Word - Zelfzorg Ondersteund

Kom-Verder-Aanvraag
t.b.v. implementatie ondersteunde zelfzorg
Toelichting op het hoe, wat en waarom van de Kom-Verder-Aanvraag:
Eerstelijns zorgorganisaties (m.n. zorggroepen en gezondheidscentra) kunnen op basis van de
zogenaamde “Scan & Plan” (zie voor een uitgebreide toelichting www.zelfzorgondersteund.nl)
besluiten een volgende stap te willen zetten t.a.v. implementatie van ondersteunde zelfzorg.
Hiervoor wordt onder begeleiding van een consulent en in samenspraak met een
vertegenwoordiger van de zorgverzekeraar (meestal de zorginkoper) en een
patiënt(vertegenwoordiger) een plan van aanpak opgesteld.
Als de betrokkenen in het “Scan & Plan traject” tot de conclusie komen dat er voor het zetten van
deze stap extra financiële middelen nodig zijn, kan een beroep worden gedaan op de middelen die
de zorgverzekeraars beschikbaar hebben gesteld om deze omslag te ondersteunen.
Passend bij het Scan & Plan traject maken we de Kom-Verder-Aanvraag (KVA) zo praktisch
mogelijk. Uitgangspunt is gerechtvaardigd vertrouwen in elkaar en een eenvoudige procedure.
Tegelijkertijd is het nodig gezamenlijk vast te stellen hoe we de impact gaan meten om te laten
zien in hoeverre het lukt de gewenste omslag te maken/de stappen te zetten.
Het hoofddoel van zelfzorg ondersteund (ZO!) is: “Ondersteunde zelfzorg binnen drie jaar op grote
schaal implementeren.” Daarbij is er een verschil tussen ‘zelfzorg (zelfmanagement)’ en ‘zelfzorgondersteuning’. ‘Zelfzorg’ omschrijven de partijen van Zelfzorg Ondersteund als: “de
inspanningen die een persoon met een chronische ziekte doet om een zo goed mogelijk compromis
te vinden tussen de eisen van de ziekte en de eisen van het leven (CBO, 2014).” De ondersteuning
van cliënten om dit in de praktijk zo goed mogelijk te kunnen verwezenlijken is een taak die door
de zorgaanbieders opgepakt wordt. Deze zelfzorg ondersteuning is een middel om zelfzorg te
bereiken. En deze ondersteuning is momenteel zeer divers opgezet, er zijn meerdere manieren
waarop deze vorm gegeven wordt (c.q. kan worden). Om de voortgang van de implementatie van
zelfzorg in beeld te brengen wordt de volgende causale keten verondersteld:
Goede zelfmanagement-ondersteuning  goed zelfmanagement  betere uitkomsten
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11
In de Kom-Verder-Aanvraag ziet u welke gegevens gevraagd worden om de voortgang van de
implementatie te volgen. Daarbij de nadrukkelijke kanttekening dat de gegevens niet bedoeld zijn
om de voortgang van een individuele zorggroep te beoordelen maar enkel om de landelijke SROI
te voeden. SROI staat voor social return on investment en is de maatschappelijke business case
waarmee we op het niveau van Nederland als totaal in beeld brengen welke de kosten en de baten
per stakeholder zijn van investeren in ondersteunde zelfzorg en waarom investeren hierin legitiem
is.
indicatoren/impact
stakeholder/outcome
Klant/output
Verhoogde
zelfredzaamheid
€5
Minder langdurig
ziekteverzuim
€ 58
Gemeente
€ 64,- Huisartsen
prak jk
€4
Hogere
doelma gheid zorg
€4
Investering/input
SROI ZO!
