Het veranderend klimaat

Het veranderend klimaat
deel 2
Prof. Gerbrand Komen
13 oktober 2008
HOVO, Utrecht
Overzicht
1.  Variabiliteit in het complexe
klimaatsysteem
2.  Waarnemingen en modellen
3.  Klimaatverandering: detectie, attributie,
verwachtingen, onzekerheden
4.  Wat moeten we doen: actoren in het
maatschappelijk debat
Attributie
Observations
Vergelijk waarnemingen
met modelsimulaties
a.  Aandrijving met alle
bekende forceringen
All forcing
b.  Aandrijving met alleen
natuurlijke forceringen
Solar + volcanic
Attributie
Attributie aan broeikasforcering niet alleen mogelijk
voor wereldgemiddelde temperatuur, maar ook voor
• 
temperatuursignalen op continentale schaal
• 
zeeniveau
• 
luchtdruk op zeeniveau
• 
warmte-inhoud van de oceaan
• 
saliniteit van de oceaan
• 
hoogte van de tropopause
Nog discussie over de tropische troposfeer.
Opwarming troposfeer volgens sceptici (Singer)
Verwachtingen: oppervlaktetemperatuur
Multi-model averages and assessed ranges for surface warming
Lange termijn projecties: ook nog zeer onnauwkeurig
Verwachtingen
Niet alleen toename wereldgemiddelde temperatuur
• 
regionale patronen
• 
afname sneeuwdek
• 
frequentie van extremen
• 
toename intensiteit tropische cyclonen
• 
verschuiving windbanen
• 
neerslag / droogte
Het aantal mensen dat leeft in gebieden met ernstige
waterstress, zal aanzienlijk toenemen
Relatieve verandering in waterbeschikbaarheid
Mogelijke gevolgen
• 
water, ecosystemen, voedsel, kusten, gezondheid,
toerisme, energie, transport . . (vrijwel alle sectoren)
• 
onvermijdelijk
koralen, verschuiving soorten, waterschaarste, bosbranden, . .
• 
extra kwetsbaar
•  tundra, boreale bossen, bergen, mangrove, zeeijs biome
•  polaire gebieden, Afrika, kleine eilanden, megadelta's,
gebieden die afhankelijk zijn van gletsjerwater
•  armen, zieken, ouderen en jonge kinderen
Bronnen van onzekerheid
• 
Waarnemingen: beperkte meetnauwkeurigheid,
ruimtelijke data gaps, beperkte lengte datareeksen,
imperfecte archivering, . .
• 
Modelleringbeperkingen: ruimtelijke detaillering, aantal
variabelen, parametrisaties, externe forceringen
• 
Complex en uniek systeem, is maar beperkt te
begrijpen, en beperkt te voorspellen ("post normaal")
Kwantificering van onzekerheden
•  Het grootste deel van de toename in mondiaal gemiddelde
temperatuur sinds het midden van de 20e eeuw is zeer
waarschijnlijk het gevolg van menselijke activiteiten.
•  The climate sensitivity is likely to be in the range 2 to 4.5 °C with
a best estimate of about 3°C, and is very unlikely to be less than
1.5 °C. Values substantially higher than 4.5 °C cannot be
excluded, but agreement of models with observations is not as
good for those values.
•  Δ T in 2100 tov 1990 waarschijnlijk tussen de 1.2. en 6.4 graden
Celsius
Deze waarschijnlijkheden zijn gebaseerd op het subjectieve
oordeel van deskundigen
IPCC: "Robust findings, key uncertainties"
Robuust:
Opwarming, toename CO2, menselijke oorzaak, verdere
(gemiddelde) opwarming, . .
Onzekerheid:
Trends in extremen, klimaatgevoeligheid, regionale
veranderingen, terugkoppelingen, rol stofdeeltjes,
Groenland, . .
Overzicht
1.  Variabiliteit in het complexe
klimaatsysteem
2.  Waarnemingen en modellen
3.  Klimaatverandering: detectie, attributie,
verwachtingen, onzekerheden
4.  Wat moeten we doen; actoren in het
maatschappelijk debat
Wat moeten we doen?
• 
Breng de gevolgen in kaart
• 
Verken mogelijke maatregelen gericht op aanpassing
en afzwakken van klimaatverandering (internationale
dimensie!)
• 
Uiteindelijke keuze is zaak van de politiek en burger
(metafoor: regenverwachting en paraplu)
Actoren in het klimaatdebat
1. Alarmisten en sceptici
2. Het intergovernmental Panel on Climate
Change
Taxonomie van actoren in het
klimaatdebat
Onzekerheid
vergetend
Open mind
Focus op
onzekerheid
Ivoren toren
..
..
Pure wetenschappers
..
