aansprakelijkheid op de werkvloer

AANSPRAKELIJKHEID
OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN
MILIEUCOÖRDINATOREN
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
1
CASE 1
Een PA stelt vast dat er wordt gewerkt zonder het dragen
van de PBM’s (bv. helm en veiligheidsbril) en:
• laat na de werkgever te adviseren
• verleent een fout advies (bv. vermeldt de helm en
veiligheidsschoenen)
• verleent een onvolledig advies (bv. vermeldt enkel de
helm)
De sociale inspectie stelt dit vast.
Kan de PA hiervoor aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
2
AANSPRAKELIJKHEID
STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
BURGERLIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
ALTIJD 2 VRAGEN STELLEN:
• Kan men strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
• Kan men burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
3
STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
schending van de wet
geen schade vereist
21 mei 2015
BURGERLIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
artikel 1382 e.v. B.W.
• fout
• schade
• oorzakelijk verband
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
4
STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
BURGERLIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
initiatief:
initiatief:
Openbaar Ministerie
slachtoffer
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
5
STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
sanctie: straffen
•
•
•
•
sanctie:
gevangenisstraf
geldboete
alternatieve straffen
verbeurdverklaring
van goederen
• enz.
21 mei 2015
BURGERLIJKE
AANSPRAKELIJKHEID
schadevergoeding
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
6
CASE 1
Een PA stelt vast dat er wordt gewerkt zonder het dragen
van de PBM’s en:
• laat na de werkgever te adviseren
• verleent een fout advies
• verleent een onvolledig advies
De sociale inspectie stelt dit vast.
Kan de PA hiervoor aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
7
CASE 1
Kan de PA strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
 IPA: NEEN, niet op basis van art. 81,1°WW en 128 SSW
 EPA: art. 81,2° WW: betwist in rechtspraak en rechtsleer,
maar steeds vaker op zelfde wijze behandeld als IPA
 JA, wel op basis van art. 418 Sw.
= onopzettelijke slagen en verwondingen
 komt weinig voor …
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
8
STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Algemeen strafrecht (Strafwetboek)

van toepassing, ongeacht hoedanigheid

dus ook voor preventieadviseur en milieucoördinator
bv. diefstal, moord, (on)opzettelijke slagen en verwondingen
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
9
STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Interne preventieadviseur
artikel 81,1° WW + artikel 128 SSW,
= inbreuken op de Welzijnswet of uitvoeringsbesluiten
• werkgever
• lasthebber = gedelegeerd bestuurder van de vennootschap
• aangestelde = de hiërarchische lijn  mogelijkheid tot gezag
 preventieadviseur enkel adviesfunctie dus geen gezag!
uitzonderingen: noodsituaties, dualiteit van functies,
beperkt of tijdelijk mandaat van werkgever
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
10
STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Externe preventieadviseur
artikel 81,2° WW + artikel 128 SSW,
= inbreuken op de Welzijnswet of uitvoeringsbesluiten
 geen personeel
 in toepassing van de WW belast met opdrachten
 in strijd met de WW uitgevoerd
 Vraag: enkel externe dienst of ook EPA? Discussie …
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
11
CASE 1
Kan de PA burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
 Neen, want niemand heeft schade geleden!
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
12
CASE 2: buitencontractuele aansprakelijkheid
Een PA stelt vast dat de noodknop van een machine is
afgebroken doch laat na hierover advies uit te brengen aan
de werkgever/opdrachtgever.
De machine wordt gebruikt op een werf en loopt vast,
waarna deze niet met de noodknop kan worden
uitgeschakeld. Hierdoor wordt een deel van het materiaal
op straat geslingerd waarbij het een voorbijganger raakt.
Kan de PA hiervoor aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
13
CASE 2
Kan de PA strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
Zelfde resultaat:
 IPA: NEEN, niet op basis van art. 81,1°WW en 128 SSW
 EPA: onzeker op basis van art 81,2° WW en 128 SSW
 JA, wel op basis van art. 418 Sw.
