fries en meertaligheid horizon magazine NL

VITAL REGIONS
Meertaligheid in het onderwijs
gunstig voor kinderen
Meertaligheid is ‘hot’. De wereld wordt kleiner. Mensen leren en gebruiken
steeds meer en een steeds grotere variëteit aan talen. Kinderen in Friesland krijgen naast lessen Nederlands ook les in de Friese taal. Binnen de
onderzoeksgroep Vitale Educatie draagt het lectoraat Fries en Meertalig-
Lectoraat Fries en
Meertaligheid
heid in Onderwijs en Opvoeding (FMOO) bij aan de ontwikkeling van
evaluatie- en toetsingssystemen voor het Fries.
Kind gebaat bij
meertaligheid
Veel leerkrachten vinden het nog
lastig om te meten op welk niveau
leerlingen het Fries beheersen.
Onder leiding van lector Alex
Riemersma ontwikkelde het
lectoraat de Frisia-toets voor
taalkennis en een toets begrijpend
lezen Fries. Deze toetsen zijn al
door meer dan vijfduizend leerlingen in het basis- en voortgezet
onderwijs afgelegd; een belangrijk
resultaat voor de ontwikkeling van
deze toets. “Het is een gegeven dat
de meeste mensen op de wereld
dagelijks meerdere talen gebruiken.
De voordelen van meertaligheid
voor een kind zijn:
20
• het is goed voor de cognitieve
ontwikkeling van het kind;
• het kind leert gemakkelijker
andere talen en;
• is flexibeler in de communicatie.
De maatschappij is gebaat bij
meertaligheid vanwege de sociale
cohesie en de internationalisering.
In het onderwijs willen wij graag
weten waarom, wat en hoe wij talen
leren en uiteindelijk of het onderwijs
ook wat oplevert.”
onderwijsleermiddelen, observatieinstrumentarium en toetsen.
Frisia-toets voor taalkennis
De Frisia-toets is een meetinstrument voor het niveau van woordenschat en grammatica van Friese
kinderen. Deze toets is belangrijk
voor het basis- en voortgezet onderwijs, omdat het de resultaten van
“Het lectoraat FMOO ontwikkelt
samen met het lectoraat Taalgebruik en Leren en met Cedin en
Afûk in opdracht van de provincie
Fryslân een digitaal geheel van
‘’Een praktische en
realistische vorm van
meertalig onderwijs
is de wiskundeles in
het Engels.’’
het vak Fries kan vergelijken met de
resultaten van de vakken Nederlands en Engels. Drieëntwintig scholen deden enthousiast mee aan de
toets begrijpend lezen. ‘’Dit waren
vooral drietalige scholen, maar we
hopen natuurlijk dat ook tweetalige
scholen en scholen met alleen Fries
als vak overtuigd raken van de waarde van evaluatie en toetsing. Naast
het digitale toetsen is uiteraard van
belang dat leerkrachten observeren
wat leerlingen doen en hoe zij taal
gebruiken voor het leerproces. Toetsen zijn een onderdeel van het hele
leerproces, waarin ook didactische
werkvormen, leermiddelen én de
kwaliteit van de leraar een cruciale
rol spelen. Een aangepaste versie
van de Frisia-toets kan ook voor
studenten en leerkrachten inzicht
bieden in hun eigen taalvaardigheid. Dat is immers een noodzakelijke voorwaarde om kwalitatieve
lessen te kunnen geven.”
Tweetalig Onderwijs
“Toetsen zijn geen heilig middel:
het gaat uiteraard om het onderwijs
en vooral om het gebruik van talen
in het dagelijkse leven. Een van de
beste middelen is het gebruik van
moedertalen en vreemde talen als
voertaal bij andere vakken. Dit is
uitgewerkt in het concept van Tweetalig Onderwijs (TTO). Daarom is het
belangrijk om het bestaande TTO in
Friesland uit te breiden naar Meer-
Het lectoraat werkt aan
het opzetten van knooppunten van meertalige
basisscholen en scholen
voor voortgezet onderwijs.
Deze knooppunten vormen
de voorbeeldbrug voor
de doorlopende leerlijn.
Leerkrachten en docenten
informeren elkaar over het
curriculum en ontwikkelen
samen de stappen tot
geïntegreerd meertalig
onderwijs.
talig Voortgezet Onderwijs. Er lopen
in het voortgezet onderwijs experimenten met het gebruik van Engels
voor wiskunde en economie en
Fries voor geschiedenis en muziek.
Dat is een praktische en realistische
vorm van meertalig onderwijs.”
21