Symposium Weerleggen van grenzen

Symposium
Weerleggen van grenzen
21 november 2009
Willemstad
Curaçao
Economische groei
Volksgezondheid
Milieu
L.R. Narain
Wat is economie?
Bankiers
Overheden
Internationale financiële instituten:
kennelijk weten zij het niet meer zo
goed
Real world
• Mondiaal groeien rijkere en armere landen
uiteen
• Intern ook
• Trickle down effect werkt niet
• Toename korte termijn belang
• Natuurdegradatie neemt toe
• Klimaatverandering zet onbarmhartig door
en beïnvloedt alles -
Economisch herstel
•
•
•
•
Werkgelegenheid niet in herstelconcept
Groei uitgedrukt in BBP – dubbelzinnig
Herstel: voortzetting van al het voorgaande?
Andere groei-indicatoren nodig met veel
meer aandacht voor sociaal welzijn –
gezondheid – milieu en rechtvaardige
verdeling
Uitgangspunt van Sustainability
•
•
•
•
Draagvermogen aarde
Draagvermogen samenleving
Mensen nu en in toekomst (tijd + ethiek)
Wending in omgang met mens en natuur
Locale economie: raffinaderij
• Slechte milieukwaliteit met evidente nadelen
volksgezondheid en natuur
• BBP kan omhoog door hogere produktiviteit
• Gevolgen voor gezondheid en milieu
• Gevolgen voor andere economische activiteiten
zoals toerisme
• Geen winst- en andere belasting
• Bijdrage aan economie en welzijn?
Locale economie: toerisme
• Grootste taboe in openbaar debat
• ecotoerisme, dolfijntoerisme, community tourism,
medisch toerisme, filialen medische universiteiten
= toerisme= ‘economie’ -> BBP indicator
• Probleemoplossing gezocht in meer expansie +
annexatie (consultant Oxford)
• Overheid wil aandeel van toerisme in BBP
vergroten: blijft dus in dit discours
• CB en CBS: grote economische klappen vermeden
door mix verschillende sectoren
Vervolg1:Toerisme als economie
• Grote projecten: aandeelhoudersdruk
• Winsten binnen steeds kortere perioden
binnenhalen (internationale tendens)
• Groot deel opbrengsten ‘gerepatriëerd’
• Laagst mogelijke loonkosten (stagiares,
migranten, vrijwilligers)
Vervolg2: Toerisme als economie
• Zoveel mogelijk faciliteiten van overheid
verkrijgen: tax holidays, financiering van
marketing, reparaties na stormen,
stroomtarieven 30% lager voor hotels, ook
lagere watertarieven voor sommige hotels
• Afwentelen kosten op gemeenschap:
verwijderen mangroven, vernietiging
koraal, CO2 uitstoot, druk op infrastructuur
Vervolg3:Toerisme als economie
• Netwerk duikscholen en natuurwandelclubs
weinig inheems: geen ‘trickle down’
• Voortgaande commercialisering openbare
stranden (effect van uitsluiting)
• Speculatie
• Vraag: wat is de bijdrage van de toeristische
sector aan de economie?
