beperkte schets geschiedenis - Intranet Sint

Beperkte schets der geschiedenis
1500
1556
1568
1568
1587
1572 1585 1625 -
1584
1625
1647
1648
1648 1650 1672 -
1650
1672
1702
1702 1747 1751 1750
1747
1751
1795
1789
1795
1793
1795 1798
1805 1810 1815
1815
1805
1810
1815
1830
1839
1840 1848
1849
1849 -
1890
1890 1898 1948 1980 -
1898
1948
1980
thans
De Nederlandse gewesten zijn in bezit van Karel V, de heerser over Spanje, Italië, grote delen van Duitsland en
Oostenrijk. Geen eenheid in dit rijk, maar de provincies hadden grote zelfstandigheid.
Filips II volgt vader op, legt die gewestelijke autonomie aan banden en trad feller op tegen de ‘ketters’: de
protestanten. Filips II groeide in zijn jeugdjaren samen op met Willem van Oranje.
Filips II stuurt hertog van Alva (=begin Tachtigjarige Oorlog 1568 – 1648 met Spanje).
Het waarschijnlijke ontstaan van Het Wilhelmus (de beginletters van elk couplet vormen de
naam Willem van Nassov)
De Noordelijke gewesten roepen de Republiek der Verenigde Nederlanden uit (tot 1795)
Binnen deze republiek maakt Holland de dienst uit (en dus: Amsterdam). De vertegenwoordigers van elk gewest (de
Staten) kwamen regelmatig in Den Haag bijeen om gezamenlijk te vergaderen (Staten-Generaal). Machtigste man
aldaar: de landsadvocaat, later: raadspensionaris van Holland (o.a. Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt).
Daarnaast waren er de stadhouders (= plaatsvervanger). Zij bestuurden in naam der koning een provincie, mar omdat er
geen koning meer was, werden zij aanvoerders van leger en vloot. Geleidelijk kwamen de meeste gewesten onder het
gezag van één gezamenlijke stadhouder.
Stadhouder Willem van Oranje (de Zwijger)
Stadhouder Maurits (zoon van Willem van Oranje)
Stadhouder Frederik Hendrik (zoon van Willem van Oranje)
Tussen de stadhouders en de raadpensionarissen was er een voortdurende strijd om de macht. De
stadhouders wilden een centraal geregeerde staat, terwijl de raadpensionarissen in het belang van Holland
de gewestelijke autonomie wilden handhaven.
Terwijl het noorden de Gouden Eeuw beleefde, raakte het zuiden in economisch verval
De vrede van Munster (einde Tachtigjarige Oorlog) tussen Spanje en de Republiek
De vredesregeling hield in dat de Republiek een onafhankelijke staat werd en dat de zuidelijke gewesten bij Spanje
bleven. De Republiek zou bovendien geen pogingen meer doen om alsnog die zuidelijke gewesten te veroveren.
Stadhouder Willem II (sterft al in 1650)
Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk
Stadhouder Willem III (zoon van Willem II, Willem III werd enkele dagen geboren na het overlijden
van zijn vader in 1650)
Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. Willem III sterft kinderloos in 1702.
Stadhouder Willem IV
Stadhouder Willem V
Twee politieke stromingen:
De patriotten streefden naar democratie.
De prinsgezinden waren de aanhagers van de stadhouders uit het huis van oranje.
Franse Revolutie
Stadhouder Willem V vlucht naar Engeland. (De oorlog tussen de Franse revolutionaire Republiek en de OostenrijksPruisisch-Nederlands-Engelse coalitie verliep stlecht voor de Republiek en dus voor het stadhouderlijke bestel.
De Fransen vielen de Republiek binnen en stadhouder Willem V vluchtte naar Engeland
Bataafse Republiek
Eerste grondwet, scheiding van kerk en staat, kiesrecht.
Koninkrijk Holland onder koningschap van Lodewijk Napoleon
(Werd later gedwongen af te treden door Bonaparte)
Nederland kolonie van Frankrijk.
Slag bij Waterloo verloren door Napoleon.
Willem I (Frederik van Oranje Nassau) komt vanuit Engeland om koning van Nederland te worden (zoon van
overleden stadhouder Willem V).
Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden vormen één koninkrijk (het oude ideaal van Willem
van Oranje).
Nederland wordt een constitutionele (met een grondwet) monarchie.
Opstand van de zuidelijke Nederlanden vanuit Brussel: het koninkrijk België.
Erkenning van het koninkrijk België door koning Willem I. Vaststelling grenzen: Splitsing Belgisch en Nederlands
Limburg.
Willem II neemt de troon over van de afgetreden Willem I
Onder druk van de liberale oppositie stemt Willem II in met een Grondwet, waarin de macht van de Koning sterk werd
ingeperkt ten gunste van de volksvertegenwoordiging (parlement).
Willem III. Deze Willem deed pogingen die liberalisering tegen te gaan, maar zonder succes.
Hij kreeg drie zoons (Willem, Maurits en Alexander), maar die stierven allen voor Willem III
zelf stierf. Uit zijn tweede huwelijk (met Emma van Waldeck-Pyrrmont) werd in 1880
Wilhelmina geboren. Willem III overleed in 1890 en omdat Wilhelmina toen pas 10 jaar werd, nam Emma als regentes
voor haar enige dochter (Wilhelmina) het bewind waar.
Koningin Emma
Koningin Wilhelmina
Koningin Juliana
Koningin Beatrix