Pa ënt
€ 167
Hogere kwaliteit van
leven
€ 156
Ra o 4,4
Pa ënt
€ 58
Gemeente
€0
Werkgever
€0
Huisartsprak jk
€ 14
Zorggroep
€7
Zorgverzekeraar*
€4
Zorgverzekeraar
€ 98
Werkgever
€ 29
Minder jdsbesteding
zorgproces
€ 11
Minder
produc viteitsverlies
Lagere zorgkosten
17
Afname
per pa ënt
ziekteverzuim
€ 98
€ 12
* Compensa e van ini ële investeringen door zorgverzekeraars (à €3M)
per patiënt per jaar (gemiddeld over 5 jaar)
1
Om het hoofddoel van ZO! (ondersteunde zelfzorg binnen drie jaar op grote schaal implementeren)
in beeld te krijgen- moeten minimaal de volgende cijfers opgemaakt moeten worden (met zo min
mogelijk registratielast):
1. Het aantal praktijken dat ‘goede ondersteuning voor zelfzorg’ biedt:
Aangezien ZO! diensten aan praktijken biedt om zelfzorgondersteuning goed op te tuigen is
het relevant om aan te geven hoeveel praktijken dit nu ook gedaan hebben. Daarbij de
verwachting dat het aantal praktijken dat dit op orde heeft groeit.
2. Aantal huisartsen dat in die praktijken werkzaam is:
Met het toenemen van het aantal praktijken waarbij zelfzorgondersteuning geregeld is, zal ook
het aantal huisartsen dat daaraan meedoet stijgen.
3. Aantal patiënten (DM, COPD/astma, CVRM) dat ‘actief met zelfzorg bezig is’:
Dit cijfer brengt in beeld hoe effectief de ondersteuning is. Uitgaande van de causale keten:
Goede zelfmanagement-ondersteuning  goed zelfmanagement  betere uitkomsten… mag
men verwachten dat hoe meer praktijken zelfzorgondersteuning op orde hebben, hoe meer
patiënten actief aan de slag gaan met zelfzorg en hoe meer patiënten een goede mate van
zelfmanagement bereiken.
2
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11
Met het opmaken van deze cijfers komen de eerste 2 onderdelen van de keten: “Goede
zelfmanagement-ondersteuning  goed zelfmanagement  betere uitkomsten” kwantitatief in
beeld (nl “mate waarin zelfmanagement-ondersteuning georganiseerd is” en “mate waarin
patiënten daaraan meedoen”). Hoeveel effect dit heeft in termen van vermindering van ziektelast,
verbeterde kwaliteit van leven en een doelmatige inzet van beschikbare professionele zorg is een
doelstelling die pas op langere termijn behaald kan worden omdat voorkomen of uitstellen van
verergering van de ziekte of complicaties pas over enkele jaren zichtbaar is. De eerste inzichten
daarover zoals nu verwerkt in de SROI zijn o.a. gebaseerd op de uitgevoerde kennissynthese1
Om aan te tonen dat de netto integrale zorgkostenbesparing significant hoger zal zijn dan de netto
integrale kosten voor ondersteunde zelfzorg zal ieder jaar een update worden gemaakt van de SROI
(wat levert iedere geïnvesteerde euro op en bij welke stakeholder).
Zelfzorg Ondersteund is voor het tripartite van patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars een
nieuwe manier van samenwerken en een leertraject. Verbetervoorstellen zijn daarbij van harte
welkom en worden meegenomen in een volgende ronde.
Het proces in het kort:
Na uitvoering van een scan en plan kan onderstaand formulier in gezamenlijkheid worden
ingevuld, ondertekend en ingediend. In principe is dit voor elke zorggroep mogelijk ongeacht in
welke fase van implementatie men zit (mits er een goed onderbouwd plan ligt voor de volgende
stap en de zorggroep deel heeft genomen aan de scan en plan begeleid door een onafhankelijke
consulent zodat er goed zicht is op de situatie en de haalbaarheid). Aangezien het uitgangspunt is
dat er geen blauwdruk mogelijk en gewenst is, kunnen we op voorhand geen afgebakende kaders
geven wat exact wel en niet tot de mogelijkheden behoort.
