Factsheet Nigeria brandt. Affakkelen van gas

Factsheet Nigeria brandt.
Affakkelen van gas
Bij het winnen van olie in Nigeria komt vaak aardgas vrij. Shell
steekt dit gas in brand. Deze gasfakkels veroorzaken veel
broeikasgassen. Bovendien verspillen ze een onvoorstelbare
hoeveelheid energie die Nigeria goed kan gebruiken. In deze
factsheet geeft Milieudefensie in het kort informatie over
affakkelen van gas in Nigeria.
Wat is affakkelen?
Olie en gas komen meestal samen voor. Bij de
winning van olie komt daarom bijna altijd ook gas vrij.
Meestal wordt dit gas opgevangen en gebruikt of
teruggestopt in de grond. Als het gas niet wordt
opgevangen wordt het in brand gestoken. Dit heet
affakkelen. Affakkelen wordt in de meeste landen niet
meer geaccepteerd (1). Shell fakkelt eigenlijk alleen
nog grootscheeps gas af in Nigeria (2).
Shell in Nigeria
Shell is al sinds 1953 één van de belangrijkste spelers
bij de oliewinning in Nigeria. Samen met de
Nigeriaanse overheid, zit ze in een joint venture.
Hierbij is Shell de operator: de partij die de olie uit
grond haalt.
Het affakkelen van gas begon toen Nigeria
nog een Engelse kolonie was en eind jaren '50 de
oliewinning op gang kwam. Na verloop van tijd
werden de negatieve gevolgen van affakkelen
duidelijk. Sinds 1984 is het affakkelen in Nigeria
daarom in principe verboden.
Grote politieke belangen
De Nigeriaanse staat is voor meer dan tachtig procent
van haar inkomsten afhankelijk van de op
brengsten en belastingen vanuit de olie-industrie.
De Nigeriaanse overheid is al meer dan tien
jaar bezig het affakkelen te stoppen, maar de
deadline voor de oliemaatschappijen, het moment
waarop daadwerkelijk wordt begonnen
met het innen van boetes is herhaaldelijk
uitgesteld. Analisten verwachten zelfs dat dit pas in
2012 het geval zal zijn. (3)
De Nigeriaanse overheid, de politieke elite en
de oliemaatschappijen zijn sterk van elkaar afhankelijk.
De gasfakkels
In totaal branden er op dit
moment 110 gasfakkels van Shell
in Nigeria (zie ook kaart). De
meeste fakkels staan in de
Nigerdelta
De pijpen stoten een immense hitte en herrie uit. Dit
effect wordt versterkt door het feit dat ze horizontaal
staan. Sommige fakkels staan op nog geen 200 meter
van dorpen.
Affakkelplekken van Shell in Nigeria.
Gevolgen voor het klimaat
Het affakkelen van gas in Nigeria draagt fors bij aan
klimaatverandering. Bij de verbranden van gas komen
de broeikasgassen methaan en CO2 vrij. De
gasfakkels van Shell in Nigeria stoten evenveel
broeikasgassen uit als vier miljoen personenauto' s, de
helft van alle personenauto's in Nederland. Dat is
negen ton broeikasgas per jaar (2).
De gevolgen van klimaatverandering zijn in Nigeria al
voelbaar. In het Noorden zorgde forse regenval in
gebieden die normaal gesproken kurkdroog zijn, dit
jaar voor grote overstromingen en het instorten van
veel lemen huizen.
Gevolgen voor bewoners van de Nigerdelta
Mensen die dicht bij affakkelinstallaties wonen,
hebben last van de oorverdovende herrie en de
verzengende hitte die van de fakkels afkomen. Ze
ademen dag en nacht de giftige dampen van de
fakkels in. Dit leidt tot astma, ademhalingsproblemen
en kanker. Alleen al onder de 300.000 inwoners van
de deelstaat Bayelsa, zorgt dit jaarlijks voor
honderdduizend astma-aanvallen en tientallen doden.
