Rechtvaardige Transitie

ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
Rechtvaardige transitie
Toelichting voor
ACV-Jongeren / Jeunes CSC
Brussel
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
1.1. Arbeid & Milieu
Jorre Van Damme
Coördinator Arbeid & Milieu
Arbeid & Milieu vzw
• Wat?
Samenwerking tussen 3 vakbonden aan Vlaamse zijde AVC, ABVV,
ACLVB en milieubeweging (Bond Beter Leefmilieu)
• Doel?
o Informeren en sensibiliseren over sociale en ecologische thema’s
o Overleg tussen vakbonden en milieubeweging
o Beleidsadvisering rond gemeenschappelijke standpunten
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
1.1. Abeid & Milieu
• Contact
o Het secretariaat van Arbeid & Milieu vzw is gevestigd in
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
Tel. 02/ 894 46 53
! Vanaf september 2011: Tweekerkenstraat 47, 1000 Brussel !
o Jorre Van Damme, Coördinator Arbeid & Milieu:
[email protected]
o Thijs Calu, Educatief medewerker Arbeid & Milieu:
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
2.1. Project Groene Jobs van A&M
• Start midden 2010
• Loopt over meerdere jaren
• Arbeidersbeweging ziet hierin de mogelijkheid om jobs te
behouden en te creëren
Milieubeweging komt met dit thema tegemoet aan haar wens van
een duurzame economie
Uiteraard en zeker bij A&M trekt arbeid eveneens de kaart van
duurzaamheid en milieu die van jobs
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
2.1. Project Groene Jobs van A&M
• A&M wil de omschakeling naar nieuwe groene jobs en
het vergroenen van bestaande jobs aanmoedigen en steunen door:
o te peilen naar de houding van de werknemers in de verschillende
sectoren
o op zoek te gaan naar een draagvlak bij werknemers
o hefbomen voor afspraken met de sociale partners aan te reiken
• Door middel van een aantal concrete acties:
o www.groenejobs.be
o Vormings- en debatmomenten, bedrijfsbezoeken en rondetafels
o A&M magazine
o Deelname aan transitie-arena’s en projecten (inbreng van het sociale
verhaal mede via A&M)
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
2.2. GJ in een breder kader
• Bekijken in een breder perspectief van verschillende evoluties op
economisch, ecologisch & maatschappelijk/sociaal vlak
• Begrippen die daarbij vaak terugkomen zijn “duurzaamheid”,
“transitie”, “vergroening van de economie”, “Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen (MVO)”, “waardig werk” en
“rechtvaardige transitie”
We komen hier later op terug.
Eerst: waarom deze evoluties? En waarom zijn ze broodnodig en
hoogdringend?
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
?
waarom een transitie
?
waarom economie verduurzamen / vergroenen
?
ONDERWERP
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
3.1. Onduurzaam gebruik van grondstoffen
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.2. Afhankelijkheid v. onduurzame energie
Aan de huidige verbruikssnelheden en prijzen spreekt
men over conventionele voorraden van
• 20 jaar voor olie
• 50 jaar voor aardgas
• 200 jaar voor steenkool
Prognoses worden ieder jaar en door vele instellingen bijgesteld op basis
van actueel verbruik en resterende of nieuw ontdekte voorraden maar
veranderen weinig aan de finaliteit.
Nieuwe reserves worden nog wel gevonden maar hun ontginning is veel
kostelijker zodat de prijs zal blijven stijgen en de fossiele brandstoffen
zichzelf uit de markt prijzen.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.3. De teloorgang van biodiversiteit
• Sinds 1970:
33% dierenbestand verdwenen
20% zeewierenbestand en mangrovegebied verdwenen
40% koraalriffen verdwenen
• Haagen-Dazs, de beroemde ijsproducent, sponsort een onderzoek
naar bijensterfte.
 Reden: zo’n 50% van de ingrediënten die smaak aan ijs verlenen,
worden geproduceerd dankzij bestuiving door bijen. Verschillende
smaken moesten verdwijnen wegens geen grondstof meer.
