calcitonine - Labo Nuytinck

CALCITONINE
DE MOLECULE
Calcitonine is een polypeptide hormoon opgebouwd uit
32 aminozuren. De molecule wordt gesynthetiseerd in
de parafolliculaire C-cellen van de schildklier. Na
secretie in de bloedbaan wordt calcitonine onder
verschillende vormen in de circulatie aangetroffen.
Naast de niet-geoxideerde biologisch actieve vorm,
vindt men er de precursoren met relatief hoog
moleculair gewicht en proteolytische fragmenten met
relatief laag moleculair gewicht.
Fysiologisch is calcitonine de antagonist van parathormoon op het gebied van de
calcium- regulatie. De secretie wordt gestimuleerd door hypercalcemie en door een aantal
gastro-intestinale (zoals cholecystokinine, glucagon en pentagastrine) en neuroendocriene (zoals adrenaline) factoren.
Calcitonine inhibeert de botresorptie door de osteoclasten, en stimuleert de excretie van
fosfor door de nieren. Beide mechanismen verlopen via specifieke receptoren, en
induceren hypocalcemie en hypofosfatemie. Anderzijds blokkeert calcitonine de
enzymatische afbraak van vitamine D3 in de darm, hetgeen dan weer de calciumresorptie
doet toenemen.
Ten slotte weze vermeld dat calcitonine een analgetische werking bezit, die vermoedelijk
gebaseerd is op de stimulatie van beta-endorfine.
© L ABO N UYTINCK
TO E PA S S I N G S G E B I E D
De meest belangrijke toepassing van de
calcitoninedosering in het bloed is het medullair
carcinoma van de schildklier. Deze tumor is afkomstig
van parafolliculaire C-cellen, en maakt 5 tot 10% van alle
schildkliercarcinomen uit. Sommige medullaire
schildkliercarcinomen vertonen een familiale distributie
met autosomaal dominante trekken. Binnen deze laatste
groep kan het medullair carcinoma zich manifesteren als
een type II multipele endocriene neoplasie. In de meeste
gevallen gaan de medullaire carcinomen gepaard met
duidelijke verhogingen van calcitonine in het bloed
(referentiewaarden voor mannen van 3.2 tot 21.3, en voor
vrouwen van 2.9 tot 10.4 pg/ml). In vroege stadia van de aandoening valt de basale
calcitonineconcentratie in bloed soms nog binnen de referentiewaarden. Daarom moet
men in deze gevallen een beroep doen op uitlokkingstesten met calcium en/of
pentagastrine, waarbij de tumorale C-cellen ongewoon sterk reageren. Calcitonine bezit
niet alleen diagnostische waarde, maar is tevens een goede parameter bij de opvolging
van patiënten met een behandeld medullair carcinoma.
Verhoogde calcitonineconcentraties worden bovendien soms waargenomen bij andere
tumoren zoals kleincellige longcarcinomen, carcinoïde tumoren en "islet cell tumors" van
de pancreas.
Ten slotte kunnen verhoogde concentraties geassocieerd zijn met nierinsufficiëntie,
hypercalciurie en hypercalcemie.
© L ABO N UYTINCK