VSN cursus Tribologie - Vereniging Smeerolieondernemingen

VSN cursus Tribologie
Om de in deze presentatie opgenomen animaties te zien werken,
dient de presentatie in presentatiemodus te worden afgespeeld
(Shift + F5)
VSN cursus Tribologie
De VSN cursus Tribologie wordt al vele jaren
succesvol georganiseerd op basis van het door VSN
uitgegeven cursusboek geschreven door Ir. N van
Bemmel.
De cursus geeft een duidelijk, uitgebreid en diepgaand
inzicht in de tribologie en reikt cursisten de kennis en
het inzicht aan om op professionele wijze te kunnen
adviseren inzake smering, smeermiddelen en
daarmee verband houdende zaken.
Naast de cursus (die in principe als zelfstudie kan
worden gedaan) verzorgt de VSN een mondelinge
begeleiding. Dat biedt de mogelijkheid om nog
gerichter op vragen van cursisten in te gaan en om de
meest recente ontwikkelingen op het vakgebied mede
onder de aandacht te brengen.
Mondelinge begeleiding
De mondelinge begeleiding is vooral gericht op het
bijbrengen van inzicht - kennis zonder inzicht is van
weinig waarde in de praktijk
Er is gekozen voor veel additioneel illustratiemateriaal
en animaties, alle er op gericht om de begeleiding nog
effectiever en doeltreffender te maken
Enkele voorbeelden uit deze opzet maken de
meerwaarde ten opzichte van alleen het studieboek
duidelijk
Voorbeeld: smering van een kogellager
“overbodig” vet
smeerfilm, vet stroomt
van rechts naar links
“overbodig” vet
smeerfilm rond een kogel in een kogellager: een zeer
klein deel van het vet dient voor de eigenlijke smering
Dieselmotor
Voorbeelden vetstructuur
Na skelet
Ca skelet
Li skelet
kleivet
Niveau 2
Vervaardiging van poly-alfa-olefinen
Stap 1: polymerisatie van etheen tot 1-deceen
katalysator
etheen
1 - deceen
katalysator
Stap 2: polymerisatie van 1-deceen tot een polydeceen
polydeceen
“Water washout resistance test”
Greasemet
Packed
Bearings
vet gevulde
lagers
waterstraal, water ovan 80 °C
Water, 80 C (175oF)
Motorbouwvormen
4 cilinders in lijn
4 cilinder boxer
V-6
API indeling basisolie
API groepsindeling
basisolie
zwavelgehalte
(%)
verzadigde
koolwaterstoffen
(%)
viscositeitsindex
groep I
>0.03
en/of
<90
80 to 120
groep II
<0.03
en
>90
80 to 120
groep III
<0.03
en
>90
>120
groep IV
poly-alfa-olefinen (PAO’s)
groep V
alle andere, niet behorend tot groep I, II, III of IV (esters)
Common rail inspuiting
gemeenschappelijke hoge druk
leiding voor alle cilinders
pomp, brengt brandstof
op hoge druk
Inspuitpomp brengt de brandstof alleen
nog maar onder druk, regeltaken zijn
door electronica overgenomen
electronisch gestuurde verstuivers,
inspuitdrukken tot boven 2000 bar,
sequentiele inspuitingsmogelijkheid
electronische besturingseenheid: “timing”,
“metering”, “sequential injection” “distribution”
Schakelmechanisme (synchromesh)
tandwiel
blokkeringskogel
kraag met inwendige
vertanding
synchromeshring
synchromeshring
Werkingsprincipe van een variator
Door de diameter van de beide schijven te
veranderen varieert de overbrengingsverhouding
Systeem is bekend van de vroegere DAF
personenauto’s en wordt ook in moderne CVT
versnellingsbakken toegepast.