Verspilde energie, weggegooid geld
Het afgefakkelde gas is gewoon aardgas. Het kan
gebruikt worden in electriciteitscentrales of
geëxporteerd als vloeibaar aardgas (LNG).
Shell verbrandt in Nigeria evenveel bruikbaar
aardgas als driekwart van alle Nederlandse CV-ketels
en keukengeisers. Alleen al in 2007 werd er in Nigeria
voor anderhalf miljard dollar aan gas in brand
gestoken. Volgens schattingen is er door de jaren
heen voor 27 miljard dollar aan gas de lucht in
gegaan. Het is daarom extra schrijnend dat de
mensen die naast de gasfakkels wonen, het vaak
moeten stellen zonder electriciteit.
Gebroken beloftes van Shell
Jaar na jaar belooft Shell de fakkels te doven. Nog
altijd is die belofte niet waargemaakt. Shell heeft met
veel bombarie aangekondigd te stoppen met
affakkelen in 2009 maar heeft in 2009 niet één fakkel
gedoofd.
Wel is de hoeveelheid gas die Shell affakkelt in
Nigeria de afgelopen jaren met dertig procent
gedaald. Dit is deels te danken aan gasprojecten van
Shell, zoals elektriciteitscentrales. Het grootste deel is
echter het gevolg van de sluiting van de oliebronnen
in Ogoniland op last van de overheid. Dat gebeurde
na grootscheepse protesten door de lokale bevolking
tegen vervuiling door Shell.
Waarom stopt Shell niet?
Shell legt de schuld voor de achterblijvende
investeringen bij de Nigeriaanse overheid die de
investeringen niet willen meefinancieren. Shell neemt
namelijk deel aan een Joint venture met de
Nigeriaanse overheid, waarbij Shell verantwoordelijk is
voor de winning van de olie. Ook zou de lokale
bevolking de toegang tot installaties blokkeren.
Als Shell echt wil, zijn de financiële en
technische mogelijkheden en haar invloed in Nigeria
groot genoeg. Shell is in Nigeria één van de grote
spelers op het gebied van oliewinning. Hierdoor
draagt het bedrijf een grote verantwoordelijkheid
voor de problemen die ontstaan bij de oliewinning.
In Shell's eigen 'Business Principles' wordt
gesteld dat het bedrijf wil opereren als verantwoordelijk lid van de samenleving. Volgens Milieudefensie betekent verantwoord ondernemen dat, als
de veiligheid of het milieu in gevaar zijn, oliebronnen
dicht moeten, tot er maatregelen genomen zijn om
het ontstaan van schade te voorkomen.
In sommige dorpen wordt het ' s nachts nooit donker.
Foto: Kadir van Lohuizen/Noor
Shell kan stoppen
Shell zegt hard te werken aan CO2-vermindering Als
Shell echt wilt kan ze direct stoppen met affakkelen.
Het enige wat ze hoeft te doen, is de oliekraan op de
plekken waar afgefakkeld wordt, dicht te
draaien.Hierdoor lopen ze inkomen mis. Aan de
andere kan heeft Shell de afgelopen zestig jaar
tientallen miljarden verdiend aan de oliewinning in
Nigeria ten koste van mens en milieu. Shell heeft
daarom de morele plicht om een deel van dat geld te
investeren in het oplossen van het probleem. Niet
alleen voor de inwoners van de Nigerdelta maar ook
voor het klimaat.
Bronvermelding
(1) Wereldbank 2004., Report No 3. Global Gasflaring
Initiative: Regulation of Associated Gas Flaring and
venting – A global overview and lessons learned.
(2) Shell plc 2009, 2007, Sustainability Report 2008,
2006.
(3) EIA 2005 country analysis brief Nigeria,
www.eia.doe.gov/emeu/cabs/nigeria.html
Milieudefensie, April 2010
Meer informatie: www.milieudefensie.nl en Milieudefensie Servicelijn: 020 6262 620, 9.30 - 16.30 (ma t/m vr).