Voedingsadviezen voor eiwitverrijkte en energieverrijkte voeding bij kinderen Gezonde voeding Een gezonde en gevarieerde voeding volgens de ‘Schijf van Vijf’ zorgt ervoor dat het lichaam dagelijks voldoende energie (kcal) en voedingsstoffen binnen krijgt om goed te kunnen functioneren. Bij ziekte is de behoefte aan energie en eiwit vaak verhoogd, ondanks het feit dat uw kind lichamelijk misschien minder actief is. Ook kan het zijn dat hij/zij (ongemerkt) minder is gaan eten door verminderde eetlust, vermoeidheid, misselijkheid en/ of slikklachten. Deze factoren kunnen op den duur leiden tot ongewenst gewichtsverlies en (een risico op) ondervoeding. Ondervoeding kan leiden tot: - spierzwakte en een verminderde conditie - een verminderde weerstand - een verhoogde kans op infectie - een trager (wond)herstel - een langere ligduur bij opname - een afbuigende gewichts- en/of lengtegroeicurve - vermoeidheid Eiwit- en energieverrijkte voedingsadviezen 1. Voldoende eiwit Eiwit is een belangrijke bouwstof van ons lichaam. Het is nodig voor de groei en het in stand houden van spieren en organen. Tevens vormt het de basis van ons afweersysteem en zorgt het voor een optimaal wondherstel. Om afbraak van spiermassa tegen te gaan en conditie op te bouwen, is het belangrijk dat de voeding dagelijks voldoende eiwit bevat. Voornaamste eiwitbronnen: - melk, melkproducten, (smeer)kaas - vlees(waren), kip, kalkoen - vis, schaal- en schelpdieren - ei - vegetarische vleesvervangers/ sojaproducten (zoals tofu en tempeh - peulvruchten, zoals bonen en kapucijners - noten en pinda’s Maak dagelijks ruim gebruik van onderstaande eiwitbronnen. Bijvoorbeeld: - melk, karnemelk, chocolademelk, (drink)yoghurt, vla, kwark,pap, smoothie op yoghurtbasis, ontbijtdranken op melkbasis; - porties hartig beleg (dubbel) zoals kaas, vleeswaren, vis, pindakaas bij de broodmaaltijd of als tussendoortje; - portie vlees, vis, gevogelte of een vegetarische vervanging bij de warme maaltijd. - als vlees bij de warme maaltijd moeizaam gaat kan dit ook af en toe vervangen worden door een paar plakken koude vleeswaren Een diëtist berekent adviseert zonodig over de eiwitinname en –behoefte voor de specifieke situatie bij uw kind. Met behulp van een eiwit tellijst kan desgewenst de eiwitinname bijgehouden worden. 2. Voldoende energie Voldoende inname aan energie (kcal) is belangrijk om ongewenst gewichtsverlies tegen te gaan en voldoende groei te waarborgen. Voedingsmiddelen die veel energie bevatten zijn: - alle soorten suiker - boter, margarine, olie en andere vetten - (slag)room, crème fraîche, zure room Door deze producten in voeding te verwerken wordt de hoeveelheid energie verhoogd (calorierijker). Tips om de voeding eiwit- en energierijker te maken Algemeen - Verdeel de voeding over de hele dag. Gebruik om de 2 à 3 uur een kleine maaltijd (zie ‘tussendoortjes’). - Verwerk suiker of honing in allerlei gerechten zoals pap, vla, yoghurt, milkshake, thee en koffie. - Voeg boter, margarine of olie toe aan pap, aardappelpuree, groente, soep, jus en sauzen. - Voeg (slag)room (ongeklopt) toe aan koffie/thee, (chocolade)melk, karnemelk, milkshake, vla, yoghurt(drank), kwark, pudding, pap, vruchtensap, sauzen, gebonden soepen en aardappelpuree. - Voeg crème fraiche aan (pasta) saus toe, strooi eens geraspte kaas over een gerecht Dranken - Gebruik minimaal 1 tot 1 ½ liter drinkvocht per dag. (afhankelijk van de leeftijd van het kind) - Kies in plaats van water, thee en koffie voor dranken die meer voedingsstoffen bevatten zoals volle