hier

TOESPRAAK 11 NOVEMBER 2014
Dames en Heren,
De datum van 11 november is gekozen omdat op 11 november 1918 om 11 uur de
Eerste Wereldoorlog eindigde, en enkele uren voordien de wapenstilstand werd
getekend in het bos van Compiègne, in de buurt van Parijs.
Oorspronkelijk werd op 11 november alleen het einde van de Groote Oorlog
herdacht, gaandeweg werden op 11 november ook de slachtoffers herdacht en
geëerd van alle oorlogen, en is deze dag uitgegroeid tot een manifestatie voor de
vrede.
Dit jaar wordt er echter vooral stilgestaan, niet bij het einde van WO I, maar bij het
begin ervan, in 1914, nu 100 jaar geleden.
Ook in Lier werden tal van initiatieven genomen om de herinnering aan deze oorlog
levendig te houden. Er werden boeken over gepubliceerd, tentoonstellingen opgezet,
toneelstukken opgevoerd. Op verschillende plaatsen in de stad werden borden
opgetimmerd met foto’s van de verwoestingen, en er werden ook enkele in’t oog
springende initiatieven genomen. Het aanbrengen van de affiches aan verschillende
woningen “Verwoest”, “Gevlucht”, “ Gesneuveld”, is er één van. De opbouw van een
noodwoning op de Grote Markt is ongetwijfeld het meest opvallende.
Dat brengt ons onwillekeurig terug tot de enorme schade die Lier leed tijdens de
oorlog. Van de toenmalige 5513 woningen werden er 695 volledig verwoest, 762
werden zo zwaar beschadigd dat ze onbewoonbaar waren. Een totaal verlies van
1457 woningen, of ongeveer ¼ van de bestaande huizen. 1400 gezinnen vielen
zonder woonst. En bovendien was Lier een garnizoenstad geworden: alle officieren
en de gehuwde onderofficieren moesten geherbergd worden. Er zijn op dat moment
dus ruim 1500 woningen te kort in Lier.
Op 11 november 1914 was er al veel gebeurd in Lier. Op 4 augustus stak het Duitse
leger de grens over bij Gemmenich. Begin september installeerde de staf van het
Belgisch leger zich op het stadhuis, en op 9 september kwam Koning Albert een
eerste keer in Lier aan.
De echte vijandelijkheden tegen onze stad begonnen op 29 september. De
bombardementen waren zeer hevig, met een massale uittocht van de bevolking tot
gevolg. Bij de beschieting en de inname van Lier werden 23 burgers gedood, en de
gevechten rond Lier hadden 344 levens geëist.
De foto’s van de verwoestingen zijn echter hallucinant en illustreren hoe vernietigend
de beschietingen wel zijn geweest. Bovendien werden vele nog rechtstaande huizen
in brand gestoken.
De eerste Wereldoorlog wordt algemeen beschouwd als de eerste in een helaas nog
lange reeks van zogenoemde modern gevoerde oorlogen. Want helaas, Dames en
Heren, was dit niet de laatste grote oorlog. Bijna permanent wordt er in alle delen
van de wereld oorlog gevoerd op grotere en kleinere schaal, alle oproepen tot vrede
ten spijt. Men zou zich bijna gaan afvragen of deze wel oprecht zijn ? Men kan zich
ook afvragen of een wereld zonder oorlog wel realistisch is ? Misschien eerder
sombere gedachten, maar toch. Want op amper 3 uren vliegen van hier zaait
wapentuig dood en vernieling. Iets verder, in het Midden-Oosten, grijpt men zelfs
terug naar chemische wapens, net als hier 100 jaar geleden . Dichter bij huis is er de
dreiging van terroristische aanslagen, die als een permanente staat van oorlog kan
worden gezien.
Vandaag staan we vooral stil bij WO I, maar brengen we hulde aan het grote offer dat
zovelen hebben gebracht voor het behoud van vrijheid en vrede, en herdenken we
de vele burgerlijke en militaire slachtoffers in deze oorlog en alle andere conflicten .
Zelf hoop ik nog altijd dat de slogan op de Ijzertoren “Nooit meer oorlog – Plus jamais
de guerre – Nie wieder Krieg – No more war “ ooit werkelijkheid moge worden, en
dat de herinnering aan en de kennis van het verleden die nu wordt opgefrist, helpt
voorkomen dat dezelfde fouten en domme beslissingen worden herhaald.
Alle verantwoordelijken, regeringsleiders, staatshoofden, militaire, politieke en
geestelijke leiders, hebben de plicht hier aan te werken. Ik hoop dat deze taak ter
harte nemen.
Frank Boogaerts
Burgemeester
Lier, 11 november 2014