nog sterkere ATP
Het veroorzaakt een doorbloedingsvermindering,
vermindering in de longen en nieren en
o beschadigt
onder
meer
de
ontgiftingsenzymen, mitochondriaal DNA een doorbloedingsverbetering-bloedvatverwijding in de skeletspieren. Het
en vitamine C en enkele aminozuren
stimuleert de darmperistaltiek en
o beschadigt onder meer de aminozuren
bloedstolling.
tryptofaan en thyroxine hetgeen de
neurotransmitteren Melatonine is bepalend voor het slaaphormoonstofwisseling
verstoord waakritme en stimuleert de slaap. Het is
tevens een vrije radicaalvanger
waaronder de serotonine en melatonine
productie
ONOO, peroxinitriet vermindert adrenaline, noradrenaline en dopamine productie.
Adrenaline en noradrenaline zijn boodschapperstoffen van het sympathische zenuwstelsel
en verhogen de hartfrequentie en bloeddruk. Dopamine reguleert de doorbloeding van de
inwendige organen, vooral de nieren, en coördinatie en spierspanning. Dopamine is
essentieel voor het maken van vloeiende bewegingen.
ONOO verstoort de schildklierhormoon- en de melatonine aanmaak door beschadiging van
het als grondstof dienende aminozuur thyroxine.
ONOO leidt tot een versterkte aanmaak van ontsteking veroorzakende boodschapperstoffen,
cytokines, die ook de NO aanmaak stimuleren, zo wordt de NO-ONOO cyclus verder
aangezwengeld.
Symptomen bij hyperactieve kinderen
Nitrosatieve
stress
verstoort
de
mitochondriëngezondheid op meerdere manieren.
De hierdoor veroorzaakte symptomen zijn zo
verschillend dat zonder kennis van de biochemie de
gemeenschappelijke oorzaak niet begrepen kan
worden. Het onderstaande onderzoek uit een artikel
van dr. Bodo Kuklinski beschrijft de vele symptomen
bij kinderen met de diagnose ADD en ADHD. Het
geeft duidelijk aan dat er meer aan de hand is dan
‘een hyperactiviteit’ die met medicijnen moet
worden onderdrukt.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
Bij een onderzoek bij 125 kinderen met ADD en ADHD die mogelijk Ritalin voorgeschreven zouden
krijgen werden de volgende symptomen gevonden: vermoeid wakker worden, onrustig slapen,
gebrek aan eetlust, rug- en gewrichtsklachten, hartritmestoringen, zweetaanvallen, nachtmerries en
angstaanvallen, spierkramp, snurken en apneu, lichtgevoelig- en geluidgevoeligheid, hoofdpijn,
migraine, duizeligheidsaanvallen, gelatenheid, oogpijn bij oogbewegingen, verminderde spierkracht
en uithoudingsvermogen, voedingsintoleranties, chronische vermoeidheid, chronische neusholte
ontsteking.
Dr. Bodo Kuklinski, specialist op het gebied van nitrosatieve stress en mitochondriëngeneeskunde,
vindt het bij een dergelijk symptomencomplex onverantwoord om een symptoom te kiezen en dat
met medicijnen te onderdrukken. Hij is van mening dat het nitrosatieve stressymptomen zijn.
Koolhydraatgereduceerd, hypoglycemisch eten, rugtraining in verband met nekinstabiliteit en
multivitaminen drank verbeterden bij 50% van de kinderen doorslaapproblemen, migraine en
hoofdpijn, uitgeputheid na schooltijd, neurodermitis, astma, allergieën en concentratiezwakte.
Dit onderzoek bewijst dat voordat met zware psychofarmaceutische medicijnen gedrag wordt
gemanipuleerd eerst gekeken moet worden naar andere factoren. De mitochondriën geneeskunde
biedt hiertoe uitstekende mogelijkheden.
Samenvatting en conclusie over de theorie
Uit bovenstaande blijkt dat veel chronische en vaak onbegrepen klachten door een mitochondriën
storing kunnen ontstaan. Een erg belangrijke oorzaak van de mitochondriale verstoring is
nitrosatieve stress.
