Jaarverslag NPZ 2015 - Netwerk Palliatieve Zorg

Netwerk Palliatieve Zorg Waardenland
Deskundigheidsbevordering vanuit het netwerk
Door het netwerk zijn er weer verschillende vormen van deskundigheidsbevordering uitgezet.
• Basisscholing palliatieve zorg 4 x
• Verdiepingscursus spiritualiteit voor VPTZ vrijwilligers
• 4 x regionale casuistiekbespreking; thema’s hierbij waren misselijkheid en braken, bewust
afzien van eten en drinken, blow out en bewust afronden van het leven bij dementie.
• Scholing voor helpenden en vrijwilligers 2 x gegeven
Het is mooi om te zien dat de deelnemers aan het eind van deze bijeenkomsten vol trots met hun
certificaat naar huis gaan. Zij gaan de praktijk weer in met nieuwe kennis om deze weer over te
brengen op mensen in de palliatieve fase.
Café Doodgewoon
In het najaar van 2015 is het netwerk weer herstart, na een rustperiode met het cafe doodgewoon.
In samenwerking met de inloophuizen in de regio Dordrecht en Gorinchem zijn we gaan kijken naar
een hernieuwde vorm. De eerste bijeenkomst in samenwerking met inloophuis Helianthus heeft
plaatsgevonden op 12 november. Het thema van deze avond was “Het delen van ervaringen van
lotgenoten”. Het was een mooie avond waar ervaringen van mensen in de palliatieve fase werden
gedeeld.
1
Casemanagement Palliatieve zorg
Twijfel of het nodig is om hier iets over te melden? documentaire
Internationale dag van de Palliatieve zorg
Tijdens deze internationale dag heeft het netwerk aandacht besteed aan de documentaire “gewoon
dood”. We hebben met leden van het netwerk, mensen met palliatieve zorg en hun naasten een
mooie, waardevolle avond in Theater de Willem. We bekeken de "gewoon dood" en konden vragen
stellen aan een panel met deskundigen. Ook dronken we gewoon gezellig een kop koffie met elkaar
met iets lekkers en waren er allerlei brochures, folders en magazines te krijgen over palliatieve
zorg. Kortom: een prachtige IDPZ-avond! de documentaire is terug te zien op www.gewoondood.nl
Speeddaten
Speeddates voor de leden van de kwaliteitsgroep van het Netwerk Palliatieve Zorg Waardenland!
Doel van de bijeenkomst was netwerken en elkaar beter leren kennen. Mede dankzij de
2
professionele begeleiding van Marco van Bergem en Hanneke Grootenboer van de Vrijwilligerswinkel
in Rotterdam werd het een inspirerende middag. Heel verrassend wat je in drie minuten van elkaar
te weten kan komen. Zo ontstonden nieuwe verbindingen en werden bestaande contacten
geïntensiveerd
Nieuwsbrieven van het network
Het network geeft 4 x per jaar een nieuwsbrief uit waarin de ontwikkelingen staan op regionaal en
landelijk nivo. Ook kunnen de leden van het netwerk hier een bijzonderheden en nieuwtjes op
gebied van palliatieve zorg vermelden. Voorbeeld van een nieuwsbrief hier zetten?
Palliatieve zorg en dementie
Hospice de Cirkel, Hospice de Patio en Hospice VTZ-Gorinchem hebben in gezamenlijkheid met het
netwerk de modelrichtlijn hospice voor mensen met dementie gemaakt. Deze richtlijn was
afkomstig als een van de producten uit een andere regio vanuit het project palliatieve zorg en
dementie. De richtlijn is gespecificeerd op de regio Waardenland. Het doel van de richtlijn is dat er
aangegeven is wat er nodig is om een persoon die dementerend is en een levensverwachting heeft
van minder dan 3 maanden op een verantwoorde manier op te nemen in een hospice.
Consortium Zuid West Nederland
Het ministerie van VWS heeft vorig jaar besloten om landelijk de palliatieve zorg verder te
versterken. Dat doen ze via een Nationaal Programma Palliatieve Zorg. Dit programma wordt
uitgevoerd door ZonMw. Het Nationaal Programma Palliatieve zorg gaat zich richten op
kwaliteitsverbetering
van
de
palliatieve
zorg
door
kennisontwikkeling
en
deskundigheidsbevordering. Qua structuur is vastgesteld dat er gewerkt gaat worden met
3
regionale consortia. Deze consortia worden gevormd rondom de universitaire centra. Samen met
zeven andere palliatieve netwerken en het IKNL heeft zich inmiddels een consortium gevormd voor
onze regio: Consortium Zuid-West Nederland, waarbinnen het Erasmus MC het universitaire centrum
is. Binnen het consortium Palliatieve Zorg Zuidwest Nederland werken acht Netwerken Palliatieve
Zorg (NPZ), het IKNL, hogescholen en het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het ErasmusMC
samen om de kwaliteit van de palliatieve zorg te verbeteren. Dit doen we aan de hand van de
pijlers 'zorg' 'onderwijs' en 'onderzoek'. Samenwerking op deze drie gebieden is noodzakelijk om de
palliatieve zorg voor patiënten en hun naasten(verder) te verbeteren. Nog iets melden van de
gehonoreerde aanvragen?
