Carbon Footprint van gras - CO2 winnen of CO2 verliezen (Harry Nijënstein, 24 november 2011) Onderwerpen • Kader • Carbon Footprint – Vastlegging maximaliseren • Soorten vastlegging • Grassoorten • Aanleg en onderhoud – Uitstoot minimaliseren • Meststoffen • GBM • Energie – Verdere info en voorbeelden Kader Duurzaamheid = People-Planet-Profit •Planet is één van de onderdelen – Carbon Footprint is onderdeel van Planet. Waarom aandacht voor Carbon Footprint -Niet omdat de aarde anders ophoudt te bestaan. -Wel omdat we er zelf veel last van krijgen: CO2 temperatur zeespiegel Planten gebruiken de C in CO2 om de plant op te bouwen -Planten leggen CO2 vast -Planten produceren zuurstof Andere broeikasgassen die van belang zijn: -N2O (onder andere geproduceerd door bemeste gronden) -CH4 (methaan)(Wordt vooral geproduceerd door vee) Kader - soorten vastlegging Carbon sinks -Kort durend - Atmosfeer - Cyclus duurt +/- vijf jaar) -Medium duur - Organische stof in bodem - Cyclus honderden jaren -Langdurig - In gesteente, steenkool - Cyclus miljoenen jaren Vastlegging maximaliseren - grassoorten Soort Roodzwenk Engels raaigras Rietzwenk Veldbeemd Microclover Blad Wortels Saldo organische stof 2,5 1,8 1,4 1,8 1,5 18,9 4,6 5,7 8,2 3,8 -4,2 6,8 2,9 -3,5 0,0 - 30 maanden (2005-2008) 25-30 keer maaien op 2.5 cm 150 kg N / ha / jaar (slow release, 4*/jaar) Pluggen gestoken tot 20 cm diep Cijfers in ton CO2 / ha / jaar Totaal 17,2 13,3 10,0 6,6 5,3 Vastlegging maximaliseren - grassoorten - mengsels Mengsel Samenstelling Ton CO2 / ha / jaar 100% Lp 100Lp 13.3 SV 7 75 Lp, 25 Pp 11.6 SV8 50 Lp, 50 Pp 9.9 SV10 80 Fa, 20 Lp 10.7 Vastlegging maximaliseren - aanleg en onderhoud • Doorzaaien in plaats van opnieuw inzaaien – Geen verlies aan organische stof, dus aan C – Veel minder inputs • Extensief in plaats van intensief (minder bemesten, beregenen en spuiten) – NPK-behoefte – Betredingstolerant – Droogte-, ziekte-, zouttolerant – Minder kort en minder vaak maaien • Aanleg van bomen en struiken – (in 1 ton droog hout zit 0.5 ton C ofwel 1.8 ton CO2) Uitstoot minimaliseren - meststoffen • Hoeveelheid meststof – veel veel CO2 uitstoot – Veel minder vastleggen: wortels ontwikkelen zich minder – Maaisel niet afvoeren – Gebruik van Microclover – Toepassing van iSeed • Soort meststof (organisch, slow release, snelwerkend) • Gedeelde giften Toekomst: -Sensor-gestuurde bemesting -NUE en PUE per soort/ras/mengsel Uitstoot minimaliseren - GBM • Soortkeuze / Rassenkeuze – Betredingstolerantie – Ziekteresistentie (4turf) – Minimum kiemtemperaturen • (Door)zaaien – Beginontwikkeling (sneller minder onkruid minder herbiciden) – Dichte zode (meer zaad dichtere zode) – Introductie van nieuwe, betere genetica in de zode – Handhaven van een goede balans in soorten – Betere betredingstolerantie en minder onkruiden – Zaadbehandeling (iSeed) – Uitstoot minimaliseren - energie • Groene stroom • Zonnepanelen, zonneboiler • Warmtewisselaar voor verwarming • Biodiesel • Energiezuinige apparatuur • Minder vaak onderhoud plegen • Reststoffen scheiden en recyclen Verdere informatie • ISO 14067 norm voor Carbon Footprint (in ontwikkeling) • Carbon footprint calculators (bv www.thegolfresourcegroup.com, ww.eiolca.net ) • Duurzaam inkopen – Overheidsrichtlijnen NL o.a. voor productgroep ‘Groenvoorzieningen’ EU o.a. voor ‘gardening products and services’ • Duurzaamheidscan – ‘Groen is Leven’ voor boomkwekers – ‘Commited to Green’ voor golfbanen CO2 reductie door Microclover • Bij het produceren van minerale stikstofmeststof komt 3,7 kg CO2 pr kg N vrij (Yara) • Stel een voetbalveld ontvangt 100 kg N / ha / jaar • Met Microclover kan de hoeveelheid minerale N beperkt worden tot 50 kg N / ha / jaar • Microclover reduceert zo de CO2 emissie met 185 kg CO2 / ha / jaar 185 kg reductie in CO2 uitstoot komt overeen met …. • • • • • • Verbranden van 70 l diesel – of… Rijden van 460 km met een Maserati 4.7 V8 – of… 1620 km in Suzuki Swift 1,3 – of… Produceren van 9 kg vlees – of… Telen 880 kg aardappels – of… Brouwen van 1850 l bier !