melkdranken, vruchtensappen, limonade, soep. - Gebruik in plaats van light-dranken de gewone variant. Broodmaaltijd - Gebruik dik boter of margarine op brood. - Beleg het brood dik/ dubbel met hartig beleg (kaas/ vleeswaren/ pindakaas). Neem als variatie bijv. ei, vis of een slaatje. - Als uw kind liever zoet beleg op brood wil, geef hem dan een plakje kaas of vleeswaren los ernaast. - Als brood tegenstaat, kan gebruik gemaakt worden van vloeibare ontbijtproducten zoals pap (van volle melk met suiker), drinkontbijt of yoghurt (met muesli, suiker, honing). Warme maaltijd - Als de warme maaltijd moeizaam gaat, kan deze vervangen worden door bijv. een pannenkoek, soep of pap. Indien de geur van warm eten tegen staat, kan een broodmaaltijd (tosti, crackers of beschuiten) of een maaltijdsalade gebruikt worden. Maak ruim gebruik van (koude)vleeswaren, vis of (gekookt) ei. Tussendoortjes - Hartige tussendoortjes: cracker of toast met boter/margarine en beleg, slaatje, stukje kaas of worst, ,vis (haring), kroket, zoutjes of nootjes. - Zoete tussendoortjes: (volkoren) kinderkoeken, mueslikoek, ontbijtkoek of krentenbrood met boter/margarine, cake met slagroom, koek, snoep, gebak, toetje, ijs. - Vloeibare tussendoortjes: zuivelproducten (chocolademelk, vla), vruchtensappen, smoothies, soep. 3. Eén keer per week wegen Eén keer per week wegen is voldoende om een goed overzicht te houden op het effect van de (extra) voedinginname op het lichaamsgewicht. Weeg bij voorkeur op een vaste dag en tijdstip. Drinkvoeding en dieetpreparaten Indien het niet lukt om met gewone voeding de eiwit- en energiebehoefte te halen, dan kan gebruik gemaakt worden van drinkvoeding en/ of dieetpreparaten. Deze kunnen als volledige vervanging of als aanvulling op de maaltijden worden gebruikt. De diëtist kan hierover persoonlijk advies geven. De drinkvoeding wordt op indicatie vergoed door de ziektekostenverzekeraar (na aftrek van eigen risico).De diëtist dient daartoe een aanvraag in. Vervolgens kan de drinkvoeding via de apotheek of via een facilitair bedrijf geleverd worden. Volledige drinkvoedingen De drinkvoeding kan als volledige vervanging of als aanvulling op de maaltijden gebruikt worden. Ze zijn er op melk-, yoghurt-, vruchtensap- basis en als smoothie, ook zijn er speciale kinderdrinkvoedingen. Tevens zijn ze er in de vorm van dik vloeibare producten, waardoor ze als dessert of fruitmoes gebruikt kunnen worden. Deze producten bevatten alle voedingsstoffen (zoals eiwit, vet, koolhydraten, vitaminen en mineralen). Drinkvoedingen kunnen desgewenst gemengd worden met andere dranken als (chocolade-)melk/ vruchtensap, ingevroren worden tot ijs, of er kan een milkshake van gemaakt worden door er een bolletje ijs en/of (gepureerd) fruit aan toe te voegen. Naast vloeibare drinkvoedingen is er ook een variant in poedervorm beschikbaar, deze kan door melk(producten), of vruchtensap of –moes gedaan worden. Aanvullende preparaten Om de voeding alleen energierijker te maken kan er een poeder of vloeistof op koolhydraatbasis worden toegevoegd. Deze kunnen verwerkt worden in onder andere pap, yoghurt, vla, melk, milkshake, vruchtensap, limonade, soep of saus. Deze poeders/ drankjes zijn te gebruiken als gewone suiker. Ze smaken echter nauwelijks zoet waardoor er meer van toegevoegd kan worden Daarnaast is het mogelijk om een vetmodule (vloeibaar) aan de voeding toe te voegen. De aanvullende preparaten bevatten geen vitaminen en mineralen, alleen extra calorieën/ energie. Naam diëtist : Telefoonnummer : 020-566 Datum : augustus 2012