 Een bewijs dat dit bedrijf zich heel bewust van het gevaar op lange
termijn van het verlies aan biodiversiteit, voor haar economische
activiteit.
ONDERWERP
3.4. De klimaatproblematiek
Bron: Aviel Verbruggen
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
3.4. De klimaatproblematiek
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.4. De klimaatproblematiek
Wat als we niets doen?
Eensgezindheid onder 99% van de klimaatwetenschappers: stijging
boven de 2°Celcius is catastrofaal, met
• meer overstromingen, hevige regens, extreme droogte,
bosbranden, etc... tot gevolg.
• dit leidt op zijn beurt onder meer tot massale migratiestromen,
woestijnvorming, oorlogen om drinkbaar water, hongersnoden van
ongekende omvang, …
ONDERWERP
3.5. Verwante problemen
Bevolkingsgroei
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.5. Verwante problemen
Ongelijke verdeling van de welvaart
• Ongelijke verdeling van de welvaart (facts and figures) gecombineerd een
grote, snel groeiende bevolking in het zuiden met groeiende economische
aspiraties
• Rijkste 2% van de volwassenen bezit meer dan de helft van de wereldwijde
rijkdom, terwijl de armste helft van volwassenen maar 1% bezit.
• Inkomen: een groep van tien mensen, waarvan één persoon 99 dollar heeft
en de rest 1 dollar
• 10% van de wereldbevolking bezit 85% van de rijkdom van de wereld.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.5. Verwante problemen
Fixatie op economische groei als bron van welvaart
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
3.5. Verwante problemen
Verband tussen economische groei en toename van
“levenstevredenheid”
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.1. Concept transitie
Transitie
=
“grondig, maatschappelijk veranderingsproces van een oud naar een
nieuw evenwicht”
=
?
overgang
van een ecologisch onduurzame economie
naar een ecologisch duurzame economie
?
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.1. Concepten duurzaamheid/MVO
Duurzaamheid
• In de ontwikkelingseconomische context nog de traditionele definitie die we
terug kunnen vinden in het Van Dale woordenboek: ‘niet vergankelijk’ en iets
‘dat lang meegaat.’
• De connotaties ‘zuinig’ en ‘natuurvriendelijk’ komen pas om de hoek kijken
als het begrip duurzaamheid wordt geïntroduceerd in het milieudebat
“Grenzen aan de groei” van de Club van Rome (1972) = analyse van de
waarschijnlijke gevolgen van continue industrialisering en bevolkingsgroei op de
natuurlijke rijkdommen
• Oliecrisis van 1973 en economische recessie: publieke opinie beseft dat
de economische vooruitgang niet oneindig op de rug van het milieu kan
worden nagejaagd
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.1. Concepten duurzaamheid/MVO
Duurzaamheid
• Echte politieke doorbraak van het concept duurzaamheid kwam er met het
beleidsdocument “Our Common Future” uit 1987 werd opgesteld door de
World Commission on Environment and Development.
 wereld ‘duurzaam’ als de huidige behoeften van de mensheid kunnen
worden vervuld zonder de vervulling van de behoeften van toekomstige
generaties in gevaar te brengen
• Concept duurzaamheid werd geleidelijk verder uitgediept en concreet
gestalte gegeven
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.1. Concepten duurzaamheid/MVO
MVO
• Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is
”een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig op
systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op
een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering opnemen, waarbij
overleg met de stakeholders, of belanghebbenden, van de onderneming
deel uitmaakt van dit proces”.
• MVO vormt één van de ijkpunten van Vlaanderen in Actie en de Vlaamse
Strategie voor Duurzame Ontwikkeling. De Vlaamse overheid neemt
initiatieven voor de verwezenlijking van MVO voor en door diverse
doelgroepen.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.1. Concepten duurzaamheid/MVO
Bruikbaarheid van deze concepten vandaag
• Alomtegenwoordigheid
van het begrip duurzaamheid in
beleidsnota’s, politieke debatten en diplomatiek kringen
heeft tot conceptuele verwarring geleid.
