Inhoud - Plantyn

Inhoud
1
Chemie is overal
Wat is chemie?
7
8
Stoffen en hun moleculen
10
1.1
Voorwerpen of stoffen?
Oefenen en testen
1.2
Zintuiglijke waarneming van stoffen
1.3
Onderzoek van stoffen
1.3.1 Aggregatietoestand als stofeigenschap
1.3.2 Verandering van aggregatietoestand
1.4
2
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.6.1
2.6.2
2.6.3
2.7
10
11
11
12
13
14
15
15
17
18
19
Oefenen en testen
Mengsel of zuivere stof?
Oefenen en testen
Labo: zintuiglijke waarneming
Samenvatting
Leesstukje: Zuivere lucht en
zuiver water?
21
Mengsels scheiden in zuivere
stoffen
24
Mengsel
Heterogene mengsels
Homogene mengsels
Colloïdale stoffensystemen
Oplosbaarheid van een stof
Scheiden van mengsels
Scheiden van heterogene mengsels
Scheiden van homogene mengsels
Scheiden van zowel homogene als
heterogene mengsels
Scheidingsschema’s
Labo met onderzoeksvraag
Oefenen en testen
Intermezzo: Van suikerbiet tot suiker
Samenvatting
24
25
26
28
28
30
30
32
3
3.1
Leesstukje: Chemische elementen
van Aristoteles tot Lavoisier
53
Beter inzicht in de materie
dankzij moleculen en
atomen
58
Labo (demo-experimenten)
59
Fysische en chemische verschijnselen 60
Labo
61
Oefenen en testen
3.2
Het molecuul- en atoommodel volgens
Dalton
3.3
Enkele eigenschappen van atomen
3.4
Het voorkomen van de chemische
elementen (atoomsoorten)
3.5
Het chemisch tekenschrift voor de
voorstelling van atoomsoorten
Oefenen en testen
3.6
Het chemisch tekenschrift voor de
voorstelling van zuivere stoffen
3.7
Brutoformules van stoffen
3.7.1 Enkelvoudige stoffen
3.7.2 Samengestelde stoffen
Labo
66
Oefenen en testen
Samenvatting
Leesstukje: De chemische reactie
als bron van energie
79
81
68
70
70
73
75
76
77
77
78
79
84
34
36
37
44
49
51
3
OWMC12W.indb 3
14/05/12 8:27 PM
4
Hoe verlopen chemische
reacties?
Wet van behoud van atomen (soort en
aantal)
Labo
4.2
Wet van Proust
4.3
Chemische reacties en energie
4.4
Snelheid van chemische reacties
4.4.1 Begrip reactiesnelheid
4.4.2 Factoren die de reactiesnelheid
beïnvloeden
Labo
Oefenen en testen
4.5
Het chemische symbolenschrift voor de
voorstelling van chemische reacties
4.6
Werkwijze bij het opstellen van
reactievergelijkingen
Oefenen en testen
4.7
Reactiesoorten
Labo met onderzoeksvraag
6
88
4.1
Oefenen en testen
4.8
Kennismaking met enkele chemische
aspecten van enkelvoudige stoffen
4.8.1 Formule- en naamvorming van
enkelvoudige stoffen
4.8.2 Enkele eigenschappen van O2 en H2
Intermezzo: Ozon (O3), een verhaal met
twee gezichten
Zoekopdracht
Samenvatting
Leesstukje: Vuurwerkmaker of chemicus
88
91
92
94
95
96
136
Het periodiek systeem van de elementen
volgens Dimitri Mendelejev
138
Het gedrag van edelgassen
140
Het gedrag van metalen en niet-metalen 141
Chemische reactiviteit van metalen en
niet-metalen en het verband met hun
elektronegativiteit (EN-waarde)
145
Oefenen en testen
147
Samenvatting
151
Leesstukje: Zuurstof: een agressieve maar
toch noodzakelijke stof
153
100
101
102
102
104
107
7
7.1
7.2
7.3
7.4
108
7.5
108
109
111
112
113
116
Atoommodellen zijn toch iets
ingewikkelder
120
5.1
Het atoommodel volgens Joseph
Thomson
Labo
Het atoommodel volgens Ernest
Rutherford
Het atoommodel volgens Niels Bohr
5.3
6.2
6.3
6.4
96
99
99
5
5.2
6.1
De wereld van de chemische
elementen: chaos of
ordening?
121
121
122
125
Oefenen en testen
129
Samenvatting
130
Leesstukje: Het ontstaan van het periodiek
systeem van de chemische elementen
132
8
Atomen verenigen zich,
maar hoe?
158
Ionbindingen
Atoombindingen (covalente bindingen)
Metaalbindingen
Roostervoorstellingen van atomen,
ionen en moleculen
Mineralen, ertsen
160
162
165
Oefenen en testen
Zoekopdracht
Samenvatting
170
174
176
Leesstukje: IJzerwinning: vroeger en nu
178
De “mol”, het middel om
moleculen te tellen
182
167
170
8.1
Absolute atoommassa
(molecuulmassa): ma
182
8.2
Relatieve massa’s: Ar en Mr
183
8.3
Constante van Avogadro (NA) Stofhoeveelheid (n) - Molaire massa (M) 184
8.3.1 De constante van Avogadro (NA)
184
8.3.2 Stofhoeveelheid (n, eenheid: 1 mol)
185
8.3.3 Molaire massa van een stof (M)
186
8.4
Interpretatie van een chemische
reactievergelijking
187
Oefenen en testen
187
Samenvatting
192
Leesstukje: Een beetje geschiedenis rond
de internationale atoommassa-eenheid 193
4
OWMC12W.indb 4
14/05/12 8:27 PM
9
9.1
9.2
9.3
9.3.1
9.3.2
9.4
9.4.1
9.4.2
9.4.3
Verdere kennismaking met
enkelvoudige stoffen
Het voorkomen en het uitzicht van
enkelvoudige stoffen
De naamvorming van enkelvoudige
stoffen
Bereiding van enkelvoudige stoffen
Industriële winning
Bereiding van enkelvoudige stoffen in het
laboratorium
Labo (demo)
Fysische en chemische eigenschappen
van enkelvoudige stoffen
Verdere eigenschappen van O2 en H2
Het verschil tussen metalen,
niet-metalen en edelgassen
Chemische reacties tussen metalen
en niet-metalen
Labo (demo)
196
196
197
199
199
9.4.4 Reactiviteit van metalen t.o.v.
dizuurstof
Labo (demo)
9.4.5 Reactiviteit van niet-metalen t.o.v.
dizuurstof
Labo (demo)
9.4.6 Reactiviteitsverschillen t.o.v. water
Labo (demo) met onderzoeksvraag
9.5
200
201
201
201
203
203
203
Veilige omgang met enkelvoudige
stoffen
Oefenen en testen
Samenvatting
Register
ADDENDA
Veilig werken in het schoollaboratorium
Periodiek systeem van de elementen
204
204
206
206
207
207
209
211
214
217
219
223
5
OWMC12W.indb 5
14/05/12 8:27 PM