De grote opdracht

Handelingen en de
Paulinische brieven
De grote opdracht
1
De rode lijn

In het Oude Testament:
Mens geschapen naar Gods evenbeeld
 God wil een relatie met de mens:





Leiding, redding
Na straf nieuwe kansen
God geeft beloften
In het Nieuwe Testament:
God vervult Zijn beloften in Jezus
 Door Jezus een nieuwe start in een nieuw verbond

2
Cultuur van het Nieuwe Testament (1)


400 jaar tussen het O.T. en het N.T.
Grote culturele verandering:
2 eeuwen Griekse overheersing
 Grieken hielden van fundamentele vragen:

Filosofie, ethiek en politiek
 Grote denkers: Socrates, Plato, Aristoteles


Grieken open voor nieuwe denkbeelden:
Luisteren, discussiëren en filosoferen
 Open voor het evangelie

3
Cultuur van het Nieuwe Testament (2)


Daarna Romeinse overheersing
Romeinen:




Zakelijk: hoge belastingheffing
Bestuurlijk:
 Zeer georganiseerd
 Grote veranderingen op bestuurlijk gebied
Militair:
 Overal bezettings/veiligheidstroepen
 Zeer wreed bij tegenwerking
Technisch:

Grote veranderingen in de infrastructuur
4
Cultuur van het Nieuwe Testament (3)
De achtergrond



Jezus was een Jood
Christelijke kerk begint in Jeruzalem
Eerste christenen zijn Joden
5
Cultuur van het Nieuwe Testament (4)
Joodse religie


Klassieke geloof ontwikkelt zich naar het Judaïsme
Belangrijke instellingen:



Wet en tradities:



Tempel:
 Plaats van eredienst
 Symbool van de joodse identiteit en nationale trots
Synagoge: Lokale plaats van eredienst
Na de ballingschap: intensieve studie van de wet
Joden werden ‘de mensen van het Boek’
Identiteitskenmerken:
Besnijdenis, houden van de sabbat en de voedselwetten
6
Cultuur van het Nieuwe Testament (5)
Belangrijke groeperingen

Farizeeën:
Vol overgave toegewijd aan gehoorzamen van de wet
 Moedigden anderen aan dit ook te doen


Saduceeën:
Afkomstig uit families van rijke landeigenaren
 Leverden de hoofdpriesters en de hogepriester
 Dominerende partij in de joodse Hoge Raad (Sanhedrin)
 Hadden organisatie van de tempel in handen


Samaritanen:
Kolonisten ontstaan na de val van het Noordelijk rijk
vermengd met achtergebleven Israëlitische bevolking
 Namen veel zeden en gebruiken over van de Joden

7
De Grote Opdracht

Jezus kwam op hen toe en zei: ‘Mij is alle macht gegeven in
de hemel en op de aarde. Ga dus op weg en maak alle volken
tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de
Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze
zich moeten houden aan alles wat Ik jullie opgedragen heb.
En houd dit voor ogen: Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan
de voltooiing van deze wereld.’ (Mattheüs 28: 18-20)

Maar wanneer de heilige Geest over jullie komt, zullen jullie
kracht ontvangen en van mij getuigen in Jeruzalem, in heel
Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde.’
(Handelingen 1:8)
8
God’s volgorde




Eerst vervulling met de Heilige Geest
Dan getuigen van Jezus in:
Jeruzalem, Samaria en dan overal op aarde
Hoe: ■ Vervuld van de Heilige Geest
■ Geleid door de Heilige Geest
■ Verkondiging van ‘’Het Koninkrijk van God”
Belofte van Jezus:


Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde.
Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van
deze wereld.’
9
Pinksteren – de nieuwe fase

Joodse wekenfeest - Pinksteren
Tweede grote feest – dankdag voor de oogst
 Van Griekse woord ‘pentekostè’ = de 50e
 50e dag na 2e dag van Joodse Paasfeest
 Feestdag voor God




Joden vanuit het hele Romeinse rijk in Jeruzalem
Ideale start voor God’s grote plan
De eerste gemeente ontstaat (3000 mensen)
10
Pinksteren – het publiek
11
Doop in de Heilige Geest





Heilige Geest komt op ieder, die naar Hem
uitziet
Heilige Geest is de Geest van Jezus, die in de
mensen komt wonen en werken
Heilige Geest is een Persoon
Heilige Geest is Gods krachtgevende
Aanwezigheid in ons leven (Gordon Fee)
Alleen geleid door de Heilige Geest kunnen
we Gods werk doen in de wereld
12
De inhoud van Handelingen (1)