• In het ecologische debat worden verschillende definities
van duurzaamheid gehanteerd.
• “Greenwashing”
• Te weinig aandacht voor sociale aspect?
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.2. Green economy – rapport 2011
Bevindingen van het Green economy-rapport
van UNEP 21/02/2011:
• De keuze voor een globale groene economie betekent
geen verlies aan economische groei
• een investering van 2% van het BNP in 10 cruciale
sectoren is een motor voor nieuwe economische groei die
zorgt voor een netto aangroei van waardige jobs
• Een grotere investering in een groene economie is
cruciaal voor het uitroeien van extreme armoede
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.3. Duurzaam gebruik van grondstoffen
Wat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• Een tienvoudige reductie in grondstofverbruik in de geïndustrialiseerde
landen is een noodzakelijke langetermijndoelstelling, indien voldoende
grondstoffen ter beschikking worden gesteld voor de behoeften van de
ontwikkelingslanden.' (UNEP, 2000: 2)
• Duurzaam materialenbeheer, d.m.v.
o Afvalpreventie, door bv. optimaliseren van productieprocessen,
ecodesign (reeds bij ontwerp producten wordt rekening gehouden met
afvalfase)
o Gebruik van reststromen (bv. afvalwater van bedrijf A kan nog nuttig
zijn voor bepaald productieproces van nabijgelegen bedrijf B)
o Ontwikkelen van nieuwe concepten/ ideëen. Bv. Cradle to Cradle
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.4. Inzetten op hernieuwbare energie
Wat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• In essentie: alle energieproductie duurzaam maken
• Scenario CO2-arme EU 2050: “Roadmap 2050”
 80% reductie in CO2 uitstoot = (technisch) haalbaar
 Investering van 270 miljard € kan 320 miljard € besparen
(jaarlijks)
 Kan tegen 2020 al 1,5 miljoen extra jobs opleveren
 Meer klimaatambitie kan Belgische werkloosheid met 2% doen
dalen
Sechts kleine impact op prijs van electriciteit (!)
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.5. Biodiversiteit beschermen
Wat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• Landbouw verduurzamen
• Meer bescherming van waardevolle natuurgebieden
• Bescherming oceanen
• Opnemen van economische waarde biodiversiteit in begroting
• Bestrijden schadelijke exoten
• Climate Change bestrijden, want ook dit is een grote oorzaak van
de achteruitgang van soorten
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.6. De klimaatproblematiek
Wat moet er gebeuren op ecologisch vlak?
• In 2100 zou de CO2-uitstoot van wat onze economie voortbrengt,
minder dan nul moeten zijn, negatief dus
• Energie-efficiëntie moet maar liefst honderddertig maal groter
worden
STAVAZA
• Klimaattop in Cancun was bescheiden succes, maar beter dan
geen akkoord
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.7. Verwante problemen
Wat moet er gebeuren?
• Bevolkingsgroei stoppen (?)
• Ongelijke verdeling van de welvaart wegwerken (?)
• Loskoppelen economische groei van milieu-impact (?)
• Economische groei zelf in vraag stellen (vb. Tim Jackson –
Prosperity without growth) (?)
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
4.8. Transitie en arbeid
Wat moet er gebeuren?
Groene economie = groene jobs ?!
ONDERWERP
?
wat is een groene job
?
wat maakt een job groen
?
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.2. Nieuwe Groene Jobs
Wat?
2 benaderingen:
1. Jobs in de eco-industrie
2. UNEP: “jobs in landbouw, industrie, bouw, installatie en
onderhoud, en ook technische, wetenschappelijke, en
dienstactiviteiten die een substantiële bijdrage leveren aan de
verbetering van de toestand van het leefmilieu. “
 veel breder
ONDERWERP
5.2. Nieuwe Groene Jobs
Wat? (vervolg)
Sectoren die onder “eco-industrie” kunnen vallen:
Waterzuivering
Afvalbehandeling en recyclage
Bodemsanering
Hernieuwbare energie-productie
Onderzoek & Ontwikkeling (R&D)
Natuurbescherming en –beheer
Consultancy
...