Samenwerking casemanagers palliatieve zorg en gespecialiseerde verpleegkundigen
Uitgangspunt van de samenwerking is het goed organiseren van het proces in de keten van de cliënt
die zorg nodig heeft. Steeds moet goed gekeken worden welke zorgverlener in de betreffende
situatie het meest passend is om de gevraagde zorg te verlenen, en hoe de nodige samenwerking zo
doelmatig mogelijk georganiseerd kan worden.
Om inzichtelijk te maken hoe de casemanagers zich verhouden tot andere specialistische
verpleegkundigen is het volgende schema gemaakt. Het schema geeft inzicht in de specialistische
functionarissen die aanwezig zijn in de regio en de manier waarop samenwerkingsprocessen kunnen
lopen.
4
Project palliatieve zorg dichterbij bij huis
In de regio Dordrecht en West-Alblasserwaard is het aantal consultaties door huisartsen voor
patiënten die palliatieve zorg nodig hebben significant lager dan in omliggende regio’s. Palliatieve
zorg is per definitie multidisciplinaire zorg, waarin de huisarts een regierol speelt, maar niet altijd
geneigd is om ondersteuning te zoeken. Bij palliatieve zorg zijn veel zorg- en dienstverleners en
organisaties betrokken. Multidisciplinaire samenwerking is noodzakelijk en gewenst. De visie op
palliatieve zorg , waarin sprake is van een pro-actieve, vroegtijdig geplande palliatieve zorg,
waarbij bevordert wordt, dat de zorg op de juiste plek plaatsvindt. Hetgeen doorgaans het
voorkomen van een ziekenhuisopname betekent. Dit uitgangspunt komt overeen met waar PATZ
(Palliatieve ThuisZorg)voor staat. In dit project is ( vooralsnog) gekozen voor een andere, iets
“lichtere” werkwijze. In plaats van het accent op de samenwerking tussen huisarts en
wijkverpleegkundige te leggen, wordt in dit project getracht de bekendheid met en het inschakelen
van het regionaal palliatief team Waardenland te vergroten.
Het project heeft twee hoofddoelstellingen.
1. Doelstelling van dit project is het vergroten van de bekendheid met en gebruikmaking van
het Regionaal Palliatief Team Waardenland waardoor verbetering van palliatieve zorg in de
eerste lijn, specifiek door de huisartspraktijk, door het verhogen van kennis en kunde en
het verbeteren van de samenwerking rond de palliatieve zorg.
2. Een tweede doelstelling van het project is het verhogen van de kennis, kunde voor oa het
tijdig markeren van de palliatieve fase en het maken van beleid bij Advance Care Planning
bij minimaal 5 deelnemende huisartspraktijken, waarbij onder andere het zorgpad
stervensfase een onderdeel is.
Subdoelen zijn
• Een toename van het aantal verwijzingen naar het regionaal palliatief team
• Verbetering van de kwaliteit van zorg door de huisartsen en de eerste lijn zorgaanbieders,
door toegenomen kennis en kunde
• Verbetering van de samenwerking tussen het regionaal palliatief team, huisartsen,
eerstelijns zorgaanbieders en het transmuraal team Dordrecht
Werkwijze
Aan de doelstelling is gewerkt middels de volgende activiteiten
1. Een enquête onder alle huisartsen in de regio Dordrecht en West Alblasserwaard
2. Er waren 2 huisartsengroepen enthousiast om de lichte vorm van PaTZ toe te passen in hun
huisartsengroep.
3. Er is 1 groep met individuele huisartsen die enthousiast was om met de lichte vorm van PaTz
aan de slag te gaan. Hier is een 3e huisartsengroep van gemaakt
4. Voordat het multidisciplinair overleg binnen de groepen tot stand is gekomen zijn er met de
individuele huisartsen gesprekken gevoerd, die interesse hebben getoond in het verbeteren
van de kwaliteit van de palliatieve zorg in hun praktijk de inhoud van deze gesprekken ging
over de patiëntenpopulatie van de huisartsen, wat is palliatieve zorg, het markeren van
deze zorg en nagaan waar de wensen en behoeften van deze huisartsen lagen
5. Daarna hebben de multidisciplinaire overleggen, waarin casuïstiek wordt besproken,
plaatsgevonden onder leiding van een medisch consulent van het regionaal palliatief team
en tevens kaderarts palliatieve zorg.
