COPD - Gezondheidscentrum Diemen Zuid

Chronic Obstructive Pulmonary Disease, COPD:
Introductie
Uw longen zijn het mooiste orgaan van uw lichaam. Uw longen stellen u in staat om uit de
ons omgevende lucht zuurstof (O2) op te nemen en om koolzuur (CO2) weer uit te ademen. In
de lucht om ons heen zit 21% zuurstof. Door simpelweg te ademen kunnen we ons bloed
voorzien van zuurstof.
Bloed mag natuurlijk niet rechtstreeks aan de lucht worden blootgesteld, want dan gaat het
stollen. Er moet een heel dun cellaagje blijven tussen bloed en lucht. De longen bevatten
daarom oneindig veel piepkleine longblaasjes waarvan de inhoud lucht is en waar omheen in
heel fijne bloedvaatjes zuurstofarm bloed stroomt. Via een ingenieus uitwisselingssysteem
wordt het bloed van zuurstof voorzien.
Bij patiënten met COPD zijn de luchtwegen en vaak ook de longblaasjes beschadigd. De
schade aan de luchtwegen kan worden gemeten met een eenvoudige longfunctie test. Bij deze
longfunctietest wordt de luchtstroom gemeten die u met een maximale inspanning kunt
uitblazen. Hierbij meten we de hoeveelheid lucht die u, na diep inademen, in 1 seconde kunt
uitblazen.(Fev1)
Jonge mensen die geen vernauwing van de luchtwegen hebben, kunnen minimaal 80% van de
lucht die ze inademen, in 1 seconde uitblazen. Bij een luchtwegvernauwing lukt dat niet meer
en doet u er langer over om dat uit te blazen.
Afbeelding 1:
1: Luchtpijp 2: pulmonale 3: longader 4:
Alveolaire kanaal 5: Alveoli 6: Cardiac
inkeping 7: Bronchioli 8: Tertiaire bronchiën 9:
Secundaire bronchiën 10: Primaire bronchiën
11:Strottenhoofd
Oorzaken:
voor de oorzaak van COPD zijn een aantal risicofactoren te noemen. Ze zijn te verdelen in
omgevingsfactoren en erfelijke factoren.
Voor de omgevingsfactoren:
roken van sigaretten (de belangrijkste factor).
passief roken van sigaretten,
luchtvervuiling,
beroeps gebonden factoren,
frequente luchtweginfecties
Voor de erfelijke factoren geldt dat patiënten vaak een verhoogde gevoeligheid voor de
luchtwegen hebben (verhoogde bronchiale hyperreactiviteit), of dat ze man zijn. COPD komt
ook vaker voor bij 'blanke' patiënten. Een heel zeldzame oorzaak is een tekort aan het enzym
α1 -antitrypsine.
www.gzcdiemenzuid.nl
Klachten:
Typerend voor COPD zijn veel en moeilijk hoesten en slijm opgeven. Veel mensen schamen
zich daarvoor. Ook heeft u een piepende ademhaling en wordt u snel benauwd bij inspanning.
Patiënten met COPD hebben vaak luchtweginfecties, die bovendien relatief langer duren. Dit
kan grote beperkingen opleveren, thuis en op het werk.
Inademen gaat meestal wel, maar vooral uitademen
levert het grootste probleem op. Als u zich inspant gaat u
sneller ademen. De ademhaling wordt kort en
oppervlakkig. Hierdoor gaan de zogenaamde
hulpademhalingsspieren meedoen om toch voldoende
zuurstof binnen te krijgen. Ademen kost dan echter veel
energie en u wordt snel benauwd. Bij beginnend COPD
merkt u dat tijdens zwaardere lichamelijke inspanning
zoals fietsen tegen de wind in of hard lopen. Als COPD
verergert, wordt u al benauwd bij traplopen of stevig
wandelen.
Symptomen:
kortademigheid
hoesten
piepen
sputumproductie
herhaaldelijke infecties
De systemische gevolgen die ontstaan zijn: De-conditionering, spierzwakte, gewichtsverlies
en ondervoeding. De fysieke activiteit in het dagelijks leven is significant verminderd
vergeleken met die van gezonde ouderen. Bovendien komen psychosociale problemen voor,
zoals depressie, angst en sociaal isolement.