Omdat veel factoren een rol spelen is een gedegen onderzoek essentieel om er achter te komen wat
gedaan moet worden om de NO-ONOO cyclus te doorbreken en de mitochondriënverstoring op te
heffen. In eerste instantie moet op de volgende vragen moet een antwoord komen:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Is er mitochondriale functiestoring?
Is sprake van nitrosatieve stress?
Zijn beschadigingen opgetreden door nitrosatieve stress?
Zijn er tekorten van voedingsbouwstenen voor de mitochondriale stofwisseling?
Zijn er toxische of zware metalenbelastingen die de mitochondriale stofwisseling verstoren?
Zijn er andere factoren zoals psycho-emotionele stress, instabiele nek na een
whiplashtrauma, chronische ontsteking na een hersenschudding- of kneuzing,
voedingsallergie.
Op basis van de gevonden informatie kan een individueel plan van aanpak worden gemaakt. Als na
een evaluatie onvoldoende resultaat wordt behaald is aanvullend onderzoek nodig om voldoende
maatregelen te kunnen nemen om de NO-ONOO cyclus te doorbreken. Onderzoek naar beschadigde
enzymen, neurotransmitters, hormonen, de bloed-hersenbarrière en DNA kan dan worden gedaan.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
De aanpak bij chronische klachten
Als de klachten in stand worden gehouden door de NO-ONOO cyclus is een stapsgewijze aanpak
waarbij rekening wordt gehouden met zoveel mogelijk factoren essentieel voor gezondheidsherstel.
Een gedegen aanpak bestaat uit de volgende stappen.
1.
2.
3.
4.
Anamnese
Laboratoriumonderzoek
Plan van aanpak
Evaluatie
Anamnese
De anamnese is het eerste gesprek waarin het verloop van de gezondheid en de huidige klachten
uitvoerig worden besproken. Vaak wordt dit gedaan met een vragenlijst als leidraad. De anamnese
levert inzicht in de klachten en de ziektegeschiedenis. Een mitochondriale verstoring ontstaat
bijvoorbeeld vaak in de kindertijd. Onder meer eczeem, koemelkallergie en astmatische klachten als
kleuter duiden op mitochondriale problemen. Het gebruik van antibiotica of de corticosteroïden
bevattende ‘astmapufjes’ werken deze in de hand. Een ongeluk kan eveneens het ontstaan van een
mitochondriale verstoring door nitrosatieve stress verklaren zoals door dr. Bodo Kuklinski is
beschreven.
Vroeger doorgemaakte ziektes zoals de ziekte van Pfeiffer, wondroos of steenpuisten kunnen de
trigger zijn van een gezondheidsontsporing. Bij een tekenbeet moet de mogelijkheid van de ziekte
van Lyme worden overwogen. Indien hiertoe aanleiding is, kan onderzocht worden of het
immuunsysteem leidt onder een acute of chronische borreliose. Op basis van het intake gesprek
kunnen de eerste conclusies worden getrokken en adviezen gegeven. De uit de anamnese verkregen
informatie bepaalt mede de keus van het aanvullende laboratoriumonderzoek.
Laboratoriumonderzoek
Om functiestoringen en orgaanziektes uit te sluiten is een
algemeen onderzoek belangrijk. De mitochondriënstofwisseling
wordt door veel factoren beïnvloed, daarom is het meten van een
breed scala aan biomarkers zinvol. Er moet worden gekeken naar
de aanwezigheid van chronische ontstekingen, tekorten van
essentiële grondstoffen voor de biochemische cascades,
beschadiging van moleculen door vrije radicalen en tekorten van
bouwstoffen voor celmembranen en de ontgiftings- en
antioxidatieve capaciteit. Afhankelijk van de situatie kunnen zware
metalen- en chemische stoffenbelasting, ontremming van het
immuunsysteem, voedingsallergie, neurotransmitters, hormonen
en genen aanvullend worden onderzocht.