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.2. Nieuwe Groene Jobs
Wat? (vervolg)
Andere mogelijke sectoren:
openbaar vervoer
auto-industrie zuinige auto’s
renovatie van huizen
basismaterialen op basis van gerecycleerde grondstoffen
biologische landbouwers
deel van bosbouw
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.2. Nieuwe Groene Jobs
Voorbeelden
• Group Machiels (voor de nieuwe activiteiten)
o Ecologische bouwmaterialen
o Wieken van windmolens
o Sanering van bestaande stortplaatsen met recyclage en doorverkoop van
bruikbare materialen
• Ecopower
o Gedecentraliseerde, duurzame energieproductie
o Coöperatieve vennootschap
• CO2logic
berekent, reduceert en compenseert de CO2-voetafdruk van overheden,
organisaties en particulieren
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.3. Vergroening van bestaande jobs
Wat?
• Veel moeilijker om te definiëren en te kwantificeren dan de
eco-sector
o meer openbaar vervoer woon-werk
o meer telewerk
o productie van AAA-koelkast / lage emissie-auto / ...
o toeleveranciers
• De grens tussen grijs en groen is soms vaag
• ‘Groene gehalte’ van een job is dynamisch en variabel (technologie)
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.3. Vergroening van bestaande jobs
Voorbeelden
• Volvo Gent: project met VITO om assemblagelijn + toeleveranciers klaar te maken
voor de productie van de electrische wagen
• Umicore Hoboken: lange weg afgelegd van notoire vervuiler in Hoboken tot
voorloper op vlak van recyclagetechnologie van metalen
• Desso: eertse C2C bedrijf in België
• Bostoen: bouwt sinds kort enkel nog passiefhuizen
• Colruyt: energiebesparing, CO2 neutraal, BIO-planet, ...
• E-max: recyclage i.p.v. nieuwe materialen, zonnepanelen,
materialengebruik,
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
5.3. Vergroening van bestaande jobs
STAVAZA (facts and figures)
• Kwantitatief veel belangrijker dan creatie van “nieuwe GJ”
• Bijna onmogelijk te becijferen hoeveel jobs “vergroend” zijn
• Probleem van onduidelijke definitie
• Probleem van “Greenwashing”
o BP
o Unilever (?)
o ...
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.1. Creatie en vernietiging van jobs
Winnaars en verliezers
• Verliezers zijn onvermijdelijk = ook zo in normale economische
transities/ (r)evoluties
• Er zullen ook winnaars en verliezers zijn als we niet pro-actief aan
vergroening werken
o grondstoffentekorten
o energie-intensieve activiteiten/producten worden te duur
• Probleem stelt zich vooral bij intersectorale verschuivingen op korte
termijn
 hoe wordt een steenkoolarbeider een installateur van PV-panelen?
• Netto-resultaat over alle sectoren = neutraal of positief
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.1. Creatie en vernietiging van jobs
Voorbeelden van winnende sectoren/activiteiten
• Bouw
o meer verbouwingen en meer materiaalgebruik i.f.v. lager
energieverbruik)
o niet delocaliseerbaar
• Hernieuwbare energie
o windmolens en zonnepanelen bouwen en onderhouden is
arbeidsintensiever dan een steenkoolkcentrale openhouden
• Recyclage
o voordien zuiver afval wordt nu grondstof voor nieuwe activiteit
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.1. Creatie en vernietiging van jobs
Voorbeelden van verliezende sectoren/activiteiten
• Aluminium, papier, cement, deel van chemische sector
o energie-intensiviteit is hier problematisch
o maar: chemie is ook deel van de oplossing (ontwikkelen nieuwe
duurzame materialen)
• “Bruine” sectoren/activiteiten
o extractie en energieproductie van fossiele brandstoffen (bv. steenkool)
o vervaardiging van SUV’s (bv.Hummer)
 Vaak geconcentreerd in bepaalde regio’s
 Kan resulteren in grote sociaaleconomische problemen in die regio’s
(Vb. steenkool in Polen, General Motors in VS)
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.2. Welke competenties voor GJ’s?