6. Het verspreiden van kennis en ervaringen met palliatieve zorg in de thuissituatie onder een
bredere groep huisartsen en eerstelijns zorgaanbieders.
Het project is uitgelopen in vergelijk met de oorspronkelijke planning. Reden om nu eind 2015 een
tussenstand op te maken en vervolgmogelijkheden te schetsen. De ontwikkeling van de kennis en
kunde van de huisartsen ten aanzien van de palliatieve zorg is een proces, dat steeds méér
aandacht krijgt , maar wel tijd vraagt. De deelnemende huisartsen zijn van mening dat hun kennis
over de mogelijkheden van palliatieve zorg dichtbij ( in de thuissituatie) is toegenomen, onder
andere door de casuïstiekbesprekingen. De deelnemende huisartsen zijn nu bekend met de
mogelijkheden van het regionaal team Waardenlanden. Een aantal van hen maakt er ook gebruik
5
van. Met betrekking tot de vervolgmogelijkheden worden door de deelnemende huisartsen
meerdere opties benoemd, zoals voortzetting in HAGRO –verband, combineren met het FTO (
farmacotherapie overleg), dan wel voortzetting als PaTz groep. De projectgroep ziet verdere
professionalisering van mdo’s in de vorm van PaTZ als belangrijkste volgende stap. Verdieping door
de samenwerking met de wijkverpleegkundigen rondom de palliatieve zorg te verbeteren.
Hierbij kan gebruik gemaakt worden van de ervaringen van de PaTZ- werkwijze. PaTZ . De 2
huisartsengroepen willen in 2016 graag verder. Tevens wordt er nog een oproep gedaan aan de
andere huisartsen in de regio of ze willen aansluiten. Dit is een groot stuk maar ik weet niet goed
waar te knippen….
Samenwerking met HAP Dordrecht
Binnen de HAP Dordrecht is er een projectgroep palliatieve zorg ingericht is. Dit om het onderwerp
palliatieve zorg buiten kantoortijden goed op de agenda van de huisartsen te zetten. Een belangrijk
onderdeel hiervan is de overdracht vanuit de eigen huisarts naar de dienstdoende huisarts. Florence
Guibert Buiron en Hans Bruggeman hebben een palliatieve overdracht gemaakt die voortaan door de
huisartsen ingevuld moet worden bij een cliënt in de palliatieve fase.
Kaderartsen palliatieve zorg in de regio Waardenland
Deze kaderartsen zijn in 2015 uitgenodigd om bij een van de stuurgroepvergaderingen van het
netwerk aan te sluiten. Alle leden zijn positief over deze bijeenkomst. Temeer daar deze artsen hun
signalen op gebied van palliatieve zorg kunnen ventileren zodat de stuurgroep ook hoort wat er wel
en niet goed gaat in de praktijk van alle dag. Besloten wordt te starten met 1 keer per jaar
gezamenlijk overleg van de regionale kaderartsen met de stuurgroep. Ook zal via een nieuwsbericht
op de website/nieuwsbrief van Drechtzorg en het NPZ aandacht gegeven worden aan het feit dat er
weer drie nieuwe kaderartsen palliatieve zorg zijn in de regio en dat deze hun kennis en ervaringen
hebben gedeeld met de stuurgroep.
Knelpunten palliatieve zorg in de regio Waardenland
In de praktijk lopen wijkverpleegkundigen en palliatief verpleegkundigen er tegen aan dat met de
mogelijke thuiszorg te weinig zorg geboden kan worden in de terminale fase en dan ook alleen aan
de cliënt. Er wordt daarnaast vaak begeleiding individueel voor de mantelzorger aangevraagd om
overbelasting te voorkomen. Hiertoe zou er regionaal een arrangement palliatieve zorg ontwikkeld
kunnen worden dat door wijkverpleegkundigen wordt geïndiceerd en direct in werking kan treden.
Uit patiëntenonderzoek is gebleken dat 73% van de palliatieve patiënten thuis wil sterven. Op dit
moment gebeurt dat in 53% van de gevallen. Deze 53% is incl. verzorgingshuis. 22% van de doelgroep
sterft in het verpleeghuis en 25% in het ziekenhuis. (Bron, IKNL Palliatieve zorg in beeld). Binnen de
Drechtstedenregio is eind 2015 een alliantie in te richten. In deze Alliantie hebben Drechtsteden,
Drechtzorg en VGZ hun kennis, kunde en krachten gebundeld en gaan zij gezamenlijk een leertuin
Zorgvernieuwing starten. Een leertuin waarin zij als gezamenlijke partners innovaties en nieuwe
6
interventies gaan uitwerken en implementeren. Palliatieve zorg is een van de onderwerpen in deze
leertuin waarbij indicaties en financiële knelpunten de input zijn.
7