10-047-00 Brosch_Licht_Beleucht_LED.indd

Informatie
van Optical Low Vision Services
Licht & Verlichting
met LED technologie
Licht is leven …
„De waarde van een goede verlichting komt pas
tot uiting, wanneer men deze zelf waarneemt en in
werkelijkheid beleeft!“
Om als slechtziende weer een tekst te kunnen lezen, moet deze aan verschillende eisen voldoen.
De te lezen tekst moet een bepaalde grootte hebben, adequaat belicht zijn en zo scherp mogelijk
op het netvlies afgebeeld worden.
De grootte van een tekst kan met vergrotende
hulpmiddelen beïnvloed worden.
Licht en scherpte zijn echter minstens net zo
belangrijk.
De scherpte kan men met de juiste corrigerende
brillenglazen en door het aanhouden van de exacte
werkafstand bereiken.
Een optimale belichting draagt zeer sterk bij aan
het succes van een aanpassing, het verbetert de
leesvaardigheid en het visuele comfort.
Basis eisen zoals belichtingsniveau, contrast, lichtverdeling en kleurweergave moeten voor iedere
situatie in het algemeen en voor activiteiten in het
bijzonder onderzocht worden.
Licht is zien
85% van de informatie wordt
door de ogen waargenomen:
licht laat ons kleuren zien
licht beïnvloedt de psyche
licht stuurt de hormoonhuishouding
De afhankelijkheden
van licht, contrast
en vergroting
Oudere personen zien minder contrast.
Dit heeft tot gevolg dat:
bepaalde teksten alleen nog moeizaam of helemaal niet
meer gelezen kunnen worden
de oriëntatie en mobiliteit bij ongunstige weersomstandigheden en bij slechte lichtomstandigheden zeer moeilijk is
Daarom ontwikkelt men, waar mogelijk,
meer en betere contrasten.
Bijvoorbeeld:
traptreden contrastrijk markeren
deurkozijnen en trapleuningen contrastrijk markeren
lichte maaltijden op donker servies serveren
en vele andere oplossingen
Met toenemende leeftijd wordt
de behoefte aan licht vele malen groter.
lichtbehoefte
Het is een normale ontwikkeling, dat de ogen met toenemende leeftijd troebeler worden. Hierdoor verhoogt de behoefte
aan licht en zal het gezichtsvermogen achteruitgaan. In het
begin gaat dit langzaam en daarna steeds sneller. Een oorzaak
daarvan is het ouder worden van het weefsel waar het kijkorgaan uit bestaat. Maar ook degeneratieve oogziektes zoals
leeftijdsgebonden maculadegeneratie kunnen een oorzaak zijn.
Dit alles heeft een dusdanige invloed op het oog, waardoor
een zestigjarige voor een zelfde visuele taak (bv. lezen) 15-keer
meer licht nodig heeft dan een tienjarige.
Onderzoek heeft aangetoond dat 2/3 van de bewoners van
een bejaardentehuis een normaal gedrukte krant niet meer
kunnen lezen.
Indien echter een betere verlichting geïnstalleerd wordt, verandert de situatie abrupt: onder optimale omstandigheden is 2/3
van de gepensioneerde vrouwen en mannen weer in staat een
krant te lezen.
20
40
60
leeftijd
80
Meer licht betekent
vaak meer zien
Door het
optimaliseren
van de verlichting en het contrast, kan de eerder vastgestelde behoefte aan vergroting
verminderd worden.
Onderzoek toont aan, dat wanneer het lichtniveau verhoogd
wordt, voorwerpen sneller en nauwkeuriger kunnen worden
waargenomen. Dit is bij ouderdom een belangrijk criterium,
omdat de verlichtingseisen met de tijd veranderen.
De benodigde lichthoeveelheid is afhankelijk van de grootte
van het voorwerp. Hoe kleiner het voorwerp, hoe minder de
visuele informatie en hoe groter de benodigde lichthoeveelheid.
