Herman Veerbeek 2014

Woede, Wrok en Wraak
Workshop
Symposium Vereniging voor Pesso
Psychotherapie
Herman Veerbeek
GZ-psycholoog, Cognitief Gedragstherapeut VGCT
EMDR supervisor i.o.
Forensisch Psychiatrische Polikliniek De Waag
[email protected]
Eigen fysieke reacties op agressie
RECEPT OM TE ZORGEN DAT THERAPIE NIET VAN DE
GROND KOMT:
• TWIJFELEN OF HET WEL WAAR IS WAT PT ZEGT
• VINDEN DAT IEMAND ZICH NIET ZO MAG VOELEN /
ZICH AANSTELT EN MAAR EENS NORMAAL MOET
DOEN
• => VEROORDELEN
• DE ANDER SUSSEN, RUSTIG PROBEREN TE
KRIJGEN OMDAT JE ZELF TE BANG WORDT
• AFSTAND!!
WIL JE AGRESSIE BEHANDELEN, MOET
JE WETEN
WAT DE OORZAAK IS
EN WAT HET IN STAND HOUDT
HOE MAAK JE EEN HOND VALS?
=> IN GESPREK GAAN: WIE HEEFT WAT
GEDAAN WAARDOOR PT ‘VALS’ BENT
GEWORDEN
WEDERKERIGHEID / GELIJKHEID
IN RELATIES
DE ANDER
DOET WAT
VOOR JOU
DE ANDER:
- ZIT JE DWARS /
- DWARSBOOMT JE
- IS ONRECHTVAARDIG
- BEROKKENT JE
SCHADE / LEED
JIJ DOET WAT
VOOR DE
ANDER
VERGETEN?
VERGEVEN?
TERUGPAKKEN?
Wraak en de hefboom
Bezorger van:
Verwaarlozing
Vernedering
Pestervaringen
Misbruik
Mishandeling
Marteling
Slachtoffer:
Machteloos
Angstig
Beschaamd
opbouw
Woede
Wrok
Wraak
TRAUMATISCHE
GEBEURTENIS
BEHANDELING /
STERKER GEWORDEN
ANGST /
PANIEK /
SCHRIK
WOEDE /
WROK /
WRAAK
TIJDLIJN
Orth & Wieland (2006)
Machteloosheid en macht
Angst, machteloosheid
Woede, wrok, wraak
PTSD
WINKEL (2011)
Cognitieve route:
Stemmingsstoornis
Emotionele route:
Vals alarm
Internaliserende
symptomatologie
Externaliserende
symptomatologie
Hulpeloosheid
Bitterheid
Explosie
Paniek
Voorbeelden van
Symptomatologie
-Zichzelf de schuld geven
-Zich als gemakkelijk
slachtoffer zien
-Identificatie met de agressor
-Toestands-angst
-Vermijdend of onderdanig
gedrag
-
-
Anderen de schuld
geven
Hostiliteit
Afwijzing van contact
met de agressor,
zinnen op wraak
Toestandsboosheid
Boosheids-ruminatie
Impulsieve agressie
Top-down
Wie is de baas: verstand of gevoel?
“VERSTAND”
observeren, redeneren, betekenis
verlenen, besluiten: controle centrum
VERGETEN EN VERGEVEN
EMOTIONELE BREIN
•.
roep om actie, motiveert, alarm
OOG OM OOG, TAND OM TAND
Bij teveel beschadigingen
REPTIELENBREIN
Reflex, lijf en zintuigen, automatische
programma’s
Bottom-up
1000 watt
Lading: 60 watt
Accu 2
Lichamelijke reacties
Hoe vat Jan het op?
Accu 1
Vroeger
Nu
Gebeurtenis
Gevolgen “incomplete action responses” (1)
KUN JE LANGDURIG EN HERHAALD NIET
VECHTEN OF VLUCHTEN BIJ GEVAAR, DAN KRIJG
JE CHRONISCHE SYMPTYMEN (Ogden, 2006)
DIE CHRONISCHE SYMPTOMEN BLIJVEN JE IN
ALLE HEFTIGHEID ACHTERVOLGEN, SOMS OP
EEN HEEL ANDERE MANIER (Herman, 1992)
VAN SPECIFIEK NAAR GEGENERALISEERD
Gevolgen “incomplete action responses” (2)
Het lijf wil lang na de oorspronkelijke
ervaring(en) nog steeds de actietendens tot een
goed einde laten brengen:
DE OVERWINNING BEHALEN
(Ogden, 2006)
Uitgangspunten www-protocol (1):
•Woede, wrok en wraakfantasie zijn normale reacties
op een abnormale gebeurtenis
•Gegeneraliseerde woede moet gericht worden op de
veroorzaker(s)
•In een film-scenario oog in oog met dader, doen wat
het lijf wil met de dader. Net zo lang totdat de woede is
verdwenen en de actietendens compleet is gemaakt.
ALLES MAG!!
Uitgangspunten www-protocol (2):
•Lijf is het communicatiekanaal
•Validatie gevoel, limitsetting gedrag
•Als client stop zegt is het stop!!
•Niets buiten de grenzen van de therapeut
•Bij ernstig beschadigde clienten: eerst wraak
(egoversterkend), dan traumagericht
Beschadiging en Modi (Bernstein et al, 2007)
Gezonde Volwassene niet goed ontwikkeld
Beschadiging:
-Verlating
-Misbruik
-Mishandeling
-Vernedering
-Pestervaring
Kwetsbaar kind overbelast
Straffende / overeisende kant te sterk
Afstandelijke Beschermer te sterk
Overcompenseerder te sterk:
WWW Protocol
Pester / Aanvaller
Roofdier
Overcontrolleerder
Bedrieger / manipulant
Zelfverheerlijker
Video casus
-
-
-
– 3 jaar door overburen in elkaar geslagen
Sindsdien is hij dagelijks 3 tot 5 uur bezig met
observatie en het zoeken op internet naar
wraakmiddelen..
Hij is getrouwd, vader van drie kinderen
Werk als beveiliger
Bij een training als beveiliger vloog hij de collega’s
aan en was hij volledig buiten zinnen.
Slaapt sindsdien nauwelijks en wraakdrang is
gevaarlijk groot geworden.
Wraakprotocol begonnen na 3 gesprekken
Verder:
-
Wetenschappelijk onderzoek:
Ontwikkeling meetinstrument
Effectmeting
-
Geen vergroting gevaar
-
Vergroting ontvankelijkheid voor verdere
behandeling
Reacties altijd welkom: [email protected]