Milieu en toerisme
• Ruimtelijk beslag is enorm, villaparken als
toeristische activiteit beschouwd
• Hierdoor groot verlies aan locaal groen en
landschap
• Versnippering van projecten belemmert
overleven locale flora en fauna (Fontein)
• Bouwen in kustgebied: (in)directe
degradatie mariene milieu
Milieu en toerisme vervolg
• Strekdammen, breakwaters, pieren: directe
schade aan koraalrif en mariene milieu
• Spreiding projecten langs de kust: geen
totaaloverzicht van milieueffecten
• Lozing rioolwater: schade mariene milieu
ihb koraalrif (Piscadera, bungalows a/z)
• Volume afval, afvalwater, CO2 groot
Milieu en gezondheid
• Kwaliteit vh zwemwater wordt niet
systematisch gemeten
• Kwaliteit van het zand van zandstrand dito
• overcrowding van stranden: extra risico
• Golfcourses: herbicides - zee - voedselketen
• Risico consumptie besmet vis
• Nabij stad: raffinaderijlozingen
Vervolg1: milieu en gezondheid
• Lucht: raffinaderij en Aqualectra in Rifgebied;
uitlaatgassen verkeer – gezondheidsrisico
• Opengelegd land trekt meer muggen aan
• Vestiging in muggenrijk - spuiten – chemische
troep – resistentie muggen
• Personeel in toerisme sector extra blootgesteld aan
import griep e.d. vooral als thuissituatie slecht is:
voeding, behuizing, hygiene
Vervolg2: milieu en gezondheid
• Imitatie van lifestyle en voedingsgewoonten
(samen met andere vormen van
‘modernisering’) dragen bij tot
gewichtstoename, bloeddruk, roken
• Psychische impacts van ‘Herlocaties’(Marie
Pampun e.o.), ontoegankelijkheid kust,
psychische drempels in stedelijk gebied
Bijdrage toerisme aan economie
• Milieu- en gezondheids- en sociaalculturele
effecten ook te zien als kostenpost
• Dit aftrekken van de gangbare geafficheerde
economische baten
• Hiervan ook economische derving aftrekken
(tax holiday e.d.)
• Wat blijft er rekenkundig dan over
Anders denken over economie en
samenleving
• Gezondheid, milieu en sociaal-cultureel leven zijn
waarden die niet ondergeschikt kunnen worden
gemaakt aan economisch primaat
• Milieu en cultuur als belangrijke component van
ontwikkeling: ecologische economie
• Sociaal: investeren in capabilities – Amartya Sen
(Nobelprijs economie 1998)
• Meer kennis opdoen over deze en andere
invalshoeken
Zorg
• Een contrapunt tegenover de staat en economie:
zorg in de leefwereld (de ander, de natuur)
• (1)Anders dan ‘service’ of ‘dienst’: spontane zorg
in familie/kennissenverband -tegenprestatie niet
noodzakelijk
• (2) Meer maatschappelijk: morele componenten
zoals: aandacht, verantwoordelijkheid,
competentie en receptiviteit (Joan Tronto)
Zorg2
• (3) niveau van overheid: zorgplicht
• Tussen (1) en (3) is o.m. de civil society
actief
• Maar heeft wel weet van (1) en (3)
• Verantwoordelijkheid om het zorgbegrip uit
te diepen
• Professionelen van de zorgsectoren kunnen
hierbij een grote rol spelen
Zorg3
• Taak in deze van civil society en professionelen
des te dringender in samenleving die eenzijdig
voor ‘economie’ kiest, groter wordende afstand
tussen arm en rijk kent, groeiende uitsluiting van
bepaalde bevolkingscategorieën
• Professionelen zullen zich moeten beraden over
wat hun plek in de samenleving is en zou moeten
zijn ivm al het voorgaande (o.m. Harry
Kunneman)
Zorgplicht overheid
• Wetgeving op milieugebied schiet tekort:
emissies, MER, hinder, afval, afvalwater,
koraalrif, mangroven, kapwetten
• Handhaving schiet tekort
• Zorgplicht vd overheid heeft voor de
samenleving pas betekenis als civil society
en professionelen het begrip ‘zorg’
verdiepen en actualiseren
Zorgplicht bedrijven
• Maatschappelijk verantwoord Ondernemen
(MVO) bedient zich vd slagzin People, Planet,
Profit (PPP), een poging om het begrip ‘duurzame
ontwikkeling’ voor het bedrijfsleven handzamer te
maken
• Financiële instellingen: welke investeringen
financieren – rekening houdend met gezondheid
en milieu, culturele en sociale leefwereld en
verantwoorde bedrijfsvoering
Zorg
Burgers (civil society +
professionals), bedrijven en overheid
werken aan zorg voor verdere
humanisering vd samenleving