Indien het waargenomen voorwerp groter is, dan vermindert
de benodigde lichthoeveelheid.
In veel gevallen zijn slechtzienden slecht op de hoogte van hun
handicap en de revalidatiemogelijkheden. Daardoor gaan ze
pas naar de oogarts of opticien, als de ziekte al in een vergevorderd stadium is. Maar juist in de beginfase van een oogziekte, waarin de visus nog niet zo sterk beïnvloed is, kan men
met een individueel gekozen lichtkleur, het zien verbeteren.
De leeftijdsgebonden maculadegeneratie is de meest voorkomende oogziekte, die leidt tot slechtziendheid. Ook personen
met cataract ervaren een visusvermindering en zijn daardoor
beperkt. Doordat cataract tegenwoordig in veel gevallen bijtijds
geopereerd kan worden, zijn deze personen goed te genezen.
Basis voor een
goede verlichting
Het licht heeft een bijzondere betekenis! Het waarnemen van
contrasten kan met een goede verlichting aanzienlijk verbeterd
worden.
Een goede verlichting is
schitteringvrij
gelijkmatig
aangenaam
voldoende helder
Waar mogelijk moet verlichting in bepaalde ruimtes van indirect
licht voorzien worden. Zelfs al met een eenvoudige leeslamp
kan de benodigde lichtsterkte bereikt worden. Veel oudere
mensen zijn gewend om stroom te besparen. Het is belangrijk,
dat zij over de volgende feiten geïnformeerd worden.
85% van alle informatie bereikt ons via onze ogen
Een ouder oog heeft veel meer licht nodig dan een
jong oog
Goed licht verhoogt niet alleen ons gezichtsvermogen, maar ook het welzijn
Spaarlampen hebben 8 keer minder stroom nodig
en gaan 10 keer langer mee dan conventionele
gloeilampen
LED-lampen hebben 25 keer minder stroom nodig
en gaan 50 keer langer mee dan conventionele
gloeilampen
Directe verlichting
Hoge luminantieverschillen
=> directe verblinding
Intensieve schaduwvorming
Spiegelingen
=> verblinding door reflectie
op de vloer, ramen, deuren
en spiegels
Directe verlichting
Indirecte-/directe verlichting
Homogene, zachte overgangen
door meervoudige reflectie
Geringe schaduwvorming
Geen spiegelingen op de vloer,
ramen, deuren en spiegels
Aangename ruimtebeleving
Indirecte-/directe verlichting
De invloed van
de lichtkleur op
het waarnemen
van contrasten
Individueel getest
Een individueel geteste lichtkleur is aangenamer en maakt
het lezen minder vermoeiend
Licht is ook een maatgevend thema in de LowVision-verzorging.
Belangrijk bij de keuze van het juiste licht is het bepalen van de
individuele lichtkleur.
Want de juiste lichtkleur vermindert de vergrotingsbehoefte van
slechtzienden aanzienlijk. Ook bij het verstrekken van een normale leesbril wordt met een individuele verlichting de visus aanzienlijk verbeterd. Maar door licht verbetert niet alleen de visus.
Licht draagt ook bij tot een actievere houding en een betere concentratie en beïnvloedt daardoor positief de psyche van de mens.
De lichtkleur wordt bepaald door de kleurtemperatuur van de
lichtbron. Hoe lager de kelvinwaarde van de kleurtemperatuur,
hoe hoger het roodaandeel van het spectrum.
Bij een hoge kleurtemperatuur, heeft het spectrum een hoog
blauwaandeel. De tabel rechts geeft een overzicht van de kleurtemperaturen van enkele kunstmatige en natuurlijke lichtbronnen. De kleurtemperatuur wordt in Kelvin aangegeven.
