Hyperspectrale luchtfotografie Drenthe

INFORMATIE FLYER
Hyperspectrale luchtfotografie Drenthe
Voorjaar 2016
In opdracht van:
Asbest vormt een groot risico voor de volksgezondheid en vormt een vervuilingsbron voor bodem en
grondwater. In maart 2015 heeft de ministerraad besloten met ingang van 2024 asbestdaken te
verbieden. Uit een recente notitie van RUD Drenthe (1 mei 2015) blijkt dat de totale omvang van de
asbestproblematiek in Drenthe niet bekend is. Schattingen liggen rond de 4 miljoen m2.
Op basis van een inventarisatie komt een consortium bestaande uit Royal HaskoningDHV, Vigilance,
Wageningen UR en Universiteit Utrecht tot de conclusie dat het detecteren van asbestdaken door
middel van vliegtuig remote sensing veel potentie heeft. Niet alleen is deze methode effectief,
maar ook efficiënt. Deze conclusie is met name gebaseerd op een case studie die in 2014 in
Nederland is uitgevoerd (WUR, 2014) en op eerder onderzoek in Italië (Frassy et. al. 2014).
Remote sensing staat letterlijk voor ‘op afstand waarnemen’. Een goed Nederlands woord is Aardobservatie.
Het aardoppervlak wordt waargenomen vanuit een
vliegtuig (of satelliet) in diverse spectrale golflengten,
niet alleen zichtbaar licht maar ook infrarood en deze
techniek gaat dus ene stuk verder dan traditionele
luchtfotografie (zie kader achterzijde).
Elk object aan het aardoppervlak absorbeert en reflecteert zonlicht op eigen wijze, en asbest heeft
een kenmerkende reflectie van zonlicht in een gebied dat voor het menselijk oog niet
waarneembaar is. Om deze asbestreflectie eigenschappen op te sporen is een zeer exclusieve
hyperspectrale camera nodig. De hyperspectrale camera registreert gereflecteerd licht (of straling)
in een zeer breed spectrum (0.38 tot 2.5 µm, zie figuur hieronder) en in 340 smalle spectrale
banden. De camera levert een nauwkeurig digitaal beeld met gedetailleerde pixels met zeer
nauwkeurig plaatsbepaling en gestabiliseerd tegen trillingen en turbulentie.
INFORMATIE FLYER
Hyperspectrale luchtfotografie Drenthe
Voorjaar 2016
Een dergelijke camera is in Nederland niet beschikbaar.
Een zeer geschikt model, de Specim Aisafenix 1K, is
evenwel via Vigilance ter beschikking gesteld. Een zeer
interessante bijkomstigheid is dat deze hyperspectrale
opnamen een zeer rijke schat aan informatie opleveren
voor toepassingen in bijvoorbeeld landbouw, natuurmonitoring, infrastructuur en ruimtelijke ordening.
Het is belangrijk te beseffen dat dit een onderzoeksproject betreft. Deze hyperspectrale methode is niet
eerder op deze schaal operationeel toegepast, en enkele
belangrijke vragen zijn nog onbeantwoord: hoe
nauwkeurig kan asbest herkend worden? Wat is de
invloed van vegetatie en mos boven of op de daken? Is er
tijdens het vliegen in April voldoende zonlicht? Wat is
het effect van bewolking op de asbest detectie?
De digitale opnamen zijn zeer omvangrijk, liefst zo’n 40
tot 50 terabyte, en de verwerking en interpretatie kent
grote uitdagingen.
Het menselijk oog ziet niet alles
Wat ziet u hier? Een stadion met
een prachtig groen grasveld?
Het is zeker groen, maar het is
geen natuurlijk gras, maar
kunstgras. Kunstgras is donker in
het infrarood en echt gras niet.
In het voorjaar van 2016 wordt de gehele provincie in
beeld gebracht. Vanaf vliegveld Lelystad worden 6 tot 10
vluchten gemaakt gedurende enkele weken afhankelijk
van het weer en toestemming om te vliegen. Tijdens de
vliegdagen worden er op de grond metingen uitgevoerd
naar asbest hoeveelheid en aan objecten om de beelden
te kalibreren en interpreteren.
Antwoord op veelgestelde vragen
1. Kunnen deze waarnemingen ook met drones worden uitgevoerd?
Nee. Ten eerste mogen drones niet vliegen boven bebouwd gebied, waardoor juist voor asbest de
toepassing uitgesloten is. Ten tweede is de camera te groot en zwaar om onder een drone te
passen. Ten derde is de provincie te groot om efficiënt met een drone te kunnen afdekken.
2. Kunnen uit de opnamen privacy-gevoelige gegevens worden herleid?
Nee. De opnamen worden recht omlaag genomen met een dusdanige resolutie dat dit niet tot
individuen te herleiden is.
3. Geven de opnamen veel overlast?
Nee. Het vliegtuig is een sportvliegtuig dat enkele keren overvliegt op wat grotere hoogte. Als
dit al wordt opgemerkt, geeft dit geen overlast. Ook natuurgebieden, vogeltrekgebieden,
watervogelgebieden en bewoond gebied worden ruim boven de minimumhoogte overvlogen.
4. Wat is er op de opnamen te zien?
Veel meer dan met het menselijk oog te zien is. Hyperspectrale opnamen zijn geen gewone
foto’s maar bevatten ook informatie die in eerste instantie niet zichtbaar zijn (buiten zichtbare
spectrum). Deze beelden vereisen bewerkingen om te zoeken naar heel specifieke informatie,
zoals in dit geval asbest.