KENNEN EN KUNNENLIJSTJE MENS ZIJN (ANTROPOLOGIE)

KENNEN-KUNNENLIJSTJE ANTROPOLOGIE 1 (MENS ZIJN),
KLAS 4VWO
8.1 Inleiding
8.2 Gedreven door
eros: Plato
8.3 Tussen aanleg
en voltooiing:
Aristoteles
8.4 Een denkend
ding: Descartes
8.5 Het dualisme
omstreden
Wat je moet kunnen bij het tentamen:
- aangeven wat de hoofdvraag van de filosofische
antropologie is.
- aangeven wat mensvisies zijn.
- aangeven wat de condition humaine is.
- aangeven de klassieke definitie van de mens is.
- aangeven wat rede (theoretisch en praktisch), reflexiviteit,
openheid, subject-object-relatie, taligheid en excentrische
positionaliteit inhouden.
- aangeven welke posities er zijn in het nuture-nature-debat.
- aangeven wat de mens als dialogisch wezen inhoudt.
- aangeven wat het menselijk tekort inhoudt.
- aangeven wat Plato's visie op de ziel is.
- aangeven wat eros inhoudt.
- aangeven wat de mens als tussenwezen inhoudt.
- aangeven wat transcenderen inhoudt.
- aangeven in hoeverre Plato een dualist is.
- aangeven wat het verband is tussen dynamis en energeia
- de twee definities van de mens geven
- de leer van de verschillende 'zielen'
- aangeven in hoeverre Aristoteles monist of dualist is.
- aangeven hoe Descartes de verhouding tussen lichaam en
geest ziet.
- aangeven wat Spinoza's parallellisme inhoudt.
- aangeven wat Dennets kritiek op Descartes inhoudt.
- aangeven wat Quine's kritiek op bewustzijn en
intentionaliteit inhoudt.
- aangeven wat Hume's visie op de geest is.
- aangeven hoe Hume de passies ziet.
BEGRIPPEN EN FILOSOFEN
Bij je tentamen moet je
- De standpunten van de onderstaande filosofen kennen.
- De onderstaande begrippen en hun verbanden kennen.
Op de site van de lesmethode (www.hetooogindestorm.nl) zijn per hoofdstuk
uitwerkingen van de woordenlijsten te vinden. Een verbeterde woordenlijst is te
vinden op de site van het Schoter (vakken, filosofie, downloads, 6V, woordenlijst
antropologie).
(Primo Levi)
Filosofen
Herder
Heidegger
Plato
Plessner
Aristoteles
Descartes
Berkeley
Feuerbach
Spinoza
Dennett
Hume
Begrippen
Filosofische antropologie
Gnothi seauton
Carpe diem
Artikel 1 van de Grondwet: nondiscriminatie
Vrije meningsvorming, vrijheid van
meningsuiting
Mensbeeld
Condition humaine
Familiegelijkenis
Animal rationale
Logos – ratio – rede
Praktische rede
Theoretische reden
Reflexiviteit
Openheid
Intentioneel bewustzijn
Objectiveren
Zelfbewustzijn
In-de-wereld-zijn
Transcendentie
Subject-objectrelatie
Symbool
Positionaliteit
Excentrisch
Aangeboren – aangeleerd
Nature – nurture
Physis – nomos
Natuurlijk
Natuur – wezen
Essentialisme
Familiegelijkenissen
Essentia / ousia
Universaliteit
Tweede natuur
Dialogisch
Descriptief
Menselijke conditie / condition humaine
Psychè
Levend wezen (Plato)
De ziel als gevleugeld tweespan
(Plato)
Ziel
Geest / rede
Ideeën / Vormen
Nous
Eros
Tussenwezen
Paideia
Transcenderen
Dynamis – energeia
Act - potentie
Telos
Entelecheia
Zoion logon echon
Zoion politikon
Teleologisch (en theologisch!)
Onsterfelijk
Eudaimonia
Parallellisme
Dualisme
Monisme
Materialisme
Idealisme
Methodische twijfel
Cogito ergo sum
Pantheïsme
Intentionaliteit
Naturalisme
Scepticisme
Passies
Directe en indirecte passies
Moraliteit
Zelf