Kleurtemperaturen
Hoewel wit licht uit een mengeling van kleuren bestaat, zijn
niet alle witte kleurtinten gelijk, omdat ze van hun betreffende
kleurbestanddelen van dat ogenblik afhankelijk zijn. Zodoende
wordt een wit met een hoger roodaandeel warmer en een wit
met een hoger blauwaandeel daarentegen koeler waargenomen. Er bestaat een methode om de verschillende soorten
van wit licht in te delen in kleurtemperaturen. Hierbij wordt
de kleurindruk bij verschillende temperaturen omschreven op
basis van de ideale stralingsbron volgens de stralingswet van
Planck'schen. Dit principe kan het beste worden uitgelegd
aan de hand van welbekende overgangsmetalen, zoals de
wolfraam-gloeidraad van een gloeilamp. Als deze materialen
tot een temperatuur van 1000 K verhit worden, is hun kleurindruk rood, bij 2000 tot 3000 K verschijnen ze geelachtig wit,
bij 4000 K neutraal wit en bij 5000 tot 7000 K koud wit.
Met andere woorden:
Hoe hoger de kleurtemperatuur, hoe koeler de kleurindruk van
het witte licht.
Kleurtemperatuur
Lichtbron
1800 K
Kaars
2700 K
Gloeilamp
3200 K
Halogeenlamp
4100 K
Maanlicht
5000 K
Zonlicht bij wolkenloze hemel
8000 K
Daglicht bij mistig weer
10000 K
Blauwe, wolkenloze hemel aan de beschaduwde noordzijde, kort na zonsondergang of kort voor zonsopgang
(blauwe uur)
Kleurtemperatuur
Lichtkleur
2700 K
geelachtig wit
4500 K
neutraal wit
6500 K
koud wit
Verschillende eisen
aan verlichting
Bij alle visuele beperkingen, die door mediatroebelingen
(hoornvlies, lens, glasachtig lichaam, zoals cataract)
veroorzaakt worden, is vanwege de sterke strooiing van het
kortgolvige blauwlichtaandeel van de verlichting op de fijne
troebelingsdeeltjes, eerder een warm witte lichtkleur aan te
raden, omdat het anders als gevolg van een te hoge straling
tot contrastverlies en verblindingsverschijnselen kan leiden.
Bij ziekten aan de fotoreceptoren van het netvlies (bv. retinitis
pigmentosa) gaat het om een stofwisselingsziekte.
De stofwisselingsafval van afgestoten celdelen van de fotoreceptoren wordt niet meer afgevoerd en hoopt zich vanaf de periferie
op. Deze stofwisselingsafval heeft fluorescerende eigenschappen. Licht met een hoog UV-gehalte of blauwlichtaandeel laat
deze bezinksels oplichten. Om de daardoor veroorzaakte te
hoge straling en verblindingseffecten te vermijden, moet op leesplaatsen naast UV- en blauwlicht-absorberende medische filters
(Multilens), ook gezocht worden naar lichtbronnen met een hoog
roodlichtaandeel. Dat zijn dus de warme witte lichtkleuren.
Slechtzienden met maculadegeneratie hebben een zeer sterke
behoefte aan licht. Omdat licht met een hoog blauwaandeel
door deze patiënten subjectief helderder ondervonden wordt
dan warme witte lichtkleuren, zijn hier helder witte lichtkleuren
of kleuren die het daglicht benaderen aan te bevelen.
Studies tonen aan, dat proefpersonen de neiging hebben eerder voor een meer witachtige lichtkleur te kiezen. Deze tendens
naar wit- en blauwachtige lichtkleuren zou verklaard kunnen
worden uit het feit, dat witachtig licht ondanks een gelijke lichtsterkte helderder lijkt, waardoor de gemiddelde proefpersoon
eerder naar deze lichtkleuren neigt.
Reacties van niet-slechtzienden wijzen er echter op, dat witen blauwachtige lichtkleuren tijdens het werken als geschikter
bevonden worden.
Niettemin moeten lichtkleuren getest worden. Want een individueel uitgekozen lichtkleur is aangenamer en maakt het lezen
minder vermoeiend. Dit is ook één van de belangrijkste redenen
waarom bij het uitproberen alle drie de lichtkleuren getest moeten worden. Slechtzienden kunnen direct en duidelijk onderscheiden, welke lichtkleur het meest aangenaam is. Bovendien
toont de specialist met dit grote aanbod zijn competentie.
