DNA, RNA en Eiwitsynthese

DNA, RNA en
Eiwitsynthese
Moleculaire genetica
Hoofdstuk 11
Bouw van het DNA
Bouw van het DNA
 Een nucleotide is opgebouwd uit:
1. Fosfaatgroep
2. Suiker (desoxyribose)
3. Organische N – base
Adenine (A)
Thymine (T)
Cytosine (C)
Guanine (G)
DNA Nucleotiden zijn opgebouwd
uit 3 onderdelen
DNA Nucleotiden zijn opgebouwd
uit 3 onderdelen
DNA Nucleotiden zijn opgebouwd
uit 3 onderdelenuit
Paarvorming.
DNA-replicatie door DNA-polymerase
Bouw van het DNA
 Het DNA is opgebouwd uit twee ketens van nucleotiden
Bouw van het DNA
Chemische structuur
Bouw van het DNA
 De nucleotides van
beide strengen zijn
verbonden d.m.v. Hbruggen
 Tussen A en T een
dubbele H – brug
 Tussen C en G een
drievoudige H - brug
Basen sequenties en codering
 Adenine & Thymine (A tegenover T)
 Cytosine & Guanine (C tegenover G)
 Dus:
 Streng 1: GCCATAACGA
 Streng 2: CGGTATTGCT
 Dit noemen we de erfelijke code.
Bouw van het DNA
 De beide ketens
(strengen) vormen
ruimtelijk de zgn.
Dubbele Helix
Bouw van het DNA
 De ontdekking van de
double helix werd
gedaan in 1953 door
Watson en Crick
Bouw van een chromosoom
Histonen, de eiwit bolletjes
waar de dubbele DNA helix
omheen is gewikkeld.
Gen, is een stukje DNA
OEFENING:
 Omschrijf de
volgende begrippen:
 Nucleotide.
 DNA.
 Gen.
 Chromosoom.
 Erfelijke code.
 Maak opdracht 1 t/m 5
Replicatie
 Verdubbeling van het DNA.
 Stap 1: DNA ketens worden van elkaar
losgemaakt.
 Stap 2: Speciale enzymen voorkomen dat
de ketens weer aan elkaar gaan zitten.
Replicatie
 Iedere DNA streng heeft een 3’ en een 5’ einde.
 Nieuwe nucleotide komen altijd aan het 3”einde,
 De leading streng kan zich zo continue verlengen.
Replicatie
Replicatie
 2 DNA moleculen
liggen niet los van
elkaar.
 Het centromeer is
niet verdubbeld.
 Centromeer is de
bindingsplaats voor
twee chromatiden.
DNA
OEFENING:
 Animatie: replicatie
Transcriptie.
 RNA is nodig voor
transcriptie.
 Verschil DNA en RNA
 RNA polymerase,
breekt de H-bruggen
 m-RNA (messengerRNA)is nu ontstaan.
DNA
RNA
2 nucleotide ketens
1 nucleotide keten
Desoxyribose
Ribose
Thymine
Uracil
Bioplek animatie: m-RNA
Benodigdheden:
DNA
TACCATACTTATATATGCTTTTGTGGGAATT
ATGGTATGAATATATACGAAAACACCCTTAA
RNA-polymerase
DNA bestaat uit een aaneenschakeling van nucleotiden (Nucleotide
= desoxyribose + fosfaat + organische base).
Alleen de organische basen zijn afgebeeld.
Waterstofbruggen worden verbroken.
TACCATACTTATATATGCTTTTGTGGGAATT
ATGGTATGAATATATACGAAAACACCCTTAA
3 waterstofbruggen tussen Guanine en Cytosine
2 waterstofbruggen tussen Adenine en Thymine

RNA-polymerase schuift over DNA-enkelstreng
en maakt m-RNA via een polymerisatieproces.
TACCATACTTATATATGCTTTTGTGGGAATT
AUGGUAUGAAUAUAUACGAAAACACCGUUAA
m-RNA
ATGGTATGAATATATACGAAAACACCCTTAA
Transcriptie
 De nucleotide volgorde van het m-RNA
bepaald welke aminozuren er nodig zijn voor
het maken van het eiwit.
 De nucleotide volgorde is een code.
 3 nucleotiden is een triplet of codon.
 Einde van de code is het stopcodon
Zie bladzijde 230
Transcriptie
 Detail van de
transcriptie
 In het mRNA
worden de
coderende
eenheden van
drie nucleotiden
een CODON
genoemd
Transcriptie
 Het mRNA gaat via
het endoplasmatisch
reticulum naar het
ribosoom
 Het ribosoom
“vouwt” het DNA uit
in het cytoplasma
Transcriptie
Voor de eiwitsynthese zijn niet alleen
ribosomen en m-RNA nodig maar ook:
t-RNA (transport RNA).
Transcriptie
t-RNA
 Aan het uiteinde bevindt
zich een specifieke
bindingsplaats voor een
aminozuur
 Het anticodon bepaalt
welk aminozuur er
gebonden wordt
OEFENING:
 Bioplek animatie: transcriptie
Translatie
 De anticodons van het
tRNA binden zich aan
de codons van het
mRNA.
 De Aminozuren
worden in de correcte
volgorde gezet
 De aminozuren
koppelen zich aan
elkaar: er ontstaat een
eiwit
 TRANSLATIE
Translatie
 Weergave van de
translatie
OEFENING:
 Bioplek animatie: genetische code
 Opdracht 6 t/m 20
OEFENING:
 Maak een lijstje
 Maak een lijstje
waar je de volgende
begrippen uitlegt:
 Replicatie
 Transcriptie
 Translatie
waar je de volgende
begrippen uitlegt:
 RNA
 m-RNA
 t-RNA
Filmpje: samenvatting moleculaire genetica
samenvatting moleculaire
genetica.docx