Deze factoren dragen allemaal bij tot de gezondheidstoestand van de patiënten en vormen
belangrijke aangrijpingspunten voor de behandeling. De aangeboden fysiotherapie is meestal
gestoeld op een probleemoplossende aanpak en maakt deel uit van een multidisciplinaire
behandeling.
www.gzcdiemenzuid.nl
GOLD stadia COPD
Er worden 4 stadia van COPD onderscheiden. Deze classificatie is een wereldwijd initiatief
voor "Chronic Obstructive Lung Disease" (chronische obstructieve longziekten), goedgekeurd
door de Wereldgezondheidsorganisatie en het Amerikaanse National Heart, Lung and Blood
Institute. Deze word vastgesteld door uw longarts.
De vier GOLD stadia van COPD zijn:
GOLD I
In dit stadium is er sprake van een lichte beperking van de
licht COPD
luchtstroom, maar patiënten zijn zich niet altijd bewust dat hun
longfunctie abnormaal is.
GOLD II
In dit stadium veroorzaakt de beperking van de luchtstroom klachten
matig ernstig COPD als hoesten, slijm opgeven en kortademigheid bij inspanning.
Patiënten komen gewoonlijk in dit stadium vragen om een medische
behandeling.
GOLD III
In dit stadium is de beperking van de luchtstroom verder verminderd.
ernstig COPD
Patiënten klagen over toegenomen benauwdheid, vermoeidheid,
beperkingen in dagelijkse activiteiten en herhaalde verergeringen die
allen een uitwerking hebben op de kwaliteit van leven.
GOLD IV
Dit stadium wordt gekenmerkt door een zeer ernstige vermindering
zeer ernstig COPD
van de luchtstroom, zo ernstig dat de beperking ook invloed heeft op
hart en vaten. Soms is dagelijks toedienen van extra zuurstof
noodzakelijk. De klachten zijn zo ernstig geworden dat tijdelijke
verslechteringen levensbedreigend kunnen zijn.
Behandeling fysiotherapie
In overleg met de patiënt worden de individuele behandeldoelstellingen geformuleerd en een
behandelplan opgesteld. Het algemene doel van de behandeling is het aanpakken van de
gestoorde lichaamsfuncties van de patiënt en verbeteren van de activiteiten en de participatie
om op die manier de kwaliteit van leven te doen toenemen.
Hierbij komen het verbeteren van het inspanningsvermogen en het verbeteren van de
verminderde fysieke activiteiten aan bod. Ook is er aandacht voor de gestoorde
mucusklaring. De behandeling hiervoor is het trainen van buikspieren, waardoor de
uitademing beter kan worden uitgevoerd.
Het derde aspect van de behandeling betreft de educatie en het zelfmanagement van de
patiënt. Deze zijn gericht op de educatie van de patiënt om de therapietrouw en het
zelfmanagement te verbeteren. Het moet een integraal onderdeel vormen van de
fysiotherapeutische behandeling bij COPD.
www.gzcdiemenzuid.nl
Het aansporen tot fysieke activiteit in de loop van het trainingsprogramma is belangrijk. De
fysiotherapeut bied de therapievormen aan die de inspanningscapaciteit en de mucusklaring
verbeteren. Maar er word ook gekeken om een actievere levensstijl te ontwikkelen. Dit gaat in
samenwerking met de fysiotherapeut.
Adviezen:
Stoppen met roken is een noodzaak.
Verkoudheid en griep kunnen de klachten van de COPD verergeren. Signalen hiervan
zoals vermoeidheid/ temperatuursverhoging/ minder eetlust/ verandering van kleur van het
opgehoeste slijm, moet u serieus nemen.
Door gedoseerde inspanning houdt u de longen in actie en onderhoud u uw conditie en
spierkracht.
COPD heeft grote gevolgen voor u en uw omgeving. Bespreek daarom de problemen rond
COPD met uw partner, uw huisgenoten, uw vrienden, uw collega’s of een hulpverlener
Let op uw eetpatroon. Op de site van het astma fonds staat bij ' voeding bij COPD ' veel
informatie hierover.
Ga 1 maal per jaar naar de apotheek om uw 'inhalatie techniek' door te nemen
Door middel van ontspanningstechnieken kunt u zich ontspannen, neem deze door met uw
fysiotherapeut.
Literatuur:
http://www.longenenleven.nl/heb- ik-copd/wat-een-longfunctie
https://www.kngfrichtlijnen.nl/index.php?NODE=2004&richtlijn=6&versie=16&hoofdstu
k=75#249
http://www.zorggroepalmere.nl/over_ons/wat_wij_doen/fysiotherapie/fysio_online/copd/adviezen.php
www.gzcdiemenzuid.nl