Alle SCHWEIZER-lampen
voldoen aan de eisen voor het
gebruik door slechtzienden:
individuele lichtkleur
zeer geringe warmte uitstraling
gelijkmatige belichting
flikkervrij
Bij de optimale vergroting en de beste individueel gekozen lichtkleur bereikt de slechtziende de maximale leessnelheid!
De techniek
achter de optimale
verlichting
Voorschakelapparaten
LowVision Grid-lamp electronic
936573
11 W / 2700 K
936583
11 W / 4500 K
936593
11 W / 6500 K
De Low Vision Grid-lamp van Schweizer is elektrisch
voorgeschakeld en is een 11W PL lamp.
In tegenstelling tot gloeilampen moeten TL-lampen met een
conventioneel of elektronisch voorschakelapparaat bediend
worden, omdat de stroom anders de lamp kan vernielen.
Het belangrijkste verschil in voorschakelapparaten vormt de
frequentie. Terwijl het conventionele voorschakelapparaat de
netfrequentie van 50 HZ aanhoudt, zet het elektronische voorschakelapparaat de frequentie om in 25.000 HZ tot 40.000 HZ.
Dit betekent eenvoudig gezegd dat een lamp, die met een
conventioneel voorschakelapparaat bediend wordt, 50 keer in
een seconde aan en uit gaat, waarbij in veel gevallen flikkering
waargenomen wordt. Lampen die daarentegen met een elektronisch voorschakelapparaat bediend worden, gaan zo vaak
binnen een seconde aan en uit (25.000 tot 40.000 keer), dat het
flikkeren niet meer waargenomen kan worden.
Het is bekend, dat de flikkerfusiefrequentie in het perifere deel
van het netvlies hoger is dan in het centrale gebied. Dit is vast
te stellen als men van opzij naar een oude televisie kijkt of bij
het lezen onder een lamp met een conventioneel voorschakelapparaat. Omdat slechtzienden vaak het perifere gebied van
het netvlies gebruiken, wordt het flikkeren versterkt waargenomen. Vooral bij personen met macula-aandoeningen, zoals
maculadegeneratie, ontstaat dit probleem, omdat zij extrafoveaal kijken.
LED-verlichting
De nieuwste ontwikkeling op het gebied van verlichting zijn
LED's. Light emitting diodes, meestal aangeduid als LED’s.
Een LED is een halfgeleider die licht geeft wanneer er in de
juiste richting stroom doorheen wordt gestuurd. Het is dus
een elektronische component die rechtstreeks licht uitzendt.
De lichtkleur hangt af van het gebruikte halfgeleidermateriaal.
Een LED is opgebouwd uit een chip van lichtgevend materiaal,
een bedradingsframe met plaats voor de chip en een behuizing die de chip beschermt.
De LED techniek bestaat al vele jaren maar werd in verband met de hoge prijs maar weinig toegepast. Ze werden
hoofdzakelijk als indicatielampjes in bedieningspanelen en
verkeerslichten geïnstalleerd. Onlangs heeft een technologische doorbraak tot beslissende verbeteringen in efficiëntie
geleid waartoe o.a. ook de productie van wit licht behoort.
Daardoor zijn er nieuwe mogelijkheden ontstaan voor het
gebruik van accent- en algemene verlichting.
De belangrijkste kenmerken zijn:
lange levensduur
laag energieverbruik
robuuste constructie
klein formaat
weinig onderhoud nodig
LICHTVERMOGEN
Hoger lichtvermogen dan
conventionele gloeilampen
ENERGIEVERBRUIK
Minder energieverbruik dan
conventionele gloeilampen
LED's zetten een
nieuwe standaard
De productie van wit licht met behulp van
lichtdioden
Van nature kunnen LED's uitsluitend monochromatische
kleuren ontwikkelen. Dat betekent, dat voor het ontwikkelen
van wit licht twee of meer kleuren met elkaar gecombineerd
moeten worden. Een van de oplossingen voor het verkrijgen
van wit licht met LED's is om de rode, groene en blauwe
halfgeleiderchips in een enkele lichtdiode te verwerken of
separate rode, groene en blauwe LED's zeer dicht bij elkaar
te groeperen waardoor de afgegeven straling gemengd wordt.