Bij indienen van een Kom-Verder-Aanvraag wordt er een procescontrole gedaan. Het bestuur van
Zelfzorg Ondersteund checkt of de processtappen gevolgd zijn en besluit op basis daarvan tot al
dan niet accorderen van de aanvraag. Een extra inhoudelijke controle achteraf is niet nodig
aangezien de volgende controles al onderdeel zijn van het scan & plan proces:
 de implementatie coördinator voert een intake gesprek waarbij een eerste beeld ontstaat
van motivatie, organisatiegraad en capaciteit die beschikbaar is bij de zorggroep om de
volgende stap t.a.v. ondersteunde zelfzorg te gaan zetten
 tijdens de scan & plan gesprekken een onafhankelijk consulent van Zelfzorg ondersteund
in gesprek gaat met afgevaardigden van de zorggroep en ook kaderarts,
patiëntenvertegenwoordiging en zorgverzekeraar waarmee kritisch gekeken wordt waar de
zorggroep staat, waar kritische succesfactoren zitten, wat een logische vervolgstap is voor
implementatie, etc. De zorginkoper doet daarbij de check op voorkomen van dubbele
betalingen (geen onderdelen opnemen in de initiële investering die al onderdeel zijn van
reguliere afspraken). Patiëntenvertegenwoordiging kijkt mee om te beoordelen of de
voorgestelde stap in lijn is met behoeften van patiënt t.a.v. verbetering van de zorg en
ondersteuning rondom zelfmanagement. Daarmee wordt alles meerdere malen besproken
en bediscussieerd vanuit de perspectieven van het tripartiet.
1
3
Zelfmanagement door mensen met een chronische ziekte
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11


De directie toetst tot slot nog op afwijkingen in gehanteerde tarieven, of het idd gericht is
op implementatie en niet op ontwikkeling van iets dat al bestaat, etc. voor het naar bestuur
gaat en schrijft een kort advies aan het bestuur.
Het bestuur controleert of “alle processtappen genomen zijn zoals afgesproken” en kijkt
naar de “draagvlaktabel: wie heeft ernaar gekeken en dit goedgekeurd”. Op basis daarvan
keurt het bestuur goed of af en vindt toekenning plaats. Het streven is om uiterlijk binnen
zes weken na indienen van de Kom-Verder-Aanvraag het besluit terug te koppen aan de
zorggroep. Een afwijzing wordt onderbouwd teruggekoppeld met de mogelijkheid om
verbeterde versie nogmaals voor te leggen.
Kom-Verder-Aanvraag
t.b.v. implementatie ondersteunde zelfzorg
Deelnemers en draagvlak
Eerstelijns zorgorganisaties met een gecontracteerde ketenzorgprogramma:
Statutair gevestigd:
Rechtsgeldig vertegenwoordigd door:
Deelnemende praktijken bij 1e fase implementatie:
Namen en handtekening van deelnemers dan wel kaderarts
Tijdens Scan & Plan opgesteld in samenspraak met vertegenwoordiger van de zorgverzekeraar en een
patiëntafvaardiging:
Naam en functie patiëntafvaardiging:
Naam en functie zorgverzekeraar:
Gaan van start met de volgende activiteiten voor de implementatie van ondersteunde
zelfzorg:
Aanleiding/situatieschets/waar staan we nu?
Benoem welke bestaande projecten/onderwerpen er lopen dan wel in het verleden gestart zijn.
Wat wordt de volgende stap? Welk doel wilt u bereiken en welke activiteiten wilt u starten? (beschrijf het
waarom en het wat)?
4
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11
Welke bijdrage leveren deze activiteiten aan het bereiken van:
- “goed geïnformeerde patiënten en mantelzorgers”
- “coachende” zorgverleners
- een organisatie die ondersteunde zelfzorg faciliteert en ondersteund
- samenwerking in de omgeving en aanpassing van inkoopafspraken
Bovenstaande aandachtspunten zijn ontleend aan het house of care model (zie
www.zelfzorgondersteund.nl). Ook wanneer bijvoorbeeld enkel wordt gewerkt aan de omslag naar de
“coachende” zorgverlener is het van belang om na te denken hoe het proces daarop wordt aangepast en hoe
patiënten daarbij worden voorbereid op de verandering, etc.).
Met wie?
