Het eiwitverrijkt en energieverrijkt dieet

Dietetiek
Het eiwitverrijkt en energieverrijkt
dieet
Inleiding
Een eiwitverrijkt en energieverrijkt dieet kan worden gebruikt bij ziekte, voor of na
een operatie, bij gebrek aan eetlust of bij teveel ongewenst gewichtsverlies. Ook kan
een eiwitverrijkt en energieverrijkt dieet ervoor zorgen dat het gewicht stabiel blijft.
Bijna alle voedingsmiddelen die u eet leveren energie (kilocalorieën). Energie is
nodig voor alles wat u doet en wat er in uw lichaam gebeurt zoals o.a. de
spijsvertering, de ademhaling, het denkwerk, het kloppen van uw hart en het op
temperatuur houden van uw lichaam.
Wanneer u te weinig energieleverende voedingsmiddelen eet, valt u af. Het lichaam
breekt het vet- en spierweefsel af, zodat het lichaam toch voldoende energie ter
beschikking heeft.
Een te laag gewicht zal uw conditie verslechteren waardoor moeheid en een slap
gevoel ontstaan. Bovendien kan een te laag lichaamsgewicht nadelig zijn voor het
herstel na een operatie of een andere behandeling of therapie.
Extra eiwit en energie kunnen een positieve bijdrage leveren aan uw conditie en
gewicht. Belangrijk om te weten is dat het lichaamsgewicht over het algemeen
langzaam stijgt.
In deze brochure staat een aantal praktische tips om uw voeding eiwit- en
energierijker te maken, om de eetlust te verbeteren en ideeën voor tussendoortjes.
Praktische tips om uw voeding eiwit- en energierijker te maken
Gebruik volvette producten zoals volle melk, volle kwark, volle yoghurt, vla,
pudding, roomijs en volvette kaas. Deze producten bevatten meer vet dan de
halfvolle of magere producten, waardoor ze meer calorieën leveren.
Neem bij de koffie, thee, sap, frisdrank enz. iets extra’s zoals bijvoorbeeld
een koek, snoep, gebak, roomijs, stukje kaas of worst, zoutjes of nootjes.
Voeg (extra) suiker of variaties van suiker zoals siroop, honing of
druivensuiker toe aan de thee, koffie, vruchtensappen, melk, pap, vla,
yoghurt, pudding, milkshake en appelmoes.
2
Gebruik producten die makkelijk te verwerken zijn in diverse gerechten
zonder dat het volume zichtbaar toeneemt zoals bijvoorbeeld ongeklopte
slagroom in:
o koffie, melk, chocolademelk, karnemelk, yoghurtdrank
o vla, yoghurt, kwark, pap, milkshake
o gebonden soep, saus, groente, aardappelpuree, appelmoes of
compote, ragout
Aan hartige gerechten kunt u eventueel ook zure room of crème fraîche
toevoegen
Besmeer het brood, crackers, koek en beschuit royaal met boter of
margarine, waardoor u meer vet en daardoor meer calorieën binnen krijgt.
Gebruik dubbel beleg op het brood, zoals worstsoorten, paté, salami, kaas
en zachte Franse kaassoorten, kies voornamelijk de volvette soorten. Kies
ook eens varianten als pindakaas, chocoladepasta, notenpasta,
sandwichspread of kwark met jam.
Voeg een klontje boter of margarine toe aan de groente, pap,
aardappelpuree, soep of saus. Halvarine is in dit geval minder geschikt om
te gebruiken, omdat deze de helft minder calorieën levert.
Gefrituurde producten bevatten meer vet en dus ook meer energie. U kunt
ook gebakken aardappelen, patates frites, aardappelkroketjes,
aardappelpuree, of stamppot met een klontje boter of margarine in plaats
van gekookte aardappelen gebruiken.
Frituren/bakken kunt u het beste doen in olie of vloeibaar frituurvet.
Kies vettere vlees en vissoorten, zoals saucijsjes, schouderkarbonade,
gehakt, worst, doorregen runderlappen, speklappen, paling, haring of
makreel.
3
Voeg extra vlees en vermicelli toe aan de soep.
Wees u bewust van het feit dat soep zonder vlees en vermicelli géén energie
en /of eiwit levert.
Gebruik bij de warme maaltijd jus en /of een sausje.
Gebruik eens geraspte kaas en /of fijngesneden ham bij de groente of meng
dit eventueel met de saus.
Maak de rauwkost aan met olie of een lepel mayonaise en garneer de
rauwkost bijvoorbeeld met croûtons, kaas of uitgebakken spekjes.
Een nagerecht kunt u garneren met bijvoorbeeld slagroom, puddingsaus,
crème fraîche, advocaat, schuimpjes, wafels, hagelslag of
chocoladevlokken.
Praktische tips om de eetlust te verbeteren
De eetlust kan door verschillende redenen zoals o.a. pijn, misselijkheid en
spanningen verminderd zijn. Hieronder staan tips om de eetlust te
verbeteren.
Gebruik niet te veel voedingsmiddelen die weinig calorieën bevatten maar
wel een verzadigd gevoel geven, zoals, rauwkost, bouillon, bronwater,
frisdrank, kauwgom en spekjes.
Verdeel het eten in kleine porties over de dag en avond. Gebruik
bijvoorbeeld drie hoofdmaaltijden en een aantal tussendoortjes.
Zorg voor variaties, zodat het eten niet gaat vervelen. Wissel de temperatuur
van eten af met koude en warme gerechten zoals bijvoorbeeld warme pap en
daarna een beker koud vruchtensap. Wissel ook met zoete en hartige
gerechten zoals bijvoorbeeld een boterham met ragout en een schaaltje vla
toe.