= onopzettelijke slagen en verwondingen
komt weinig voor dat men de IPA aansprakelijk stelt
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
14
CASE 2
Kan de PA burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
interne PA en externe PA-WN: JA, doch enkel in geval
van:
• bedrog of opzettelijke fout
• zware fout
• eerder gewoonlijk voorkomende lichte fout
externe zelfstandige PA: JA, fout, schade, oorzakelijk
verband
externe preventiedienst: JA, art. 1384, al. 3 B.W.
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
15
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
WG
arbeidsovereenkomst
slachtoffer/
derde
PA-WN of
MC-WN
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
16
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Artikel 1384, 3de al. B.W.: Indien de werknemer tijdens
de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst schade
berokkent aan derden dan is de werkgever hiervoor
verantwoordelijk.
• WG van interne PA of MC
• externe preventiedienst als WG van PA
• milieuconsultancybedrijf als WG van MC
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
17
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
WG
art.18
AOW
arbeidsovereenkomst
slachtoffer/
derde
PA-WN of
MC-WN
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
18
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Artikel 18 Arbeidsovereenkomstenwet: De werknemer die
tijdens de uitvoering van zijn overeenkomst schade berokkent
aan de werkgever of een derde, is enkel aansprakelijk voor:
• bedrog of opzettelijke fout
• zware fout  rechtspraak: de fout die zo groot en
buitensporig is dat ze onvergeeflijk is
• eerder gewoonlijk voorkomende lichte fout
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
19
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Deze beperking van art. 18 AOW geldt dus enkel voor:
• interne PA
• interne MC
• externe PA die WN is bij externe preventiedienst
• externe MC die WN is milieuconsultancybedrijf
Blijft volledig aansprakelijk:
• externe zelfstandige PA (fout+schade+oorzakelijk verband)
• externe zelfstandige MC (fout+schade+oorzakelijk verband)
• externe preventiedienst (art. 1384, al.3 B.W.)
• milieuconsultancybedrijf (art. 1384, al.3 B.W.)
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
20
CASE 3
De milieu-inspectie controleert het bedrijf en stelt vast dat
de MC heeft nagelaten het jaarverslag op te stellen:
Kan de MC strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
NEEN, maar het Decreet ABM voorziet wel in administratieve
sancties
Kan de MC burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
NEEN, want geen schade aan derden
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
21
CASE 3
Kan de MC burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
NEEN, want geen schade aan derden
schade aan exploitant:
• IMC: enkel i.g.v. art. 18 AOW
• zelfstandige EMC: JA, contractuele AH
• EMC-WN: NEEN want contractuele AH van het
milieuconsultancybedrijf
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
22
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Opdrachtgever
/ exploitant
contract
Contractuele
aansprakelijkheid
21 mei 2015
Contractspartij:
• externe zelfstandige PA
• externe zelfstandige MC
• externe preventiedienst
• extern milieuconsultancybedrijf
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
23
ADMINISTRATIEVE EN STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID VAN DE MILIEUCOÖRDINATOR
1. Administratieve sancties: geldboete tot 50.000 €
bv. het niet geven van advies over milieu-investeringen
het niet opstellen van een jaarverslag
niet voldoen aan de voorwaarden voor aanstelling:
• kennisgeving
• instemming
• akkoord CPBW
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
24
CASE 4
Een MC stelt vast dat er opzettelijk afvalstoffen worden
achtergelaten en meldt dit niet aan de exploitant:
A. Kan de MC strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
JA, titel XVI Decreet ABM
B. Kan de MC administratief aansprakelijk worden gesteld,
als het O.M. niet vervolgt?