Nieuwe competenties
• Wat is nieuw?
 verschillende visies
van “bestaat niet” tot “enorme uitdaging”
 soms arbitraire kwalificatie als “groene competentie”
•Totaal nieuwe competenties = relatief beperkt
• Als gevolg van het gebruik van nieuwe technologieën & materialen
• Als gevolg van het ontstaan van nieuwe beroepen
 cfr. nieuwe groene jobs
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.2. Welke competenties voor GJ’s?
Aanvulling van bestaande competenties
met groene competenties
• “Upskilling”
• Vb. bouwsector  passiefbouw
o nieuwe materialen
o nieuwe werktkuigen
• Vb. overschakeling naar elektrische voertuigenassemblage
o omgaan met andere voltages van batterijen
o andere motorentypes
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.2. Welke competenties voor GJ’s?
Kwantitatieve verschuivingen van
bestaande competenties
• Intersectoraal = één sector groeit ten koste van (een) andere
Cfr. winnaars en verliezers (zie hoger)
 = grootste uitdaging
 ligt heel gevoelig
• Intrasectoraal
 “vergroening”
 kan relatief makkelijker opgevangen worden (via vorming opleiding /
nieuwe instroom)
 = minder bedreigend
ONDERWERP
6.4. Groene Jobs en waardig werk
Green job = niet noodzakelijk “decent job”
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
6.4. Groene Jobs en waardig werk
Green job = niet noodzakelijk “decent job”
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
6.4. Groene Jobs en waardig werk
Combinaties van groen en waardig werk
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
6.4. Groene Jobs en waardig werk
Impact vergroening op “waardig werk”?
• Blootstelling aan nieuwe stoffen
• Werken met nieuwe materialen
• Aangepaste jobinhoud / nieuwe jobs = nieuwe (onbekende) risico’s
• Snel groeiende sectoren gaan vaak gepaard met “cowboygedrag”
(vb. installateurs van zonnepanelen)
o vaak “trial & error”
o = eigenlijk ook een probleem van alle tijden
o grote veranderingen over vele sectoren i.k.v. vergroening maakt het
zichtbaarder
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.1. Concept rechtvaardige transitie
Rechtvaardige Transitie
= overgang
van een ecologisch, economisch en sociaal onduurzame economie
naar een ecologisch, economisch en sociaal duurzame economie.
Overgang = geleidelijk ≠ revolutie, maar moet wel snel gebeuren !
Resolutie 2e wereldcongres van het Internationaal
Vakverbond (ITUC CSI IGB), Vancouver 21-25 juni 2010:
De strijd tegen klimaatverandering via duurzame ontwikkeling en een
rechtvaardige transitie.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.1. Concept rechtvaardige transitie
Punt 2.: “Het Congres engageert zich voor de bevordering van
een geïntegreerde aanpak van duurzame ontwikkeling via een
rechtvaardige transitie die sociale vooruitgang,
milieubescherming en economische behoeften verenigt in het
kader van democratische governance, waarbinnen syndicale
rechten en andere mensenrechten worden gerespecteerd en
gendergelijkheid wordt gerealiseerd. (....)
Vakbonden moeten een centrale rol spelen bij die unieke
transformatie.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Elementen voor een rechtvaardige transitie volgens het
ILO (2011)
1. Competentie-ontwikkeling
2. Ondersteunen van KMO’s
3. Instellingen, beleid en bevorderen van sociale dialoog
4. Veiligheid en gezondheid op het werk
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Enorm potentieel van een succesvolle, rechtvaardige
transitie voor de creatie van groene banen en waardig
werk:
- nieuwe banen
- anticiperen op verlies en verandering van jobs
- bescherming van de meest kwetsbaren
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.2. Rechtvaardige transitie en groene jobs
Sociale en arbeidsdimensie van de strijd tegen
klimaatsverandering moet ten volle aangekaart worden
door institutionele participatie van vakbonden aan de
planning en invoering van maatregelen
- op de werkplek, op sectoraal, nationaal en
internationaal niveau
- m.b.t. sensibilsering over het belang van die
maatregelen
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.4. Rechtvaardige transitie en groene jobs
- verbetering van de competenties
- beroepsopleiding en andere maatregelen om mensen
die hun werk verliezen nieuw werk te geven
- een adequate sociale bescherming
- investeren in koolstofarme technologieën
- sociale dialoog
- gendergelijkheid
! belang van groenewerkplekprojecten door vakbonden !