Policy relevant
but not policy
prescriptive
..
Eerlijke kennismakelaars
..
..
Beleids
beïnvloedend
Alarmisten
..
..
Sceptici
.
Taxonomie van actoren in het
klimaatdebat
Onzekerheid
vergetend
Open mind
Focus op
onzekerheid
Ivoren toren
..
..
..
Policy relevant
but not policy
prescriptive
..
IPCC?
..
Beleids
beïnvloedend
..
..
.
Intergovernmental Panel on Climate Change
•  Wat is het Intergovernmental Panel on Climate
Change (IPCC) ?
•  Hoe komt een assessment rapport to stand?
IPCC
www.ipcc.ch
•  In 1988 ingesteld door WMO (Wereld
Meteorologische Organisatie) en UNEP (UN
Environment Program) [onderdelen van de Verenigde
Naties]
•  De rapporten zijn 'assessments' gebaseerd op de
gepubliceerde vakliteratuur en het wetenschappelijke
oordeel van een groot collectief van wetenschappers
•  Eerste rapport: 1990; vierde rapport: 2007
•  Werkgroepen
I The Physical Scientific Basis
II Impacts, Adaptation and Vulnerability
III
Mitigation of Climate Change
Het 4e rapport : 2001 - 2007
•  Organisatie ligt bij IPCC bureau en technical support unit
•  2001-2002: Opzet en organisatie
•  2003-2004: Vaststellen structuur rapport, scoping
meetings, workshops, auteurs.
•  Oproep aan klimaatcentra voor het aanleveren van
modelsimulaties.
•  Teams van auteurs gaan aan de slag
Scientific Review van AR4
•  Oproep aan wetenschappers om het concept rapport
te reviewen. Landen melden deskundigen aan.
•  September 2005: Eerste versie van rapport
beschikbaar voor review.
•  April 2006: Tweede versie van rapport beschikbaar
voor review.
•  IPCC verwerkt commentaren. Auteurs beslissen.
•  2007: (per werkgroep) acceptatie rapport plus
vaststelling Summary for Policy Makers (SPM)
•  november 2007: vaststelling Synthese Rapport
(-> december 2007 Bali conferentie klimaatverdrag)
Intergovernmental Panel on Climate Change
Parijs, januari 2007 werkgroep 1
Kanttekeningen
•  IPCC is niet perfect, maar wel degelijk
•  Zeer opmerkelijk dat 180 landen het eens kunnen
worden over een uitgebreide tekst
•  Tekst SPM helaas niet heel toegankelijk
•  Te veel nuances gaan verloren in het mediageweld
•  ISPM (Independent Summary for Policymakers):
leesbaarder, minder draagvlak, wantrouwt modellen
Conclusies (1)
Klimaat
• 
De aarde is een complex systeem dat door de
mens verstoord wordt
• 
Een complex systeem is nooit helemaal te
begrijpen en te voorspellen
• 
Menselijke invloed op het klimaat is
aangetoond: "nagenoeg zeker"
• 
Business as usual leidt naar verwachting tot
aanzienlijke veranderingen in temperatuur,
gletsjers, neerslag en zeespiegel, met
gevolgen voor mens en natuur
Conclusies (2)
Waarden
• 
Klimaatbeleid is gebaseerd op besluitvorming
bij onzekerheid waarbij ethische aspecten
(waarden) een rol spelen: mix van aanpassing
en verzachting
Onderzoeksdoelen
• 
Reductie cq kwantificering van onzekerheid:
- Beter begrip van het aardsysteem
- Nieuwe schone technologie
- Socio-economische aspecten
Ter overdenking
Het veranderend klimaat - dreiging en uitdaging
Wat is de uitdaging eigenlijk?
• 
Behoud van een gezond mondiaal milieu?
• 
Duurzame ontwikkeling?
• 
Veiligheid?
• 
Voedsel-, water- en- energievoorziening?
• 
Technologische ontwikkeling?
• 
Nieuwe politieke wegen?
• 
Nieuw (mondiaal) bestuursmodel?
Gebruikte bronnen / verder lezen
• 
IPCC rapporten
www.ipcc.ch/ipccreports/assessments-reports.htm
• 
"Independent Summary for Policymakers"
www.uoguelph.ca/~rmckitri/research/ISPM.pdf
• 
Coupled Model Intercomparison Project
http://www-pcmdi.llnl.gov/ipcc/diagnostic_subprojects.php
• 
Klimaatsite KNMI
www.knmi.nl/faq_klimaat/
• 
Onzekerheden in het klimaatdebat (Gerbrand Komen)
www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOA_7FHFWZ
• 
Uncertainties in climate prediction
climatesci.org/2008/07/07/guest-weblog-by-gerbrand-komen/