Hemelvaart en Pinksteren
Jeruzalem


(Handelingen 1 en 2)
(Handelingen 3 - 6)
De eerste gemeente – problemen - oplossingen
Vervolging
(Handelingen 6 - 9)
Stefanus
 Naar Samaria en verder – Filippus
 Saulus geroepen

13
De inhoud van Handelingen (2)

Naar de heidenen
(Handelingen 10 - 12)
Cornelius – problemen met de doop
 Antiochië – Grieken komen tot geloof


Zendingsreizen van Paulus
Eerste zendingsreis
 Apostelenvergadering
 Tweede zendingsreis
 Derde zendingsreis

(Handelingen 13 - 14)
(Handelingen 15)
(Handelingen 16 – 18)
(Handelingen 18 – 21)
14
De inhoud van Handelingen (3)
 Paulus



gevangenschap
(Handelingen 18 – 28)
Paulus voor koningen
Paulus naar Rome
Verkondiging in Rome
-------------------------------------------- Verdeling van een ‘hoofdrol’ in Handelingen:


Ca. de helft Petrus in een ‘hoofdrol’
Andere deel Paulus in een ‘hoofdrol’
15
Verspreiding van het evangelie

Werd mede bevorderd door:





Vrijheid van godsdienst (betrekkelijk)
Eén taal in het hele rijk:
 Romeinse taal = officiële taal
 In praktijk blijft het volk Grieks spreken
Pax Romana – ‘Vrede’ onder Romeinse overheersing
Reizen:
 Uniek en veilig wegenstelsel
 Snelle verbindingen (in het goede seizoen) per schip
Bij Grieken grote belangstelling voor één God en hoge
moraal – geestelijke honger
16
Paulus eerste zendingsreis
17
Paulus tweede zendingsreis
18
Paulus derde zendingsreis
19
Lucas, de schrijver van Handelingen
Wie was Lucas?
 Heiden – de enige niet Joodse schrijver van het N.T.




Goed opgeleid – dokter (medicijnenstudie onderdeel van
filosofiestudie)
Onderzoeker/historicus – heeft alles degelijk
onderzocht
Reiziger – moest reizen om alles nauwkeurig na te gaan
– medereiziger van Paulus
Schrijver – literair zeer begaafd
20
Het belang van het boek Handelingen (1)


Brugfunctie tussen Evangelieën en de Brieven
Beschrijft het ontstaan van de gemeenten


Goede achtergrond voor begrip Paulinische brieven.
Theologische informatie:
Hemelvaart en pinksteren
 Doop met de Heilige Geest
 Leiding door de Heilige Geest
 Ontstaan van de kerk,
 Evangelie geldt voor de hele wereld
 Toespraken van Petrus, Stefanus, Paulus

21
Het belang van het boek Handelingen (2)

Zendingsactiviteiten van de vroege kerk





Jeruzalem (voor de Joden)
Samaria (voor de Samaritanen)
Naar de uiteinden der aarde (voor de heidenen)
Doop van Cornelius (Handelingen 10)
Apostelvergadering in Jeruzalem (Handelingen 15)





Geen besnijdenis voor de heidenen
Geen Joodse wet voor de heidenen
Onthouding van bezoedeling door afgodendienst
Onthouding van ontucht
Wel rekening houden met elkaar
(bloed en vlees met bloed erin)
22
Het belang van het boek Handelingen (3)

Verdediging en verantwoording van het
apostelschap van Paulus
3x wordt bekering en roeping van Paulus verteld
 Zonder Handelingen de vraag: Wie is Paulus?


Informatie over:
Eerste christenen, gemeenteleven en de vroege kerk
 Grote problemen en uitdagingen
 Hoe de Heilige Geest leiding geeft

23
De Paulinische brieven (1)

Onderverdeling:
Personen:
 Timotheüs, Titus, Filemon
 Individuele kerken:
 Rome, Korinthe, Filippi, Kolosse, Tessalonica
 Groepen kerken:
 Galatië, omgeving Efeze

24
Paulinische brieven (2)

Inhoud sterk afhankelijk van het doel:
1 en 2 Tessalonicenzen: gericht op wederkomst van
Christus
 Romeinen, Galaten, 1 en 2 Korintiërs gericht op
prediking
 Brieven uit de gevangenis aan Efezieërs, Filemon,
Kolossenzen en Filippenzen
 Herderlijke brieven schrijft hij aan Timoteüs en Titus
over praktische zaken als leiderschap in de kerk en
organisatie

25
Hulp bij het lezen van de brieven


Handelingen kennen als basis
Inzicht hebben in de achtergrond (context) van
de brief
Goed naslagwerk kan enorm helpen
 Aanbevolen:

Handboek bij de Bijbel
 Korte inleiding tot de bijbelboeken

26