Er wordt geprobeerd om met zo weinig mogelijk onderzoek de
essentie van de verstoring te vinden en een op objectieve gegevens
gebaseerd behandelplan te maken. Als de gedane onderzoeken
geen uitsluitsel geven of als de behandelresultaten tegenvallen is het noodzakelijk om uitgebreider te
onderzoeken. Soms wordt herstel door een enkel zwaar metaal, elektromagnetische of chemische
belasting, wortelkanaal- of onontdekte laaggradige ontsteking of voedingsallergie geblokkeerd,
factoren die alleen door gericht onderzoek en een goede anamnese worden ontdekt.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
Plan van aanpak
Het plan van aanpak besteedt aandacht aan alle punten die in het bovenstaande schema zijn
genoemd. De zwakste schakel in een plan van aanpak is vaak de persoon zelf.
Levensstijlveranderingen moeten worden doorgevoerd, supplementen tijdig en consequent
ingenomen, het lievelingsvoedsel gestreept uit het voedingsplan en er moet worden gewerkt aan
ontzuring en ontgifting. Sporten en fitnessen kan beter worden vervangen door wandelen of fietsen
en het doen van dagelijkse ontspanningsoefeningen in de vorm van yoga, meditatie of autogene
training ondersteunt het geheel.
Juist als je cellen te weinig energie maken en je moe bent, pijn ervaart en naar neerslachtigheid neigt
is dat een enorme opgave. Toch bepaalt de inpassing van de adviezen voor een belangrijk deel het
resultaat.
Evaluatie
Na een aantal weken worden resultaten geëvalueerd. Subjectief worden de klachten opnieuw
beoordeeld en enkele laboratoriumwaardes kunnen worden gecontroleerd. Als de resultaten
tegenvallen moet het plan worden uitgebreid en aangepast, eventueel met aanvullend onderzoek.
Toelichting bij de wetenschappelijke basis van de mitochondriën geneeskunde
De mitochondriëngeneeskunde groeit snel. Van steeds meer gezondheidsproblemen wordt vastgesteld dat de
kern ligt bij een verstoorde mitochondriënfunctie. Op 1 september 2016 zijn al meer dan 50.000
wetenschappelijke artikelen gepubliceerd en dat aantal groeit snel.
Voor dit artikel heb ik onder meer de volgende bronnen geraadpleegd.
Heidstra, R., 2015. Het CelHerstelConcept. derde editie red. Enschede: Quasar Publications.
Kersten, D. m. W., sd Die wahre Ursachen chronischer Krankheiten. [Online]
Available at: http://www.dr-kersten.com/downloads/10-ursachen-chron-zivilsationerkrankungen.pdf
Kremer, D. H., 2006. Die stille revolution der Krens- und AIDSMEDIZin. 6e red. sl:Ehlers verlag Gmbh,
Wolfratshausen.
Kuklinski, D. B., sd Gluthation transferasen unbd krankheit. [Online]
Available at: http://www.dr-kuklinski.info/publikationen/glutathion.pdf
Kuklinski, D. m. B., sd http://www.dr-kuklinski.info/publikationen/nitrosativer-stress_2.pdf. [Online]
Available at: http://www.dr-kuklinski.info/publikationen/nitrosativer-stress_2.pdf
Kuklinski, D. m. B., sd Nitrosativer Stress 1. [Online]
Available at: http://www.dr-kuklinski.info/publikationen/nitrosativer-stress_1.pdf
Meyer, R., 2015. Chronisch gesund, Erfahrungen einer Gesundheitspraxis. Pirmasens: sn
Pall, D. M. L., sd The NO/ONOO-Cycle, a New Disease Paradigm. [Online]
Available at: https://www.youtube.com/watch?v=6A7r1gemjto
Rees, e. a., 2005. A prospective audit of food intolerance among migraine patients in primary care clinical
practice. Headache Care, pp. 11-14.
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau
©R.Heidstra
[email protected]
053 475 0234
Hörster Strasse
48599 Gronau