Welke praktijken, huisartsen, overige beroepsgroepen en patiënten (welke specifieke doelgroep binnen de
patiënten) nemen deel aan het initiatief?
Tijdpad?
Wat is de looptijd van het initiatief?
Wanneer start van de activiteiten, tussentijdse resultaten en afronding?
Benodigde initiële investering
In het Scan & Plan traject komt de benodigde financiële ondersteuning aan de orde. Ook hierover vindt
onder begeleiding van de onafhankelijke consulent van Kom Verder afstemming plaats met een
vertegenwoordiger van de zorgverzekeraar en een patiëntafvaardiging. De afspraken komen tot uitdrukking
in het Plan van Aanpak Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de inzet van reguliere middelen en de
extra benodigde financiële investering. Elementen die al deel uit maken van de reguliere inkoopafspraken
komen logischerwijs niet in aanmerking voor initiële investering. Dat daarin verschil bestaat tussen de
zorgverzekeraars is op voorhand duidelijk. Om die reden wordt in het “scan & plan–traject” ook een
gesprek gevoerd in het bijzijn van de zorginkoper.
- Welk bedrag is nodig voor de implementatie zoals beschreven?
5
-
Welk deel daarvan kan gefinancierd worden binnen de reguliere afspraken?
-
Welk bedrag wilt u aanvragen voor de initiële investering?
-
Welke elementen uit het Plan van Aanpak worden hiermee gefinancierd?
-
Geef duidelijk aan welk deel op niveau van de zorggroep nodig is en welk deel in de deelnemende
huisartspraktijken?
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11
Monitoring en evaluatie van het project
Uiteraard is het voor alle betrokkenen van belang om daarbij te laten zien in hoeverre het lukt de gewenste
omslag te maken/de stappen te zetten aan de hand van ondergenoemde gegevens t.a.v. reikwijdte en impact.
Zoals in bovenstaande tekst is toegelicht zijn de gegevens niet bedoeld voor beoordeling van de voortgang
bij de zorggroep maar om de landelijke SROI te voeden en zo op landelijk niveau verantwoording af te
kunnen leggen over de voortgang en belang van verdere investering.
Verplichte monitoringsgegevens t.a.v. reikwijdte en
impact:
Bron van gegevens (interviews, HIS/KIS, etc.):
Aantal deelnemende praktijken
Aantal deelnemende huisartsen
Aantal deelnemende patiënten
In welke mate en op welke wijze gebruik wordt
gemaakt van zelfzorgplatform (voor zover van
toepassing )
Kwalitatieve beschrijving van wijziging in
zorgproces
Kwantitatieve beschrijving van het zorgproces voor
zover te extraheren uit een HIS/KIS
Aanvullende monitoringsgegevens die worden
opgehaald middels een interview met de
implementatiecoördinator van Zelfzorg
Ondersteund (ook om administratieve lasten te
minimaliseren):
Ervaringen van patiënten?
Ervaringen van de zorgverlener t.a.v. bijvoorbeeld
plezier in het werk, nieuwe en meer coachende rol,
tijd, etc.?
Kunt u aangeven welke patiëntengroep het betreft
in termen van chronische aandoening, gegevens
over leeftijd, leefstijl, jaren sinds diagnose?
Overige aspecten die voor u van belang zijn om de
voortgang in kaart te brengen?
Tussentijds neemt onze implementatie coördinator van Zelfzorg Ondersteund contact met u op. Doel daarvan
is te signaleren hoe het veranderproces verloopt, welke kennis van andere partijen wellicht bruikbaar is voor u
dan wel welke kennis die u op doet bruikbaar is voor anderen, belemmeringen te signaleren en in overleg met
u te beleggen bij de juiste partij, etc. De bevindingen zullen op geaggregeerd niveau worden meegenomen in
de maatschappelijke business case die jaarlijks zal worden bijgesteld.
6
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11
Ondertekening en datum van ondertekening:
Graag toevoegen als bijlage: projectplan/plan van aanpak
7
Storkstraat 8 – 10 | 3833 LB Leusden | tel 06 30 46 95 11