Een nieuwe methode gebruikt echter LED's, die een blauw
licht uitstralen, van een fosforcoating voorzien zijn en die
een deel van het blauwe licht in geel licht omzetten, waaruit
uiteindelijk wit licht ontstaat. Deze witte LED's ontwikkelen
kleurtemperaturen van 2700 tot 8000 K. Door de toepassing
van meerdere fosforcoatings laat het blauwe licht zich in meer
kleuren omzetten, waardoor zich de kleurweergave-index tot
een waarde van meer dan 80 kan worden verbeterd wat overeenkomt met goed tot uitmuntend.
LED-verlichting is zeker de beste vernieuwing in de verlichtingsindustrie sinds de uitvinding van het elektrische licht.
LED’s veranderen de aard van verlichting, aangezien ze nieuwe
mogelijkheden bieden voor kunstmatig licht, wat een verrijking
van de menselijke waarneming is. In de nieuwe LowVisionlampen van SCHWEIZER worden de SMD-LED's toegepast.
Deze zijn extreem klein en gaan een kleine eeuwigheid mee.
LED-verlichting heeft in tegenstelling tot de spaarlampen geen
startunit, maar werkt op gelijkstroom. Daarom treedt geen
storende flikkering op. Beïnvloeding van andere energie- of
lichtbronnen zijn evenmin bekend. Door het gericht plaatsen
van de LED's en bij een optimale positionering van het licht
wordt de tekst homogeen verlicht en zelfs dan ontstaat er
geen verblinding.
Aanbevolen
verlichting voor
slechtzienden
MULTILIGHT LED - zorgt voor helder,
duidelijk en comfortabel zien …
MULTILIGHT LED-lampen zijn extreem energie-efficiënt
en hebben een lange levensduur. Ze overtuigen door een
indrukwekkende lichtsterkte. De lineaire plaatsing van de
LED's zorgt voor een homogene belichting. Alle nieuwe
lampen op de volgende pagina's zijn te verkrijgen in de
drie lichtkleuren 2700 K (geelachtig wit), 4500 K (neutraal
wit) of 6500 K (koud wit).
MULTILIGHT LED Stand
Vloerlamp in retrodesign met 72 duurzame energieefficiënte SMD-LED's. Ideale lamp om gezellig te lezen op
de bank, aan tafel of in bed. Al naar gelang de behoeften
van de gebruiker kan men de zwanenhals naar boven of
naar beneden en naar links of rechts instellen.
Schakelaar geïntegreerd in lampenkap
(geen lastige kabelschakelaar)
Lampenkap met flexibele zwanenhals horizontaal,
verticaal en gedraaid instelbaar
Lichtkleuren:
2700 K
4500 K
6500 K
937283
937483
937683
Afmeting voet tot hals: 86 cm; zwanenhals: 43 cm;
lampkop: 29 cm; aansluitkabel: 170 cm
MULTILIGHT LED Accu
Inklapbare lamp met uitschuifbare arm en 48 duurzame,
energie-efficiënte SMD-LED's. Ideaal voor moderne
woningen en bedrijfspanden.
Variabele hoogte door uitschuifbare lampkop
Geen verblinding bij optimale plaatsing van de lamp,
details worden beter waargenomen
Werkt op batterij of via stopcontact; bij gebruik van
de batterij: zeer flexibel in gebruik
937223
937423
937623
Afmetingen voet: 9x13,5 cm; hoogte: tot 35 cm;
lampkop: 35 cm; gewicht: 1600 g;
aansluitkabel: 190 cm
MULTILIGHT LED Mobil
Kleine inklapbare LED-lamp met 30 duurzame, energieefficiënte SMD-LED's. Deze lamp maakt indruk door een
hoge lichtsterkte en lange levensduur van de batterij.