JA
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
25
CASE 4
C. Kan de MC burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
schade aan de exploitant
• IMC: enkel i.g.v. art. 18 AOW
• zelfstandige EMC: JA, contractuele AH
• EMC-WN: NEEN want contractuele AH van het
milieuconsultancybedrijf
schade aan derde
• IMC: enkel i.g.v. art. 18 AOW
• zelfstandige EMC: JA, fout+schade+oorzakelijk verband
• EMC-WN: NEEN want milieuconsultancybedrijf
aansprakelijk als WG (art. 1384, al. 3 B.W.)
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
26
ADMINISTRATIEVE EN STRAFRECHTELIJKE
AANSPRAKELIJKHEID VAN DE MILIEUCOÖRDINATOR
2. Strafrechtelijke sancties:
 onachtzaamheid is voldoende
 decreet ABM: taken zeer ruim omschreven
 ook specifieke strafrechtelijke aansprakelijkheden:
bv. opzettelijk, in strijd met de wettelijke voorschriften of vergunning,
rechtstreeks of onrechtstreeks, stoffen, micro-organismen, geluid en andere
trillingen of stralingen in of op water, bodem of atmosfeer inbrengt of
verspreidt
 Indien het O.M. beslist niet te vervolgen, kan de overheid nog
administratieve sanctie opleggen tot 250.000 €
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
27
CASE 4 vervolg
Een MC stelt vast dat er opzettelijk afvalstoffen worden
achtergelaten en meldt dit wel aan de exploitant en deze
laat na te regulariseren:
D. Kan de MC strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
 NEEN
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
28
CASE 5
Een PA stelt vast dat de veiligheidskap van een
zaagmachine is afgebroken doch laat opzettelijk na
hierover advies uit te brengen aan de werkgever.
Dit veroorzaakt een arbeidsongeval bij een werknemer die
hierdoor zijn hand verliest.
Kan hij hiervoor aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
29
CASE 5
Kan de PA strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
Zelfde resultaat:
 NEEN, niet op basis van art. 81,1°WW en 128 SSW
 JA, wel op basis van art. 398 Sw.
= opzettelijke slagen en verwondingen
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
30
CASE 5
Kan de PA burgerlijk aansprakelijk gesteld worden?
JA, want opzettelijk veroorzaakt.
 de verzekeraar zal het slachtoffer uitbetalen en dit
terugvorderen van de PA
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
31
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
burgerlijke immuniteit:
 slachtoffer wordt vergoed door verzekeraar en kan geen
vordering meer stellen tegen:
• werkgever
• werknemers
• lasthebbers
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
32
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
Uitzonderingen:
•
•
•
•
opzet van de werkgever, werknemers of lasthebbers
schade aan goederen
arbeidswegongeval en verkeersongeval
aansprakelijke derde
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
33
BURGERLIJKE AANSPRAKELIJKHEID
• zwaarwichtige overtredingen op de welzijnswetgeving mits
voorafgaandelijke schriftelijke ingebrekestelling van de
sociale inspectie
tenzij de werkgever:
- de veiligheidsmiddelen ter beschikking gesteld
- voorafgaand schriftelijk instructie aan de werknemers
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
34
CASE 6
Een MC kan het niet vinden met een bezoeker tijdens de
opendeurdag van het bedrijf. Na een woordenwisseling
komt het tot een vechtpartij.
Kan de MC hiervoor aansprakelijk worden gesteld?
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
35
CASE 6
Kan de MC strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld?
 JA, op basis van art. 398 Sw.
= opzettelijke slagen en verwondingen
Kan de MC burgerlijk aansprakelijk worden gesteld?
 JA, zowel bij een interne als externe MC, want niet
tijdens uitvoering v/d arbeidsovereenkomst
 fout + schade + oorzakelijk verband
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
36
Annick FRET
Advocaat
Groene Hofstraat 35
2850 Boom
Tel 0476/99 26 77
Mail [email protected]
21 mei 2015
AANSPRAKELIJKHEID OP DE WERKVLOER:
PREVENTIEADVISEURS EN MILIEUCOÖRDINATOREN
37