4
Fris-zure producten stimuleren vaak de eetlust, zoals een glaasje
vruchtensap, tomatensap of enkele partjes fruit. Ook een klein kopje
bouillon of eventueel een glaasje alcoholische drank (indien toegestaan)
kan de eetlust opwekken. Het advies is om deze producten een half uur voor
de warme maaltijd te gebruiken.
Probeer van het eten een gezellig moment te maken door bijvoorbeeld de
tafel aantrekkelijk te dekken en het eten smakelijk op te dienen.
Schep het bord niet te vol met eten, hierdoor kan de eetlust meteen
verdwijnen. Schep liever 2 maal een kleine portie op.
Neem de tijd om rustig te eten.
Zorg voor een regelmatige stoelgang, hierbij zijn vezels en voldoende vocht
(1½ - 2 liter) belangrijk.
Vezels zitten in bruin of volkoren brood, volkoren pasta zilvervliesrijst,
aardappelen, groente, fruit, peulvruchten, gedroogde zuidvruchten en
noten.
Ideeën voor tussendoortjes:
Een beschuit, cracker, knäckebröd of toastje, besmeerd met boter of
margarine en royaal belegd met bijvoorbeeld;
(smeer) kaas of buitenlandse kaas zoals brie
salade zoals bijvoorbeeld zalmsalade of huzarensalade
zoet beleg, zoals bijvoorbeeld pindakaas
hartig beleg, zoals bijvoorbeeld paté
Een krentenbol, mueslibol of een plakje ontbijtkoek royaal besmeerd met
boter of margarine en eventueel belegd met kaas.
Een tosti kaas met ham, tomaat of appelschijfjes
Een bruin bolletje met een ei en mayonaise.
5
Een voedingsbiscuit, ontbijtkoek, allerlei verschillende koeken en koekjes,
cake, chocolade of iets dergelijks.
Een glas (warme) volle melk, chocolademelk, (vruchten) yoghurt,
yoghurtdrank, milkshake of vruchtensap. De melkproducten kunt u verrijken
door room toe te voegen.
Een schaaltje volle yoghurt, vla, pap, kwark, melk of yoghurt met
cornflakes, muesli of banaan.
Een salade, een vruchtencompote of een glas vruchtensap
Een roomijsje /softijs
Een kopje soep met vlees en vermicelli of rijst.
Uit het vuistje een rolletje vleeswaren, een blokje kaas of worst.
Een handje nootjes, studentenhaver of een schaaltje chips.
Eiwitrijke en energierijke dieetvoedingen
U kunt verschillende dieetvoedingen gebruiken om de maaltijden of enkele
maaltijdcomponenten te verrijken. Deze producten zijn poedervormig en makkelijk
toe te voegen aan warme en koude dranken en gerechten.
Voorbeelden van dieetpoeders zijn:
Fantomalt van Nutricia
Fantomalt is een voedingssuiker, die alleen koolhydraten levert en
toegevoegd kan worden aan dranken en gerechten, zonder dat de smaak
zoeter wordt.
-
Geschikte voedingsmiddelen om Fantomalt aan toe te voegen zijn o.a.
melk, pap, vla, milkshake, vruchtensap, thee koffie, vruchtenmoes,
soep, saus, ragout, aardappelpuree, stamppot en salade.
6
-
Het is raadzaam om van het poeder een papje te maken met
bijvoorbeeld melk, water of bouillon. Vervolgens kunt u het papje door
de drank of het gerecht roeren, zodat het poeder goed opgelost wordt.
-
Aanbevolen wordt om 100 gram Fantomalt over een dag te verdelen.
Bijvoorbeeld 50 gram door de vla, 25 gram door het vruchtensap en 25
gram door de koffie of thee.
Nutridrink Powder van Nutricia
- Nutridrink Powder is een poedervormige energie- en eiwitrijke
dieetvoeding met vitaminen en mineralen die eenvoudig te verwerken
is.
-
Nutridrink Powder kunt u zowel aan warme als aan koude dranken en
gerechten toevoegen. Het kan echter niet meegekookt worden. Wel
kunt u de Nutridrink Powder toevoegen nadat u het gerecht van het
vuur heeft gehaald.
-
Het is raadzaam om van het poeder een glad papje te maken met een
beetje water en daarna het papje door de drank of het gerecht te
roeren, waardoor de kans op klonteren kleiner wordt.
-
De hoeveelheid Nutridrink Powder die u per dag kunt gebruiken wordt
in overleg met uw diëtist bepaald.
-
Het poeder kunt u toevoegen aan bijvoorbeeld pap, vla,
aardappelpuree, melk, milkshake, vruchtenmoes enz.
Kant- en klare eiwit- en energierijke dranken
Indien u niet voldoende eiwit en energie via de voeding binnen krijgt is het mogelijk
om een kant- en klare drinkvoeding als aanvulling te gebruiken. De kant- en klare
drinkvoedingen worden o.a. geleverd door Nutricia, Abbott, Nestlé, Novartis en
Fresenius Kabi. Raadpleeg uw diëtist voor verdere informatie over de mogelijkheden
van de kant- en klare drinkvoedingen.
7
Gasthuis Delft
Diaconessenhuis Voorburg
Behandelcentrum Westland
Gezondheidscentrum De Reef
Reinier de Graafweg 3-11
Fonteynenburghlaan 5
Middelbroekweg 2a
Kiekendiefstraat 17
2625 AD Delft
2275 CX Voorburg
2671 ME Naaldwijk
2496 RP Den Haag
Tel 015 260 30 60
Tel 070 340 1100
Tel 0174 63 77 00
Tel 015 270 68 00
foldernr.000
versie juni 2015
www.reinierdegraaf.nl