Slank, functioneel design met handige draaggreep.
Schakelaar voor in- en uitschakelen in scharnier:
lamp schakelt bij het uitklappen automatisch aan
Laag gewicht, neemt weinig plaats in
Werkt op batterij of via stopcontact;
met 3 batterijen tot 3 uur licht
Inclusief draagkoffer en transformator
937243
937443
937643
Afmetingen voet: Ø 8,2 cm; hoogte: 26 cm;
gewicht: 250 g; aansluitkabel: 150 cm
MULTILIGHT LED Pocket
Kleine, handige inklapbare LED-lamp met 12 duurzame,
energie-efficiënte SMD-LED's. Ideaal zakformaat om mee
te nemen. Compact design voor een optimale belichting
onderweg. Met een praktische bevestigingsklem en een
oog voor bevestiging aan een sleutelkoord. Bovendien
ideaal om onderzoek naar kleurtemperatuur mee te
doen.
Schakelaar voor in- en uitschakelen in scharnier:
lamp schakelt bij het uitklappen automatisch aan
Klein en compact, ideaal voor in de broekzak of
met een klem aan de broekriem te bevestigen
2700 K
4500 K
6500 K
Afmetingen: 59x84 mm; gewicht: 70 g
Robuuste houder
Met 3 batterijen tot 4 uur licht
Eenvoudig batterijen verwisselen door klapmechanisme
937063 MULTILIGHT LED Pocket
Levering in set van 9 stuks in een praktisch doosje,
3 lampen per lichtkleur
MULTILIGHT LED Leesstandaard
Verlichte, elegante leesstandaard van zwart kunststof
met 20 highperformance SMD-LED's. Indrukwekkende
lichtsterkte en levensduur van de batterij. Dankzij de
zuinige LED’s is het wisselen van batterijen zelden nodig.
Glijvast op de ondergrond
Meerdere schuine standen instelbaar
Werkt op batterij of via stopcontact;
met 3 batterijen tot 3 uur licht
937297
937497
937697
Oppervlak: 28x21 cm,
Uit te breiden tot 38x33 cm
De LED-verlichting is in twee standen in te stellen,
normaal en helderder
Inclusief transformator
Conclusie
Een optimale en juiste verlichting kan de benodigde vergroting verminderen en de leessnelheid
en het waarnemen van contrast verbeteren.
Het lezen wordt daardoor comfortabeler.
Niet alleen slechtzienden maar ook ouderen
hebben, om optimaal gebruik te maken van hun
resterende gezichtsvermogen, een optimale verlichting nodig, vooral op hun lees- en werkplek.
Daarom moet bij iedere aanpassing van vergrotende leeshulpmiddelen de juiste lichtkleur samen met de slechtziende bepaald worden om
het meest zinvolle licht te kiezen.
Autor: Andreas Schaufler, A. SCHWEIZER GmbH
OVER ONS
O.L.V.S., Optical Low Vision Services is in 1991 opgericht door J.W.L. van den
Bos en gevestigd in Voorburg. Ons bedrijf is uitgegroeid tot een succesvolle
groothandel op het gebied van LOW VISION en REDUCED VISION. Wij geven
advies aan de Nederlandse opticiens, optometristen en LowVision-specialisten
en maken daarbij onder andere gebruik van de geavanceerde producten van
SCHWEIZER uit Duitsland, voor welke firma wij de hoofdvertegenwoordiging
hebben.
10-047/410118-NL
Deze informatie is tot stand gekomen in samenwerking met Andreas Schaufler
van A. SCHWEIZER GmbH.
O.L.V.S.
Loolaan 88, 2271 TP Voorburg
T. 070 383 62 69, F. 070 381 46 13
[email protected], www.slechtzienden.nl