Protocol hand-, voet- en mondziekte

Protocol hand-, voet- en mondziekte
Kindcentrum Hofferie Protocol Hand-, voet en mondziekte 2016
Pagina 1
1. Doel
Ouders zo goed en adequaat mogelijk informeren dat er hand-, voet- en mondziekte is
geconstateerd, verdere besmetting voorkomen.
2. Geldigheidsbereik
Alle medewerkers en kinderen en hun ouders/verzorgers van kindcentrum Hofferie.
Hand-, voet en mondziekte is een relatief veelvoorkomende en vrij onschuldige virusinfectie die
meestal begint in de keel. Deze virusinfectie veroorzaakt blaren in de mond en op handen en
voeten. Vooral kinderen worden door het virus getroffen, maar volwassenen die veel met kinderen
werken, kunnen op de werkvloer ook besmet raken. De uitbraken hand-, voet- en mondziekte
treden meestal in de zomer en de vroege herfst op.
3. Achtergrond informatie
Hand-, voet- en mondziekte, niet te verwarren met mond- en klauwzeer, dat uitsluitend bij vee
voorkomt en veroorzaakt wordt door een ander virus, is een relatief veelvoorkomende en vrij
onschuldige virusinfectie die meestal begint in de keel. Deze ziekte wordt in vrijwel alle gevallen
veroorzaakt door het coxsackie virus, hetgeen een entero virus is. Entero virussen worden vooral
aangetroffen in de darmen en de ontlasting. De naam van de ziekte is gegeven aan een
verzameling ziekteverschijnselen, welke zich voordeden tijdens een ziekte uitbraak veroorzaakt
door het coxsackie virus in 1949.
Deze virusinfectie veroorzaakt blaren in de mond en op de handen en voeten. Vandaar ook de
naam van de aandoening. De ziekte duurt vaak maar enkele dagen. Als ook de keel is aangedaan,
spreekt men van herpangina. De ziekte treedt vooral op bij kinderen, maar volwassenen die
beroepsmatig veel met kinderen in contact komen, kunnen in de werksituatie geïnfecteerd raken
met het virus.
4. Oorzaak, incidentie en risicofactoren hand-, voet- en mondziekte
Hand-, voet- en mondziekte wordt meestal veroorzaakt door coxsackievirus A, type 9 of 16 en
soms door enterovirus type 71.
De ziekte wordt verspreid van persoon tot persoon. Iemand kan besmet worden met het virus via
aan hoesten, direct contact met neus- en of keelslijm, vocht uit blaren en ontlasting en besmette
personen, ook van hen die asymptomatisch zijn, dat wil zeggen dat ze geen ziekteverschijnselen
vertonen. Tijdens de eerste week van de ziekte is de hoeveelheid virus die uitgescheiden wordt
groot. Daarna neemt de hoeveelheid mettertijd af en is de persoon steeds minder besmettelijk.
De tijd tussen de besmetting en de ontwikkeling van de eerste symptomen – incubatietijd
genoemd – is ongeveer 3 tot 7 dagen. Het is zeer besmettelijk.
Kindcentrum Hofferie Protocol Hand-, voet en mondziekte 2016
Pagina 2
De belangrijkste risicofactor is iemands leeftijd. De infectie komt het meest voor bij kinderen
jonger dan 10 jaar, maar kan ook af en toe aangetroffen worden bij pubers, adolescenten en
volwassenen. Vooral volwassenen die beroepsmatig veel met kinderen in contact komen, kunnen
op de werkvloer geïnfecteerd raken met het virus. De uitbraken treden meestal in de zomer en de
vroege herfst op.
5. Behandeling
De ziekte verloopt over het algemeen vrij mild en soms zelfs asymptomatisch. Een specifieke
behandeling ontbreekt. De symptomen kunnen met een aantal maatregelen worden verlicht. Bij
koorts kan men paracetamol geven. De huisarts kan indien nodig iets voorschrijven om de zweren
te verzachten. Let erop dat het zieke kind voldoende drinkt. Neem contact p met de huisarts bij
tekenen van uitdroging, of als de toestand van het kind niet verbetert.
6. Klachten en symptomen hand-, voet en mondziekte
De klachten en symptomen die kunnen optreden zijn:



Na een of enkele dagen van onwel zijn in de zin van flauw en slap met eventueel koorts
ontstaan er in de mond en op de handen en voeten rode plekjes die allengs overgaan in
blaasjes. In de mond gaan deze blaasjes vaak stuk en vormen dan pijnlijke zweren die wel
wat weg hebben van aften.
Blaasjes op handen en voeten ontstaan meestal na een of twee dagen, na die in de mond
en na drie tot vier dagen verdwijnen deze weer vanzelf.
Vaak gaat het gepaard met koorts en algeheel ziek zijn.
Kinderen met zweertjes in de mond willen vaak niet eten. Blaasjes zijn vaak na enkele dagen weer
over, maar zweren kunnen drie tot vier weken aanhouden.
7. Acties leidinggevende
De leidinggevende en pedagogisch medewerkers lichten de ouders van het betreffende
kind(eren) zo spoedig mogelijk in.
Koorts hoger dan 38,5 graden is een extra indicator om te bellen met ouders voor overleg.
Daar waar strikt noodzakelijk én mogelijk worden kind(eren) direct opgehaald door
ouders/verzorgers.
Zieke kinderen die duidelijke symptomen vertonen of zolang er (nog) blaasjes/blaren zichtbaar
zijn, zullen nadat de ouders zijn ingelicht, de toegang worden geweigerd tot ons
kinderdagverblijf. Dit om verdere verspreiding te voorkomen.
Bij toename van het aantal gevallen op de groep of een zogenaamde “uitbraak”, maken wij
een extra nieuwsbrief.
Kindcentrum Hofferie Protocol Hand-, voet en mondziekte 2016
Pagina 3
Wanneer de leidinggevende niet aanwezig is, neemt een van de leidsters deze taken
voorlopig waar. Zij licht leidinggevende in zodra dat mogelijk is.
8. Bronnen
www.rivm.nl/infectieziekten.
Kindcentrum Hofferie Protocol Hand-, voet en mondziekte 2016
Pagina 4