Differentieel
•
een differentieel maakt het mogelijk om door een bocht te rijden
waarbij de wielen met verschillende snelheid draaien
pignon
Differentieel gecombineerd
met eindaandrijving (kroonwiel/pignon)
kroonwiel
differentieel
Elasto-hydrodynamische smering
draairichting
kogel
kogel in een wentellager
belasting
bewegingsrichting
smeerfilm
vervorming van kogel en
loopbaan waardoor een
“wig” ontstaat!
drukverdeling in
de smeerfilm
(EHD-smering)
wrijvingscoefficient
Wrijvingsverloop bij ATF
GM
Ford
moderne ATF
min
glijsnelheid (m/s)
max
Viscositeitskeuze bij wentellagers
Smeringsregimes
grenssmering
A
B
A
gemengde smering
C
gemengde
smering
B
C
EHD
smering
lage omtrekssnelheid
(< 5 m/s)
hoge omtrekssnelheid
(> 5 m/s)
A: kopcirkel
B: steekcirkel
C: voetcirkel
Niet alleen anders, ook actueel
De wijze van mondelinge begeleiding is niet alleen geheel
vernieuwd, maar ook geactualiseerd.
Met name op het gebied van specificaties zijn er
natuurlijk volop veranderingen, vaak als gevolg van
het strenger worden van de milieuwetgeving
Die veranderingen worden ivolledig meegenomen, zoals
blijkt uit de volgende voorbeelden
Ontwikkeling ACEA specificaties
kwaliteit
tijd
E1
(standaard olie voor niet-opgeladen diesels)
E2
(standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling)
E3
(als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie)
Ontwikkeling ACEA specificaties
tijd
(standaard olie voor niet-opgeladen diesels)
E2
(standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling)
E3
(als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie)
kwaliteit
E1
E4
(langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid)
Ontwikkeling ACEA specificaties
tijd
(standaard olie voor niet-opgeladen diesels)
E2
(standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling)
E3
(als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie)
kwaliteit
E1
E5
E4
(“E3 plus”, betere “soothandling” )
(langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid)
Ontwikkeling ACEA specificaties
tijd
(standaard olie voor niet-opgeladen diesels)
E2
(standaard olie voor diesels met turbo en/of intercooling)
E3
(als E2, maar lange verversingstermijnen,“SHPD”-olie)
kwaliteit
E1
E5
E4
(“E3 plus”, betere “soothandling” )
(langere verversingstermijnen, extreem hoge zuigerreinheid)
E7
( E5, compatibel met “high-EGR motoren”)
E6
( E4, compatibel met uitlaatgasnabehandeling, “lowSAPS”-olie)
SAE J306 indeling transmissieolie
SAE getal
70W
75W
80W
85W
80
85
90
110
140
190
250
maximum temperatuur
waarbij viscositeit
150.000 cP (°C)
kinematische viscositeit
kinematische viscositeit
bij 100 °C (mm2/s)
minimum
bij 100 °C (mm2/s)
maximum
-55
-40
-26
-12
4.1
4.1
7.0
11.0
7.0
11.0
13.5
18.5
24.0
32.5
41.0
<11.0
<13.5
<18.5
<24.0
<32.5
<41.0
-
-
SAE-indeling transmissie-olie: twee nieuwe soorten (SAE 110 en SAE 190),
het viscositeitsbereik van SAE 90 en SAE 140 is verkleind.
Actueel, maar ook de achtergronden
Niet alleen worden actuele ontwikkelingen volledig geintegreerd
in de mondelinge begeleiding, ook worden de achtergronden
en het waarom belicht.
Immers, kennis zonder inzicht leidt tot starheid die in
een professionele omgeving ongewenst is.
Een voorbeeld van achtergrondinformatie ziet u op de
volgende slide.
Achtergrond van “lowSAPS”
“AdBlue” tank op
bedrijfsauto
modern deeltjesfilter “DPF”
Effect van asgehalte in de smeerolie op de
hoeveelheid deeltjes (in poedervorm) die
achterblijven op het deeltjesfilter in de uitlaat van
een bedrijfswagen. Links bij gebruik van een
moderne ACEA E6 “lowSAPS”-olie, rechts bij
gebruik van een ACEA E4 olie met relatief hoog
asgetal.
Samenvatting
Het ondersteuningsmateriaal bij de mondelinge begeleiding
voor de VSN cursus Tribologie vormt een zeer uitgebreide
aanvulling op het studieboek.
Er is aandacht voor zowel basisprincipes als actualiteit,
voor zowel achtergronden als ontwikkelingen.
Voor inlichtingen:
Vereniging Smeerolieondernemingen Nederland (VSN)
Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV Den Haag
Postbus 93002, 2509 AA Den Haag
Telefoon: 070-3490752
Fax.: 070-3490775