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
7.5. Draagvlak voor transitie = inspraak!
• Een breed maatschappelijk draagvlak is onontbeerlijk
• Informatie en sensibilisering zijn nog steeds broodnodig
• Mensen (en dus ook werknemers) mede-eigenaar
maken van de oplossing, niet alleen van het probleem
• Sociaal overleg is dus cruciaal voor een geslaagde
transitie!
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
• Ook als we niets doen, zal ons leven en dat van
toekomstige generaties drastisch veranderen, dus
een transitie zal er hoe dan ook komen, de vraag is alleen of
we de nu de keuze maken voor een rechtvaardige transitie of
ons schikken in de gevolgen van de niet-gekozen transitie.
• Alle (technologische) oplossingen zijn - in principe - beschikbaar én
uitvoerbaar, maar de uitdagingen zijn enorm
• Transitie naar een duurzame economie
o moet ecologisch, economisch en sociaal duurzaam worden
o transitie is geen revolutie, maar het is meer dan 5 voor twaalf
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
(vervolg)
• GJ zijn een belangrijk element van die transitie
• Voor een omschakeling naar Groen jobs zijn een aantal elementen
van belang
o er zullen jobs bijkomen en verloren gaan
o er zal een verschuiving in gevraagde competenties plaatsvinden
o de kwaliteit van de GJ zal moeten bewaakt worden (!)
• Een breed draagvlak is onontbeerlijk om de transitie waar te maken
o sensibiliseren
o inspraak organiseren – o.m. via sociaal overleg
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
Stelling 1:
“Het is steeds gevaarlijk als een kleine groep van werknemers de
agenda blokkeert.
De energiesector (in zijn huidige vorm) bijvoorbeeld is zeer
kapitaalintensief en minder arbeidsintensief. Als een kleine groep van
werknemers de agenda blokkeert en beweert niks aan
klimaatverandering te kunnen doen omdat 50.000 jobs op de helling
staan, dan zijn dat zeer gevaarlijke situaties. Dan worden
honderdduizenden jobs in andere sectoren op de helling gezet.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
Stelling 2:
“De beste manier om jobs te verliezen is niks doen. Doen alsof een
probleem niet bestaat , doet het niet verdwijnen. Kijk naar wat er
gebeurt met General Motors. Zij zitten midden in een crisis omdat ze
de vraag naar energiezuinige wagens negeerden. De
autoconstructeurs die het nu goed doen zijn diegenen die zich
voorzien hadden op de opkomst van energiezuinige wagens: kleine
auto’s en hybride motoren.”
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
Stelling 3:
“Pas op: werknemers in de auto-industrie hebben ervaring in het
verwerken van materiaal dat ook in publiek transport gebruikt wordt.
Een wagen bouwen kost 30 manuren, een treinwagon bouwen kost
3000 manuren. Dus we zetten geen mensen op straat met een
groene economie”.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
Stelling 4:
“Milieuactivisten moeten weten dat het onderwerp “milieu” technisch
is, maar dat de gevolgen ook economisch en sociaal zijn.
Als de groene veranderingen niet werken voor de arbeidsmarkten,
als sommigen meer moeten bijdragen of inleveren dan anderen, dan
veranderen we niet!
We raden aan dat de milieubewegingen eerlijk zijn over de
omwenteling, er zullen kosten zijn en we moeten er zorg voor dragen
dat de kosten eerlijk verdeeld worden”.
ONDERWERP
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]
ONDERWERP
Bedankt
voor jullie aandacht.
Edinburgstraat 26
1050 Brussel
02/ 894 46 53
www.a-m.be
[email protected]